Summary
Samenvatting Romeins Recht - hoofdstuk 5-6-7
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van Romeins Recht hoofdstuk 5-7 5: familierecht 6: erfrecht 7: bezit en eigendom
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
lottejanssens_
Content preview
RR- HOOFDSTUK 55.1 DE PATERFAMILIAS, HOOFDROLSPELER IN DE RECHTBANK
5.1.1 FAMILIA EN PATERFAMILIAS
Romeinse burgers kunnen hun vrijheidsstatuut inroepen ten voordele van anderen uit
hun onmiddellijk omgeving -> bv vrouw, zoon, knecht..
Deze praktijk lag aan de basis van de totstandkoming van de familia
Werd vooral gezien als onderneming
Paterfamilias trad in de civiele rechtbanken op voor zijn familia als eiser en verweerder
Rechten inroepen voor zijn leden van de familia
Ook aansprakelijk voor hun daden
Familia = geheel van goederen en mensen, dat exclusief geleid / beheerd werd door de
PF
Typisch civiel recht
In het ius gentium – ontwikkelt door peregrijnenpraetor – was de PF dominus en
zijn familia werd verwoord als dominium
Vroege keizerrijk = instelling volledig ontwikkeld. Je werd PF als je eigenstandig civiel
statuut had
Sui iuris = vrije personen met eigen familia
Alieni iuris = vrije personen in andermans familia
Zij bleven in de familia van hun PF tot ze geëmancipeerd werden of tot PF
stierf of zijn civiel statuut verloor
Vanaf keizer Hadrianus ( 2e eeuw) werd het vrijheidsstatuut bepaald door de
moeder. Als de moeder een vrije persoon was, verwierf het kind het
vrijheidsstatuut. Als de vader onbekend was, was het kind vanaf dag 1 een PF en
eigenstandig
Patria potestas = bevoegdheid van de PF om zijn familia vrij samen te stellen. Hij
besliste autonoom wie erin kwam en wie eruit ging en kon personen overdragen naar
andere familiae.
De familia als aansprakelijkheidsstructuur
Extern = 1 entiteit
Intern = elk familielid heeft een eigen rekening
Één boekhouding = extern ( dagboek ) en intern ( rekeningenboek )
Dagboek: gezamenlijk voor alle leden samen
Rekeningenboek: verschillende rekeningen voor elk lid van de
familia
1
,RR- HOOFDSTUK 5
Ook de PF heeft dus een eigen interne rekening !
5.1.2. DE FAMILIA VAN EEN VROUW
Republiek = In het oude civiele recht: groot verschil man-vrouw
civiel statuut gekoppeld aan militair
statuut
Toch kregen ze toegang tot de civiele rechtbank = overlijden PF – erfenis ten voordele
van de vrouw. Je zou verwachten dat ze hiervoor naar de niet-civiele rechtbank moesten.
WEL met agnaten !
Allen die als vrije personen onder de vaderlijke macht van dezelfde PF vallen
Vrouwen en kinderen kregen dus een agnaat als tutor – als militaire
procesvertegenwoordiger
Tutor voor een kind werd er aansprakelijk voor
Tutor voor een vrouw was nooit aansprakelijk
Late republiek = tutor voor vrouwen was slechts nog een formaliteit
Keizerrijk = demilitarisatie van het civiele recht ( 2e eeuw )
Geen reden meer om het aan mannen voor te behouden
Vrouwen konden ook materfamilias zijn ! ( wel alleen in hun familia :c )
5.1.3. DRAAGWIJDTE VAN DE PATRIA POTESTAS
Vroege republiek = potestas vitae necisque = macht over leven of dood
In het oude Romeinse recht vinden we enkele losstaande gevallen van familiaal
geweld door een paterfamilias die niet bestraft werden
Gaius (2e eeuw ) schreef dat het leven van de slaven gerespecteerd moest worden,
maar vermeldde ook de macht over leven of dood voor slaven bestaan zou hebben.
De Duitse Romanisten ( 19e eeuw) achtten die uitspraak van Gaius geloofwaardig, en
putten daartoe ook uit hun eigen recente feodale ervaringen
In Saksen bezaten rond 1830 namelijk nog duizenden leenmannen via vererving
hoge justitie
Toch betekende de woordcombinatie in de vroege republiek mogelijk iets helemaal
anders. Het zou namelijk ook kunnen betekenen dat de PF alle inkomsten van zijn familia
beheerde.
2
, RR- HOOFDSTUK 5
In de keizertijd was het uitgesloten dat de Romeinse PF familieleden mocht doden
Ook dit haalde Gaius aan in 1.53
5.1.4. HET BEËINDIGEN VAN DE PATRIA POTESTAS
1. Overlijden van de paterfamilias
= de familia viel dan open; de naaste agnaten werden eigenstandig en kwamen dus
elkeen aan het hoofd te staan van hun eigen familia
2. Capitis diminutio maxima
Als een Romein zijn vrijheidsstatuut verloor door:
Krijgsgevangenschap
strafrechtelijke veroordeling tot dwangarbeid
civiele veroordeling tot slavernij wegens insolventie
verloor hij al zijn civiele
voorrechten.
Gevolg: zijn familia viel open zoals bij overlijden
Nadien vrijheidsstatuut herwonnen? Ius postliminii volledig herstel in mate v
mogelijke
Als agnaten verwachtten dat het niet lang ging duren lieten ze de familia in
onverdeeldheid
Elke agnaat kon echter op elk moment een verdeling vragen met rechtsvordering
tot scheiding en deling
3. Capitis diminutio minima
Bij een fusie van familia werd één familia opgeslorpt in een andere. De nieuwe werd
geleid door de PF van de opslorpende familia
PF verloor statuut als PF maar niet zijn vrijheidsstatuut !
Kreeg de positie van filiusfamilias
4. Capitis diminutio media
De praetor kon bij de tenuitvoerlegging van een vonnis iemands civiele voorrechten
gedeeltelijk intrekken.
Insolvente SA werd als nexus in iemands familia geplaatst
Behoud van vrijheidsstatuut maar niet meer zelf optreden in rechtbank
5.1.5. DE MIDDELEEUWSE FAMILIE
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lottejanssens_. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
58716 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now