Summary
samenvatting biologische antropologie (geslaagd 1ste zit, 16/20)
- Course
- Institution
Samenvatting op basis van de slides en de lessen. Dit document bevat enkel het eerste deel van het vak biologische antropologie.
[Show more]
Seller
Follow
marteottoy
Content preview
InhoudHoofdstuk 0: Inleiding ....................................................................................................................................................... 6
1. Inleiding ..................................................................................................................................................................... 6
2. Antropologie en diens sub-velden ............................................................................................................................ 6
3. De oorsprong van de moderne biologische antropologie......................................................................................... 7
Hoofdstuk 1: de oorsprong van het evolutionair denken ................................................................................................. 8
1. Inleiding ..................................................................................................................................................................... 8
2. Wat is wetenschap? .................................................................................................................................................. 8
3. Enkele vroege denkers over evolutie ........................................................................................................................ 8
4. De oorsprong van de moderne wetenschap ............................................................................................................. 8
5. De natuurlijke classificatie van organismen volgens Linnaeus .................................................................................. 9
6. De weg naar de Darwiniaanse revolutie ................................................................................................................... 9
7. De uniformisten: Hutton en Lyell ............................................................................................................................ 10
8. De Darwiniaanse Revolutie ..................................................................................................................................... 10
9. Wat de Galapagos-eilanden Darwin leerden ......................................................................................................... 10
10. De verfijning van de evolutietheorie door natuurlijke selectie............................................................................. 11
11. De essentie van de theorie en dezelfde bevindingen van A.R. Wallace ............................................................... 12
12. De reacties van tijdsgenoten op de ideeën van Darwin ....................................................................................... 13
13. Wetenschap en creationisme................................................................................................................................ 13
Hoofdstuk 2: Genetische variatie en replicatie ............................................................................................................... 14
1. Inleiding ................................................................................................................................................................... 14
2. Genetica .................................................................................................................................................................. 14
3. Genetische metaforen: blauwdruk, recepten, of dan wel? .................................................................................... 15
4. Genen op het niveau van de cel .............................................................................................................................. 15
5. Celanatomie ............................................................................................................................................................ 16
6. DNA-structuur en functie ........................................................................................................................................ 17
DNA-structuur I: Het moleculaire niveau ................................................................................................................ 17
DNA-structuur II: Chromosomen en celdeling ........................................................................................................ 21
7. Verschillende soorten en aantallen chromosomen ................................................................................................ 22
8. Chromosomale afwijkingen .................................................................................................................................... 25
9. Moleculaire gereedschappen voor biologisch antropologisch onderzoek ............................................................. 25
Hoofdstuk 3: Van genotype naar fenotype ..................................................................................................................... 26
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 26
2. Van genotype naar fenotype.............................................................................................................................. 26
3. Het ABO-bloedgroepsysteem als eerste voorbeeld ........................................................................................... 26
4. Obesitas: een complexe interactie als tweede voorbeeld ................................................................................. 27
5. Mendeliaanse genetica ...................................................................................................................................... 27
1
, 6. De Mendelwetten .............................................................................................................................................. 28
7. Linkage en Crossing-over ................................................................................................................................... 29
8. Mutatie............................................................................................................................................................... 29
9. Puntmutatie en sikkelcelanemie ........................................................................................................................ 30
10. Insertie- en delemutaties............................................................................................................................... 31
11. Mutaties- slecht, neutraal of goed ................................................................................................................ 31
12. X-gebonden afwijkingen en Y-gebonden afwijkingen.................................................................................... 32
13. Mendeliaanse genetica bij mensen ............................................................................................................... 33
14. De Mendeliaanse genetica voorbij ................................................................................................................ 33
15. Polygenische kenmerken, het fenotype en de omgeving .............................................................................. 35
16. Besluit ............................................................................................................................................................ 38
Hoofdstuk 4: De krachten van evolutie en de vorming van soorten............................................................................... 38
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 38
2. Hoe werkt evolutie? ........................................................................................................................................... 38
3. Hoe werkt natuurlijke selectie? ......................................................................................................................... 38
4. Andere manieren waarop evolutie werkt .......................................................................................................... 39
5. Seksuele selectie ................................................................................................................................................ 40
6. Classificatie en evolutie...................................................................................................................................... 42
