Summary
Samenvatting Belgisch publiekrecht (geslaagd 1ste zit)
- Course
- Institution
Samenvatting op basis van de les, de slides en de cursus.
[Show more]
Seller
Follow
marteottoy
Content preview
InhoudInleiding..................................................................................................................................................3
DEEL I: Krachtlijnen.................................................................................................................................3
Hoofdstuk 1: De Belgische staat.........................................................................................................3
1.1 Het ontstaan van België............................................................................................................3
1.2 België als staat.........................................................................................................................4
Hoofdstuk 2: Een democratische rechtsstaat.....................................................................................4
2.1 scheiding van de machten........................................................................................................4
2.2 De rechtsstaat...........................................................................................................................5
Hoofdstuk 3: Een meergelaarde staat in Europa................................................................................6
3.1 De federale staat België............................................................................................................6
3.2 De Vlaamse en de andere deelstaten.......................................................................................8
3.3 De Europese Unie...................................................................................................................10
3.4 De gemeenten en provincies..................................................................................................11
DEEL II: De democratische besluitvorming...........................................................................................12
Hoofdstuk 4: De grondwettelijke teksten.........................................................................................12
4.1 Inleiding..................................................................................................................................12
4.2 De Belgische grondwet...........................................................................................................13
4.3 De constitutieve autonomie van de deelstaten......................................................................15
Hoofdstuk 5: De wetgevende instellingen........................................................................................15
5.1 Debatteren en organiseren.....................................................................................................15
5.2 Zelf beslissen...........................................................................................................................15
5.3 Verkiezen en vertegenwoordigen...........................................................................................17
5.4 Wetgeven...............................................................................................................................22
Hoofdstuk 6: De uitvoerende instellingen........................................................................................29
6.1 Vertrouwen en controleren....................................................................................................29
6.2 Besturen.................................................................................................................................37
6.4 Behoorlijk besturen................................................................................................................44
6.5 Openbaarheid van het bestuur...............................................................................................47
6.6 Taalgebruik door het bestuur.................................................................................................49
6.7 Handhaving door het bestuur.................................................................................................51
DEEL III: De bevoegdheidsverdeling.....................................................................................................51
Hoofdstuk 7: Gefedereerde bevoegdheden.....................................................................................51
Hoofdstuk 8: Territoriaal gedecentraliseerde bevoegdheden..........................................................58
8.1 De bevoegdheden van de lokale besturen..............................................................................58
1
,DEEL IV: De inwoners en hun grondrechten.........................................................................................60
Hoofdstuk 9: De inwoners................................................................................................................61
9.1 Personen met de Belgische nationaliteit................................................................................61
9.2 Personen zonder de Belgische nationaliteit............................................................................61
9.3 De burgers van de Europese Unie...........................................................................................62
Hoofdstuk 10: Grondrechten............................................................................................................62
10.1 De ontwikkeling van grondrechten.......................................................................................62
10.2 De voornaamste grondrechten.............................................................................................64
10.3 De beperking van grondrechten...........................................................................................69
DEEL V: De rechtsbescherming.............................................................................................................71
Hoofdstuk 10: De rechtsprekende instellingen.................................................................................71
Hoofdstuk 12: De rechtsbescherming tegen de overheid.................................................................76
12.1 De hiërarchie van de normen...............................................................................................76
12.2 Rechtstreekse rechtsbescherming........................................................................................76
Belgisch publiekrecht
2
,Inleiding
Recht: Rationeel opgebouwd geheel van door de overheid uitgevaardigde en via sancties
afdwingbare normen die dienen tot organisatie, handhaving of herstel van de openbare orde.
Privaatrecht: beheerst de situatie van en de relaties tussen particuliere (rechts)personen
Publiekrecht: beheerst de situatie van en de relaties tussen overheid en particuliere (rechts)personen
en overheden onderling
- Overheden: bvb. wetgevende macht of uitvoerende macht?, bevoegdheden…
- Particuliere personen: top-down benadering (eenzijdige dynamiek)
- Bvb. staatsrecht, bestuursrecht, belastingrecht, mensenrecht, strafrecht…
Onderscheid publiek- en privaatrecht niet altijd duidelijk!
