Hoofdstuk 1 Het ontstaan en de verloop van WO2
1. De laatste jaren van de vrede: appeasement
Appeasement: een politiek waarbij men probeerde om de vrede te bewaren door voortdurend te
onderhandelen en concessies te doen.
Britse premier Chamberlain mild ten opzichte van Duitsland
Nam contact op met Hitler en Mussolini om uit te vissen wat hun plannen waren
Terwijl verkeert VS in isolationisme en bovendien wint het idee van ene verzorgingsstaat
West Europa: grote vrees voor verspreiding communisme , zeker na Spaanse Burgeroorlog 1936 maar
volgens sommige politici zou een sterk Duitsland een barrière kunnen vormen tegen die verspreiding.
Chamberlain dacht dat Hitler gematigder zou zijn als hij hem tegemoet kwam, maar pas later had hij
door dat hij rond de tuin was geleid met Hitlers loze beloften. Hij had het door toen Hitler toch
gewoon Tsjecho-Slowakije binnenviel ondanks dat Chamberlain toegevingen had gedaan over het
Sudetenland.
1.1 de Anschluss van Oostenrijk 1938
Oostenrijk in jaren dertig al zwaar getroffen door economische wereldcrisis. Moeilijke heropbouw na
WO1 en in 1931 grootste bank Oostenrijk overkop.
1932: Dollfuss wordt leider van de christelijk-sociale partij, bondskanselier
probeerde met hulp Mussolini financiële en economische toestand van het land te
verbeteren
in 1933 Dollfuss zet parlement buiten spel en sociaaldemocraten en communisten zijn
uitgeschakeld
1943: Dollfuss wordt vermoord bij een mislukte staatsgreep van de Oostenrijkse Nazi’s
Maart 1938: duitse leger marcheert Oostenrijk binnen vanwege Hitlers “Drang Nach Sud”
Duitse recht werd van toepassing in Oostenrijk, Joden verplicht hun banktegoeden,
onroerend goed en bedrijven aan te geven
Flauw protest van de westerse democratie (dat had Hitler verwacht) aangezien die zich niet
verder bekommerden om het lot van Oostenrijk
1.2 de conferentie van München 1938 en het Sudetenland
Tsjecho-Slowakije was in 1938 opgebouwd op het fundament van de naoorlogse
vredesverdragen.
Door de Duitse inlijving van Oostenrijk kreeg TS een veel langere grens met Duitsland (natuurlijke
grens). Ze hadden grondstoffen en waren goed bewapend.
TS had bescherming van de grootmachten (RS, FR, GB) de Skodawapenfabriek in Pilsen en ook het
Sudetengebergte vormde een uitstekende verdedigingslinie.
Hitler kreeg verbazingwekkend toch zijn zin: op de Conferentie van München stonden de Britten
en Fransen zonder al te veel protest het Sudetenland af aan Duitsland.
, Uitspraak Chamberlain: “het zijn mensen in afgelegen land van wie we niets afweten”
Chamberlain reisde 2 keer naar Duitsland om met Hitler een compromis te onderhandelen.
1938: spanningen in Sudetenland lopen op. De NSDAP beweging van de Sudeten-Duitsers eiste
een aansluiting met Duitsland. Hitler bereid om hier oorlog voor te starten
Mussolini organiseert in september 1938 de Conferentie van München met Duitsland, Italië,
Frankrijk, en GB. TS zelf en Rusland waren niet uitgenodigd. Dat vond Stalin echt niet leuk.
Uiteindelijk onder zware druk, moet TS het Sudetenland afstaan aan Duitsland.
Er worden vervolgens definitieve grenzen opgesteld.
Chamberlain had de aanspraak van Hitler op het Sudetenland dan wel aanvaard onder het mom
van ‘zelfbeschikking’, maar daardoor erkende hij ook impliciet het recht van Hitler om naar een
Groot-Duitsland te streven.
