Uitgebreide samenvatting uit het boek Klinische Pathologie, 4e druk, Hoofdstuk 4 (H4).
Onderwerpen die behandeld worden zijn:
-afweer
-ontsteking
-SIRS, sepsis en septische shock
-Hiv en aids
-Allergie
De samenvatting gaat in op risicofactoren, verschijnselen, oorzaken, behandeling.
Klinische Pathologie, 4e druk, H4, Afweer/ontsteking
INLEIDING
Vanaf de geboorte is een mens besmet met micro-organismen. Op de huid en in de darmen bevinden zich
altijd bacteriën, die commensalen worden genoemd. Het afweersysteem voorkomt dat deze en andere
micro-organismen in diepere weefsels gaan leven. Dankzij het immuunsysteem zijn alle weefsels onder
de huid en slijmvliezen gewoonlijk steriel. Wanneer de lokale barrières worden doorbroken of de afweer
verzwakt is, kunnen zelfs commensalen het lichaam binnendringen.
Voorbeelden hiervan zijn:
• Stafylokokken: leven normaal op de huid, maar kunnen via wonden in diepere weefsels
terechtkomen.
• E. coli: een darmbacterie die vaak urineweginfecties veroorzaakt.
Weefselschade leidt tot een ontstekingsreactie. Als deze reactie veroorzaakt wordt door micro-
organismen, heet het een infectie. Er bestaan echter ook steriele ontstekingen. Als voorbeeld van een
infectie wordt hiv/aids in dit hoofdstuk besproken.
4.1 AFWEER
Micro-organismen ontmoeten drie vormen van afweer:
1. Lokale barrières aan het lichaamsoppervlak.
2. Aspecifieke afweer: fagocytose.
3. Specifieke afweer: immunoglobulinen.
LOKALE BARRIÈRES
• Droge huid: Ziektekiemen hebben geen water; micro-organismen belanden met huidschilfers in
doucheputjes of wasmachines.
• Trilharen in luchtwegen: Zwiepen slijm met micro-organismen naar de keel, waar ze worden
uitgehoest of ingeslikt.
• Maagzuur: Het zure milieu doodt vrijwel alle bacteriën, behalve zuurvaste bacteriën.
• Melkzuur in de vagina: Bacteriën creëren een zuur milieu dat bescherming biedt.
• Volledig en krachtig plassen: Houdt blaas en urethra vrij van bacteriën.
• Commensale flora in mond en dikke darm: Onschuldige bacteriën gebruiken voedingsstoffen,
waardoor pathogenen niet kunnen vermenigvuldigen.
Als pathogenen de eerste barrière doorbreken, belanden ze in het inwendige milieu en worden
aangevallen door leukocyten: granulocyten, monocyten en lymfocyten.
ASPECIFIEKE AFWEER (INNATE IMMUNITY): FAGOCYTOSE
• Granulocyten en monocyten/macrofagen dringen ontstoken vaatjes binnen om micro-
organismen te fagocyteren.
• Micro-organismen worden opgenomen en met enzymen afgebroken.
• Granulocyten en macrofagen zijn snel en niet kieskeurig en ruimen meteen indringers op.
1
, Klinische Pathologie, 4e druk, H4, Afweer/ontsteking
• Soms sterven er zoveel witte bloedcellen af door sterke ziektekiemen dat pus (etter) ontstaat.
• Verstoring van fagocytose, bijvoorbeeld bij agranulocytose (laag aantal granulocyten), leidt tot
afgenomen aspecifieke weerstand.
SPECIFIEKE AFWEER (ADAPTIVE IMMUNITY): IMMUNOGLOBULINEN
• Lymfocyten richten zich specifiek op één type antigeen (lichaamsvreemde stof).
• Reageren op indringers zoals bacteriën en virussen, of op abnormale lichaamscellen zoals
kankercellen of cellen geïnfecteerd met een virus.
• Lymfocyten circuleren via bloed en lymfe, treden uit bloedvaten en ruimen micro-organismen en
beschadigde weefsels op.
• De immuunrespons komt bij een eerste contact met een antigeen pas na enkele dagen op gang.
• Eenmaal actief kan een lymfocyt of kloon daarvan duizenden micro-organismen of abnormale
cellen aanvallen.
Twee typen lymfocyten:
1. T-lymfocyten: Herkennen specifieke antigenen.
2. B-lymfocyten: Produceren antistoffen tegen antigenen.
T-LYMFOCYTEN
• Elke T-lymfocyt herkent één specifiek antigeen.
• Er zijn drie typen T-lymfocyten:
o T-helpercellen: Stimuleren de immuunrespons.
o T-suppressors: Onderdrukken de immuunrespons.
o T-geheugencellen: Worden gevormd na het eerste contact met een ziekteverwekker en
schakelen bij herhaalde blootstelling hetzelfde micro-organisme snel en effectief uit.
Aids
• Wordt veroorzaakt door hiv, dat specifiek T-helpercellen infecteert en T-suppressors vrijwel on-
aangetast laat.
• Dit schakelt de immuunrespons grotendeels uit: geen stimulatie van de immuunreactie, maar
wel onderdrukking.
• Pathogenen die normaal ongevaarlijk zijn, krijgen vrij spel en veroorzaken levensbedreigende in-
fecties.
B-LYMFOCYTEN
• Bij contact met een antigeen produceren B-lymfocyten klonen, de zogenaamde plasmacellen.
• Plasmacellen: Maken duizenden immunoglobulinen (antistoffen) per cel.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller blversteegt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.80. You're not tied to anything after your purchase.
