Summary
Samenvatting seksuele psychologie deel E. Thys
- Course
- Institution
Samenvatting van het deel van Thys, bevat informatie uit de lessen en de cusustekst
[Show more]
Seller
Follow
ninahoevenaars
Content preview
SEKSUELE PSYCHOLOGIE: DEEL THYSHOOFDSTUK 1 VAN DRIFT TOT VERLANGEN – DE ONBEWUSTE DIMENSIE VAN
SEKSUALITEIT – DE BODY-MIND LINK
INLEIDING
o Gouden plaque
o Project van astronoom Carl Sagan
o Amerikaanse ruimtesondes Pionier 10 (1972) en 11
(1973)
o Na 10 jaar vliegen bereikte Pionier 10 de buitenste
grens van het zonnestelsel
o Laatste contact: 2003 (afstand van 12 miljard km)
o Doel: informatie over de aarde en de mens delen
met eventuele buitenaardse wezens
Wat zien we op de afbeelding?
o Stervormige figuur stelt de positie van de zon voor in
de melkweg
o Onderaan: rij planeten van het zonnestelsel à aarde
op de derde plek
o Twee menselijke figuren: man en vrouw
• Afgebeeld tegen een voorstelling van de ruimtesonde à om aan aliens een idee te geven over de
grootte van mensen
1. CONTROVERSEN
1. Men had het idee om de mensen handen te laten vasthouden à niet gedaan, want aliens zouden kunnen
denken dat het om 1 organisme zou gaan
2. Beschuldigingen van racisme: de twee figuren zien er erg caucasisch uit
• Blanke/witte figuren
• Was niet de bedoeling maar men kon enkel contouren aanbrengen op de plaque
3. Naaktheid: we zien andere mensen bijna nooit naakt, dus waarom worden ze zo afgebeeld?
• Maar als we ze kleren hadden gegeven, welke kleding had dit dan moeten zijn?
• Sommigen gaven kritiek op de accuraatheid van de naaktheid bv. ontbreken schaamspleet
4. Seksisme
• Waarom steekt enkel de man zijn hand op?
• Als ze allebei hun hand opgestoken hielden zouden aliens kunnen denken dat dit standaard is
5. Er staan geen kinderen op de prent, nochtans was dit dertijds een derde van de wereldbevolking
6. Westers centrisme
7. Godsdienst
8. Er worden twee jonge en gezonde personen afgebeeld, zeer binair benaderd: geen variatie in seksuele
identiteit of genderidentiteit
à De plaque heeft dus niets anders in de ruimte verspreid dan het cliché van de dominante heterroseksuele
blanke man
Samenvatting van Nina Hoevenaars (’24-’25) 1
,Voor welke tekening zou er vandaag de dag een consensus gevonden worden?
o In de kortfilm “The Post Modern Pioneer Plaque” heeft men een poging gedaan om met alle
gevoeligheden rekening te houden
o Seksisme, racisme, westerse centrisme, godsdienst, ziekte, handicap, leeftijd, hongersnood versus
obesitas, maar vooral: seksuele identiteit en genderidentiteit
• Seksuele identiteit = hoe je je seksueel verhoudt tot anderen: hetero, homo, bi, a, het is wat
vaak ook seksuele oriëntatie genoemd wordt, wat een iets smaller begrip is
• Genderidentiteit = met welk geslacht je je identificeert
• Al de vernoemde mensengroepen zijn bedreigde groepen of gestigmatiseerde minderheden,
maar de seksuele aspecten riepen uiteindelijk toch het meeste weerstand op
o De plaque zou te klein zijn om alle menselijke varianten weer te geven
o Nu: verlies van het geloof in iets universeels
2. VOYAGER-RUIMTESONDES
In 1977: NASA lanceerde de twee Voyager-ruimtesondes
o Bevatten een goud vergulde 12’ grammofoonplaat met geluiden en beelden
o Gebruiksaanwijzing om de plaat aan te zetten
o Geluiden: mix van groeten aan de buitenaardse wezens in allerlei talen, de geluiden van regen, walvissen,
auto’s en muziek