Chamberlain wist dat een deel van de Britse bevolking ongemakkelijk was met het Verdrag van
Versailles en hij hoopte dat goed te maken met het Sudetenland als zoenoffer. Maar de Britten
vergaten dat er nog veel andere Duitse minderheden over Centraal Europa verstooid waren.
Churchill was absoluut TEGEN appeasement
Historici discussieerden fel over de vraag waarom er in de jaren dertig Westerse democratieën
bleven toegeven aan de agressor. Waren ze misschien tijd aan het winnen of was appeasement
niets anders dan het verdedigen van het onverdedigbare?
Dankzij Conferentie van München kreeg GB een jaar uitstel voor bewapening zodat ze zich
konden voorbereiden op een nieuwe oorlog.
Het beste argument voor appeasement is dat Hitler tot 1939 nog niets had gedaan wat ook maar
enigszins vergelijkbaar is met wat Stalin allemaal had gedaan op zijn eigen bevolking.
1.3 het einde van de appeasementpolitiek 1939
TS werd een pseudo-onafhankelijke satellietstaat: het moest zijn oostelijk gebied afstaan aan
Hongarije.
Wenen niet meegerekend, was Praag de eerste buitenlandse hoofdstad die bezet werd door de
nazi’s en de laatste die bevrijd werd. Veel Tsjechen beschouwden hun Duitstalige buren als
verraders die de weg hadden vrijgemaakt voor de annexatie van het Sudetenland.
Polen begon zich stilaan ook ongemakkelijk te voelen door Hitlers pleidooien voor de heropname
van de corridor Danzig in het Duitse rijk.
In het verre Oosten moest Stalin proberen de Japanners (vrienden van de Duitsers) te weren. Hij
was bijzonder ontevreden omdat hij geen uitnodiging had voor de Conferentie in München.
1.4 het Molotov-Ribbentropact 1939
Stalin begon ondertussen aan Hitler te laten merken dat hij wel openstond voor een
samenwerking. Hitler wilde een samenwerking voorkomen omdat hij niet wou dat Duitsland op
twee fronten moest vechten (tweefrontenoorlog: een oorlog waar een land aan twee grenzen of
in twee verschillende gebieden oorlog voert).
, Maar ondanks hun ideologische tegenstellingen sloten ze toch een pragmatisch
bondegenootschap.
Augustus 1939: Molotov-Ribbentroppact gesloten ( beide landen beloofden neutraal te
blijven als een van hen door een derde land werd aangevallen)
Stonden ook geheime afspraken in om Polen, Finland, Estland, Letland, Litouwen en delen
van Roemenië over beide invloedssferen te verdelen
1.5 de bloedlanden
de gebieden die zonder twijfel het hardst hebben geleid onder het Nazi en Sovjetregime tussen
1933 en 1945 waren Polen, het westen van de Sovjet-Unie, Wit-Rusland en Oekraïne.
Amerikaanse historicus Timothy Snyder noemt ze de bloedlanden. In dit gebied overlapten beide
moorddadige regimes elkaar, waarbij ze eerst collaboreerden en nadien elkaar meedogenloos
bestreden.
Alle bloedlanden werden in minder dan 20 jaar tijd 2 tot 3 keer bezet.
Het waren de landen waar de meeste Europese Joden woonden en waar de
uitbreidingsplannen van Hitler en Stalin elkaar kruisten.
Deportaties, Russische en Duitse bezettingen, de Duitse drang naar Lebensraum en de
holocaust
Schatting: 14 miljoen slachtoffers van de doelbewuste massamoorden (4 mil Stalin, 10 mil
Hitler). In dat cijfer zijn geen gesneuvelde soldaten of per ongeluk gedode burgers gerekend
Zowel Hitler als Stalin streefden naar autarkisch rijk vol vruchtbare gronden en grondstoffen.