Kernboodschap syllabus: België is een mergelaarde, democratisch rechtsstaat in Europa
- Meergelaagd: verschillende niveaus (internationaal, maar ook binnen belgië)
- Democratisch: verkiezingen, macht bij volk
- Rechtsstaat: overheid ook zelf onderworpen aan recht
- Europa: deel v/d EU
DEEL I: Krachtlijnen
Hoofdstuk 1: De Belgische staat
1.1 Het ontstaan van België
Het ontstaan van staten:
-> Juridisch verschillende mogelijkheden:
- dekolonisatie: vernietiging heerschappij op ‘niemandsland’ (bvb. afscheiding VS van VK)
- secessie/afscheiding: bepaalde onderdelen v/e staat scheuren af (bvb. Kosovo afscheuring
van Servië)
- dismembratio: het uiteenvallen van staten tot verschillende staten, de oorspronkelijke staat
bestaat niet meer (bvb. Tsjecho-Slowakije werd Tsjechië en Slowakije)
- fusie: samensmelten van staten (bvb. Duitse eenmaking na Berlijnse muur)
het ontstaan van België:
- 1814: val van Napoleon (Frans regime) -> macht v/d Fransen beperken, vermijden nieuwe
overheersing
- Congres van Wenen: bufferstaten, waaronder VKN 1815
- 1815: VKN onder Willem I (= absolute vorst)
- focus op Noorden op socio-econ vlak (weinig investering handel) + politiek vlak
(weinig betrokken)
- Inmenging kerk: Willem I verlichte despoot (Onderwijs vrij maken + weinig belang
kerk) <-> katholieke zuiden
- Beknotting persvrijheid: ingesijpeld ideeën FR bij Franse elite -> tegen beknotting
- Taalconflict: franstaligen (elite Vlaanderen) tegen taalpolitiek (= vernederlandsing)
Monsterverbond: Zuidelijke Nederlanden spannen samen tegen Willem I -> onafh.
- 04/10/1830: onafhankelijkheid met voorlopig bewind
3
, - 1831: opstelling grondwet (reactie op Willem I en zijn beleid) -> veel grondrechten en
scheiding der machten
- 1839: erkenning Belgische staat door Willem I
1.2 België als staat
Kenmerken staat (toepassing België):
- Permanente bevolking
- België heeft ca. 11.5 miljoen inwoners
- Afgebakend gebied
- België: besloten op Verdrag van Maastricht (1843)
- Maar: veranderlijk (door wet)
- Effectieve overheid: entiteit die wetten maakt, bestuurt en recht spreekt
- Federale staat, deelstaten, steden, rechtscolleges…
- Onafhankelijkheid: overheid in staat om op eigen gezag betrekkingen met andere staten te
onderhouden
- Diplomatieke diensten, lidmaatschap VN, talloze verdragen…
- Internationale erkenning: bevestiging erkenning van andere staten
- Declaratieve handeling: is gevestigd en wordt erkend (<-> constitutieve handeling:
gevestigd, nog niet erkend)
- Erkenning staten, niet regeringen (bvb. staat waarbij meerdere regeringen zijn die in
conflict zijn over wie de legitieme is)
- België: erkenning Verdrag van Londen (1839)
Gevolgen kwalificatie als staat (toepassing België):
- Rechtspersoonlijkheid: beschouwen staat als afzonderlijke juridische entiteit
- Extern: optreden tov andere staten (bvb. verdragen sluiten)
- Intern: optreden binnen de staat (bvb. belastingen heffen)
- Soevereiniteit: staat is de eigen baas
- Extern: het recht om ongestoord te functioneren, zonder dwang te ondergaan van
andere staten (bvb. gelijkheid, non-interventiebeginsel)
- Intern: staat kan eigen rechtsordening bepalen (bvb. organen, wetgeving,
procedures, instellingen…)
- Uitoefening rechtsmacht: de juridische erkenning v:d mogelijkheid om gezag uit te voeren
- Uitvoeringshandelingen: exclusief territoriaal
- Uitzondering: ambassade geen deel van grondgebied in gevestigd land, wel
van eigen land -> immuniteit diplomaten en hun kantoren
- Territoriale gebondenheid minder strikt op normerend / rechtssprekend vlak (bvb.
normen opleggen op persoon die zich niet op grondgebied bevind / rechtspreken
over gebeurtenissen op ander grondgebied)
Hoofdstuk 2: Een democratische rechtsstaat
Gezagsuitoefening in de staat na Verlichting: Democratie
- Verwerping absolutisme, reactie op absolutistische Napoleon, Lodewijk XIV, Willem I…
- Streven naar vrijheid en gelijkheid
- Controle op machten
2.1 scheiding van de machten
Ontwikkeling scheiding der machten:
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marteottoy. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51683 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now