o De afbeeldingen tonen wetenschappelijke diagrammen en foto’s van over de hele wereld
o Zegt veel over tijdsgebonden stereotypieën over seksualiteit, maar ook over het onbewuste
1. FREUD EN HET ONBEWUSTE
o Freud was in opleiding bij Charcot te Parijs
o Sinds de oudheid werd hysterie toegeschreven aan de baarmoeder en in de 19e eeuw werd het vaak
gynaecologisch behandeld (verwijderen van de baarmoeder)
• Hysterie = onverklaarbare verlammingen en andere stoornissen van de zintuigen en de motoriek
voornamelijk bij vrouwen
o Charcot geloofde niet in die louter genitale verklaring en vermoedde dat er een neurologische oorzaak in
het spel was, een stoornis van het zenuwstelsel
o Freud ging echter nog een stap verder en verbond de hysterische klachten met psychisch functioneren en
uiteindelijk met het concept van het onbewuste
• Hysterie is verbonden met de psyche, met de werking van het psychisch aparaat
• Opmerkelijk: het begrip van het onbewuste was vanaf het begin al geassocieerd met het
seksuele
1.1 FREUDS TOPISCHE MODEL
o 1900: boek van Freud ‘Die Traumdeutung’ (de droomduiding)
o Methode van vrije associatie = de gedachten zonder remming laten vloeien
o Verbanden worden niet causaal gelegd maar via verschuiving (*1) en verdichting (*2)
o Libidotheorie als verklaring voor psychopathologie
o Ontdekte psychische processen zoals verdringing, conversie (verlammingsverschijnselen) en onbewuste
voorstellingen
o Volgens Freud was het onbewuste de missing link tussen lichaam en bewustzijn à psychisch aparaat
dat deze link concretiseert
Samenvatting van Nina Hoevenaars (’24-’25) 2
, o Frenologie = functie-locatie-idee, het oude idee dat functies verbonden zijn met bepaalde organen en
dus in de hersenen met bepaalde locaties (bv. concept van de wiskundeknobbel)
*1: Verschuiving = een afweermechanisme waarbij emotionele of psychische energie van een bedreigend of
onaanvaardbaar object of idee wordt verplaatst naar een veiliger of minder bedreigend object. Het is een manier
om ongewenste of pijnlijke gevoelens te ontladen door ze op iets anders te richten, vaak iets dat minder
emotioneel geladen is. Dit concept is belangrijk in de droomanalyse, waarbij de ware betekenis van een droom
wordt verhuld door de verschuiving van emotionele lading van het oorspronkelijke onderwerp naar iets anders.
à Voorbeeld: een voorbeeld van verschuiving is wanneer iemand boos is op zijn baas, maar in plaats van deze
woede direct te uiten, reageert hij thuis geïrriteerd op een familielid. De boosheid wordt verplaatst van een
bedreigend persoon (de baas) naar een veiliger doel (het familielid).
*2: Verdichting = een mechanisme waarbij meerdere gedachten, beelden of ideeën worden versmolten in één
enkel symbool of beeld. Dit gebeurt vaak in dromen, waar verschillende elementen uit het onbewuste worden
samengevoegd tot één enkel droombeeld of -fragment. Het doel hiervan is om complexe of onbewuste inhoud te
verhullen en makkelijker aanvaardbaar te maken.
à Voorbeeld: een kort voorbeeld van verdichting uit Freud's werk is zijn analyse van een droom waarin een man
een figuur ziet die zowel zijn moeder als zijn vrouw vertegenwoordigt. In deze droom combineert het beeld van
één persoon eigenschappen van beide vrouwen. De droom condenseert dus de gevoelens van liefde en zorg voor
zowel zijn moeder als zijn vrouw in één enkele figuur, wat de verschillende relaties en emoties symbolisch
samenvat in één droombeeld.