Stalin: streefde naar socialistisch arbeidersparadijs
Hitler: wilde uitgestrekt Duits gebied dat de voorspoed van het Duitse volk kon garanderen
Hitler zag de SU als de melkkoe voor zijn Duitse rijk
Stalin was nog erger eigenlijk dan Hitler ervoor: in de jaren dertig liet hij miljoenen mensen
verhongeren of doodschieten. Meer dan een kwart van die 14 miljoen doden in de bloedlanden
waren al gevallen voor WO2. Hij vermoordde in de USSR massaal klassenvijanden, etnische
minderheden en deporteerde hele volkeren.
Tijdens WO2 pakte Stalin minderheden aan die hij verdacht van nazisympathieën.
Geviseerde volkeren: Wolga-Duitsers, Karelische Finnen, Krim-Tataren en islamitische volkeren uit
de Kaukasus. werden gedeporteerd en niemand bleef achter
Plek te weinig? Dan leverden de Amerikanen Studebaker-vrachtwagens of ze werden gewoon
doodgeschoten
Doel Hitler: het veroveren en vernietigen van de Poolse staat en van de Sovjet Unie. de Poolse
en Russische elite moest worden uitgemoord en alle Joden gedeporteerd?
MAAR: liep niet zoals gepland dus kolonisatie van het oosten kon niet doorgaan en de ook de
massale deportatie van de Joden naar Russisch gebied kon niet meer. Oplossing: massale
uitroeiing van de Joden.
Dit hele verhaal heeft toch iets ironisch: hoe meer Duitsers zich moesten verlaten op
buitenlandse bondgenoten en collaborateurs, hoe meer multi-etnisch hun imperium werd. De
, strijdkrachten van Hitler vormden daar het eerste voorbeeld van. Het leger dat de SU binnenviel
bestond uit Kroaten, Finnen, Roemenen, Hongaren, Italianen,…
In maart 1945 bestond de Waffen-SS nog maar uit 40% Duitsers
De eerste fase van de tweede wereldoorlog
1.6 de geschiedschrijving over de tweede wereldoorlog
Britse historicus Norman Davies zegt dat nog geen enkele historicus erin geslaagd is de
tegenstrijdige visies op WO2 met elkaar te verzoenen.
Er is een ‘westers’ standpunt: geïnspireerd door de ervaringen aan het westelijk front
Er is een Sovjetstandpunt: gebaseerd op ervaringen aan het oostfront
WO 2: bijna universeel. Duurde bijna 6 jaar voor landen die er van het begin bij betrokken waren,
van 1933 tot 1945.
1.7 moreel bombarderen
In WO I:
- Duitsland luchtaanvallen op burgerdoelen
- Engeland Iraakse opstand
- 1937 : Duitsland bommen boven Guernica meer protest
Arthur Harris (luchtmaatschalk)= hoofd en bevelhebber van RAF Bomber Command en man
aan de wieg van de strategische bommencampagne van de geallieerden
Bommentapijten:
- Snachts : Britten
- Overdag: Amerikanen
moreel van Duitse bevolking verzwakken tot ze in opstand kwamen tegen leider
MAAR dit maakten de Duitsers apathisch en cynisch
Opstand inwoners in Italiaanse steden (Milaan,Genua, Turijn) ; hadden geen burgerbescherming,
geen schuilkelders, geen luchtafweergeschut ; voelden zich in de steek gelaten door de fascistische
partijen.
Strategische bombardementen vs tactische bombardementen op Duitsland
Eigenlijk geen militaire noodzaak, halfmiljoen duitsers gestorven : reputatie van geallieerden
bevuild.
1943: Duitse hoofdstad gebombardeerd (RAF kreeg steun van Lancasters) door geallieerden,
daarna door Russen.
Strategic Bombing Survey = onderzoek over de impact van de bommencampagnes op Duitsland en
Japan. Het effect op oorlogsindustrie, transport, communicatie, wapenproductie, burgermoreel en
burgerbescherming.
Vrouwen moesten helpen opruimen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Yasmineeeetje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.19. You're not tied to anything after your purchase.