Summary
Volledige samenvatting inleiding tot het privaatrecht (2024)
- Course
- Institution
Volledige sv. van 'inleiding tot het privaatrecht' Eerste bachelor UA rechten Onderdeel bronnen & beginselen van het recht
[Show more]
Seller
Follow
joaquimvann
Content preview
Inleiding tot het privaatrechtDeel I: Situering van het privaatrecht
Hoofdstuk 1: Publiekrecht vs. privaatrecht
Classificatie van recht: summa divisio (hoogst mogelijke opdeling)
- Publiek recht
- Privaatrecht
1. Publiekrecht
- Staatsgezag, algemeen belang
- Regelt:
- werking van de overheid (bevoegdheidsverdeling, organisatie stemrecht…)
- verhouding tussen overheden
- verhouding tussen overheid en burger (contract tussen overheid en particulier…)
2. Privaatrecht
- Regelt de onderlinge verhouding tussen burgers onderling (en tussen de burger en
- de overheid indien de overheid niet als overheid handelt)
- als overheid als privaat persoon optreedt: verzekeringscontract (geen uitoefening
staatsgezag)
- Verzoening van private belangen
- huwelijk, erfrecht, afstamming, aansprakelijkheidsrecht…
- contracten tussen particulieren
→ gemengde rechtsdomeinen: privaat- en publiekrechtelijke componenten (fiscaal recht,
socialezekerheidsrecht en economisch recht)
Hoofdstuk 2: Privaatrecht
Onderscheid tussen
• het materieel privaatrecht (inhoudelijke rechtsregels)
• het gerechtelijk privaatrecht (procesrecht; afdwinging van materiële rechten; met
publiekrechtelijke component; inrichting van de rechterlijke macht en dus inrichting van een openbare
dienst)
Onderdelen van het materieel privaatrecht
- Burgerlijk recht (of ‘civiel recht’):
• Regelt de verhoudingen tussen burgers onderling in het algemeen
• ‘Gemeen’ privaatrecht – “default regime”
- 1. van toepassing indien er geen bijzondere regimes gelden
- 2. zelfs van toepassing in bijzondere regimes indien voor bepaalde aspecten geen
bijzondere regels zijn voorzien = gemeenrechtelijke werking
- Bijzonder privaatrecht (deels gemengde rechtstakken):
• Regelt de verhoudingen tussen burgers in bijzondere relaties
→ wijken af van het gemeen privaatrecht (lex specialis derogat legi generalis)
• Ondernemingsrecht, sociaal recht, economisch recht
- OR: verzekeringsrecht, vennootschapsrecht, intellectuele eigendomsrecht en
transportrecht
- SR: arbeidsrecht,socialezekerheidsrecht
1
, - ER: consumentenrecht, mededingingsrecht
Hoofdstuk 3: Bronnen van burgerlijk recht
1. “Wetgeving”
- OBW (code Napoleon/Code civil)– (N)BW
- wijzigingen vooral in familie- en familiaal vermogensrecht
- gelijkheid man/vrouw en ouder/kind relaties
- aanvullingen: idee van bescherming (huurrecht)
- Bijzondere wetgeving
- uitdijing brengt toegankelijkheid,overzichtelijkheid en consistentie in het gedrang
- wetgever centraliseert veel in BW, in één wet (maar Bijz. W. blijft: WER,
verzekeringswet…)
- Regionalisering – internationale en supranationale verdragen
- regionalisering van huurregimes (pop-up regime, korte duur handelshuur)
2. Andere bronnen van burgerlijk recht
- Algemene rechtsbeginselen (fraus omnia corrumpit, rechtsmisbruik art. 1.10, goede trouw…)
- Gewoonte
- Rechtspraak en rechtsleer
- Internationale of supranationale verdragen (EVRM)
Hoofdstuk 4: Indeling van het burgerlijk recht
Onderverdeling gemeen privaatrecht
1. Personen- en familierecht
2. Vermogensrecht
3. Familiaal vermogensrecht
1. Personen- en familierecht (“P&F”)
- Niet-patrimoniale (niet-vermogensrechtelijke) aspecten en elementen van de
persoon of de familie
- “Personenrecht”: niet-patrimoniale elementen inherent aan de persoon
- bekwaamheid, naam, nationaliteit…
- “Familierecht”: niet-patrimoniale elementen van de familie
- afstamming, adoptie, ouderlijk gezag, huwelijk, wet. samenwoning…
• Verticaal: in opgaande en neergaande lijn
• Horizontaal: tussen partners
2. Vermogensrecht
- Regelt de patrimoniale (of vermogensrechtelijke) gevolgen van rechtsverhoudingen
- Valt uiteen in
(A) Verbintenissenrecht: patrimoniale verhoudingen tussen personen (schuldeiser en
schuldenaar)
- ontstaan, inhoud en uitvoering van verbintenissen of vorderingsrechten
- boek 5 BW
- SA - SE (vorderingsrechten, in rechte afdwingbaar)
- Ontstaan uit contract, uit de wet, quasi contract of aansp. recht
(B) Overeenkomstenrecht: patrimoniale gevolgen van een overeenkomst
- specifieke regels benoemde en onbenoemde contracten
2
, (C) Goederenrecht (zakenrecht): patrimoniale verhoudingen tussen een persoon en een
goed
- zakelijke rechten: eigendom, vruchtgebruik, erfdienstbaarheid… (boek 3)
3. Familiaal vermogensrecht
- Slaat brug tussen P&F en vermogensrecht
- Regelt de vermogensrechtelijke gevolgen van het (personen- en) familierecht
• Vermogensrechtelijke gevolgen van de relatie (huwelijksvermogensrecht, boek 2)
• Vermogensrechtelijke gevolgen van het overlijden (erfrecht, boek 4)
Hoofdstuk 5: Kenmerken en evoluties van het burgerlijk recht
Burgerlijk Wetboek 1804 = ‘Code Napoléon’
→ doordrongen van het gedachtegoed van de Franse Revolutie, Wilsautonomie centraal!