Twee sleutelbegrippen zijn cruciaal in Freuds concept van het psychisch apparaat:
SLEUTELBEGRIP 1: DRIFT
Drift = een soort energiestroom die hij definieert als “de psychische vertegenwoordiging van een endosomatische
bron van stimulatie”, “een concept op de grens tussen het mentale en het lichamelijke, als de psychische
vertegenwoordiger van de stimuli die ontstaan vanuit het organisme en tot de geest reiken”, die aldus het lichaam
verbindt met het bewustzijn
o Deze drift vertegenwoordigt het fysische in de wereld van het psychische: lichamelijke stimuli à
lichamelijke noden
o Het omgekeerde gebeurt bij hysterie: psychische noden à lichamelijke symptomen
Er zijn twee belangrijke driften:
1. Seksuele drift of libido = nodig voor het overleven van de soort
2. Egodrift = nodig voor het overleven van het individu
SLEUTELBEGRIP 2: HET LUSTPRINCIPE
Lustprincipe = de ontlading van een soort elektrische spanning of onlust die zich grotendeels onbewust
opgebouwd heeft
o Tegenhanger: de doodsdrift = een verlangen naar een totaal spanningsloze toestand, om niets meer te
ervaren (niet een verlangen om niet meer te leven)
DE DRIE ONDERDELEN VAN HET TOPISCH MODEL
Freud onderscheid in zijn topisch model drie onderdelen: bewust, voorbewust en onbewust
Samenvatting van Nina Hoevenaars (’24-’25) 3
, Het onbewuste = een zone van onbewust functioneren waar de libidinale energie niet gebonden is aan
voorstellingen en vrij overgaat van voorstelling naar voorstelling volgens een associatief proces van verschuiving
en verdichting, een proces dat hij het primair proces noemt
o Verdrongen inhouden zoals angsten, onaanvaardbare seksuele verlangens, onaanvaardbare seksuele
driften, iraationele en immorele wensen, egoïsme, beschamende en traumatische ervaringen
o Zijn niet toegankelijk
o Wordt gereguleerd door primair proces denken (het werkingsmechanime van het onbewuste)
• Geen causaliteit
• Geen tegenstellingen
• Geen tijd
• Aangestuurd door het lustprincipe
Tegenover het onbewuste staat het bewuste = inhouden coherenter verwerkt door
middel van secundair proces denken
o Inhouden waar we nu bewust van zijn, zoals gedachten en percepties
o Gereguleerd volgens secundair proces denken:
• Logisch
• Bewust
• Aangestuurd door het realiteitsprincipe
Voorbewust = toegankelijke maar momenteel niet bewuste inhouden zoals
herinneringen en kennis
à Schematisch kan dit in het ijsberg-model weergegeven worden
o Slechts een topje van de ijsberg ligt boven water (1/9de) à dit deel is toegankelijk, alle rest ligt onder
water en is niet toegankelijk
1.2 HET STRUCTURELE MODEL
1923: Freud stelde een nieuw model van het psychisch functioneren voor op basis van
nieuwe inzichten = het structurele model met een Ego, Id en Super-Ego
o Dynamisch krachtenspel op onbewust vlak tussen tussen het Ik, het Es en het
Boven-Ik
o Het onbewust functioneren in het structurele model is daardoor ruimer opgevat
dan in het topische model
o Bovendien speelt in het structurele model niet alleen de libido maar ook de
doodsdrift een rol
• De doodsdrift is bijna altijd vermengd met de levensdrift
• Het boven-Ik zou een deel van de doodsdrift neutraliseren
o Voor te stellen als een ei of ijsberg
1. IK – ICH – EGO
o Regelt het functioneren
o Grotendeels onbewust
o Controleert expressie van Id via defensiemechanismen
o Reguleert relaties met anderen
o Staat in voor reality testing
Samenvatting van Nina Hoevenaars (’24-’25) 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninahoevenaars. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.24. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
49160 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now