Van Ancien Régime naar Code Napoléon: van economisch immobilisme
naar economisch liberalisme
- Autonomie en zelfbeschikkingsrecht (vrijheid)
- Voor iedereen (gelijkheid)
- Eigendom (premisse voor vrijheid en gelijkheid)
Grote principes uit het burgerlijk recht
- Artikel 544 OBW/art. 3.50 BW: eigendomsrecht
- Artikel 1134 OBW/art. 5.14 BW: contractvrijheid
• En: bindende kracht van de overeenkomst (“verantwoordelijkheid”)
- Artikel 1382 OBW/art. 6.5 BW: foutaansprakelijkheid
Burgerlijk recht is in de regel van aanvullend recht – uitvloeisel van autonomie
- Van toepassing indien of in de mate dat er geen andersluidende regeling is getroffen
- Bijvoorbeeld: wettelijk huwelijksvermogensrecht – art. 2.3.1 en 2.3.12 BW
Burgerlijk wetboek: sedert 1804 geëvolueerd
1. Vermaatschappelijking van het privaatrecht (beschermingsgedachte)
• Waarom? Toenemende sociaal-economische ordening van maatschappij
(strikt liberalisme en individualisme = feitelijke ongelijkheid)
• Techniek:
• Voornamelijk dwingend recht vanuit solidarisering
• Opgelet: tweede reden van dwingend recht: europeanisering – infra
• Toepassingen:
• Wilsleer en vermaatschappelijking wilsleer door vertrouwensleer (ook goede
trouw)
• Relativiteit van de rechtshandeling en vermaatschappelijking door
tegenwerpelijkheid (relativiteits- en tegenwerpelijkheidbeginsel)
2. Meergelaagdheid
• Enerzijds europeanisering en internationalisering (consumentenbescherming, harmonisering)
• Anderzijds regionalisering en versnippering (nationale versnippering door reg. van bevoegd.)
3. Constitutionalisering: invloed van grondrechten op het privaatrecht
3
, • invloed van grondrechten (art. 10-11 Gw.)
- relativeert het onderscheid tussen publiekrecht en privaatrecht
Toekomst van het BW?
Aftuigen? – versnippering?
Heropbouwen? – hercodificatie?
→ Hercodificatie en centralisatie!
Deel II: basisconcepten en beginselen
Hoofdstuk 1: het rechtssubject en de vermogensleer
Afdeling 1: Wie is een rechtssubject?
De spelers/actoren in het burgerlijk recht; degenen voor wie het
burgerlijk recht geldt
Rechtssubject (of “(rechts)persoon” sensu lato) =
- de mogelijke drager van rechten en verplichtingen
- diegene aan wie het objectieve recht rechten en verplichtingen toekent
- drager of titularis van rechten en verplichtingen
Rechtspersoonlijkheid
- juridische persoonlijkheid
- geheel van rechten en verplichtingen van een persoon
- uitgedrukt in staat en bekwaamheid
Vermogen
- geheel van patrimoniale rechten (activa) en verplichtingen (passiva)
A. Natuurlijke persoon (of fysieke persoon)
= elke mens (en ALLEEN de mens)
- geen uitz. slavernij (art. 4 EVRM) en burgerlijke dood (art. 18 Gw.) zijn afgeschaft
=/= dier, plant, voorwerp (wel bescherming, geen verplichtingen)
Dichotomie persoon – voorwerp onder druk (symboolbepalingen)
- bijvoorbeeld dieren: art. 3.39 BW
- bijvoorbeeld (internationaal):
- Whanganui (rivier in Nieuw-Zeeland) erkend als rechtspersoon
- Mar Menor (lagune in Spanje) erkend als rechtspersoon
Persoon = mogelijke drager van rechten en plichten
“Rechten en plichten” = zowel niet-vermogensrechtelijk als vermogensrechtelijk
• Vermogensrechtelijk recht/plicht
• Niet-vermogensrechtelijk recht/plicht
Alle vermogensrechtelijke rechten en verplichtingen = “vermogen”
Vermogen = “juridisch geheel van vermogensrechtelijke (of: in geld waardeerbare,
of: patrimoniale) rechten (actief) en verplichtingen (passief)”
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joaquimvann. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.11. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48756 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now