7. Wat is een soort? ............................................................................................................................................... 43
8. Soortvorming of speciatie .................................................................................................................................. 44
9. Het tempo van soortvorming ............................................................................................................................. 45
10. Adaptaties ...................................................................................................................................................... 46
11. Het Hardy-Weinberg evenwicht .................................................................................................................... 47
12. Soorten selectie ............................................................................................................................................. 49
Hoofdstuk 5: Dateringsmethoden in de bio-antropologie .............................................................................................. 50
Hoofdstuk 6: Ontstaan en evolutie van niet-menselijke primaten ................................................................................. 50
1. Inleiding ................................................................................................................................................................... 50
2. Typische primatenkenmerken ................................................................................................................................. 50
3. Hypothesen over de evolutie van primaten............................................................................................................ 53
4. De evolutie van vroege antropoïden....................................................................................................................... 54
5. De rol van klimaatveranderingen ............................................................................................................................ 54
Hoofdstuk 7: Het sociale leven bij niet-menselijke primaten ......................................................................................... 55
1. Diversiteit bij primatensamenlevingen .............................................................................................................. 55
2. Sociaal gedrag onder primaten: verbetering van overleving en reproductie ................................................... 55
3. Primaten en hun leefpatronen........................................................................................................................... 56
4. Mannelijke reproductieve strategieën verschillen van vrouwelijke reproductieve strategieën ........................ 57
5. De andere zijde van competitie: coöperatie bij primaten ................................................................................. 57
2
, 6. Waarom zou een primaat altruïstisch gedrag vertonen?................................................................................... 57
7. Foeragiersstrategieën......................................................................................................................................... 58
8. Hulpbronnen verwerven en kennisoverdracht: cultuur? ................................................................................... 58
9. Vocale en niet-vocale communicatie ................................................................................................................. 58
10. Samenvatting sociaal gedrag bij chimpansees en bonobo’s.......................................................................... 59
11. Een poging tot vergelijking ............................................................................................................................ 59
Hoofdstuk 8: De oudste menselijke afstammelingslijnen ............................................................................................... 59
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 59
2. Bipedale voortbeweging: leven op twee voeten ............................................................................................... 59
3. Niet-slijpend kauwcomplex ................................................................................................................................ 60
4. Hypothesen over het bipedalisme ..................................................................................................................... 60
5. Seksueel dimorfisme en menselijk gedrag ......................................................................................................... 61
6. Bipedalisme: een evolutionair compromis ........................................................................................................ 61
7. Wie waren de eerste homininen? ...................................................................................................................... 61
8. De eerste gereedschapsmakers en gebruikers................................................................................................... 64
9. Evolutie en uitsterven van de australopithecus-groep ...................................................................................... 64
Hoofdstuk 9: Van homo habilis naar homo erectus ........................................................................................................ 66
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 66
2. Homo habilis: de eerste soort van het genus homo .......................................................................................... 67
3. Homo habilis en australopithecus: gelijkaardige lichaamsbouw ....................................................................... 67
4. Homo habilis adaptatie: intelligentie en gebruik van gereedschappen worden belangrijker ........................... 68
5. Habitatveranderingen en toenemende adaptieve flexibiliteit........................................................................... 68
6. Homo erectus: de vroege homo verovert de wereld .......................................................................................... 68
7. Evolutie van homo erectus: biologische verandering, adaptatie en verbeterde voeding .................................. 70
8. Evolutiepatronen bij homo erectus .................................................................................................................... 70
9. H. Naledi en H. Floresiensis................................................................................................................................ 70
Hoofdstuk 10: De oorsprong, evolutie en verspreiding van homo sapiens .................................................................... 71
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 71
2. Wat is zo modern aan moderne mensen? ......................................................................................................... 71
3. Moderne homo sapiens: enkele oorsprong en globale verspreiding, of regionale continuïteit? ..................... 72
4. De vroege archaïsche homo sapiens.................................................................................................................. 73
5. De late archaïsche homo sapiens....................................................................................................................... 74
6. Lichaamsbouw van neanderthalers: afwijkend of aangepast? .......................................................................... 75
7. Het jagen bij de neanderthalers: inefficiënt of succesvol? ................................................................................ 76
8. Neanderthalers en begraafrituelen ................................................................................................................... 76
9. Neanderthalers konden via spraak communiceren ........................................................................................... 76
10. Neanderthalers gebruikten symbolen ........................................................................................................... 76
3
, Hoofdstuk 11: Van vroeg moderne naar moderne Homo Sapiens ................................................................................. 77
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 77
2. Vroege moderne homo sapiens in Afrika........................................................................................................... 77
3. Vroege moderne homo sapiens in Azië ............................................................................................................. 78
4. De vroege moderne homo sapiens in Europa.................................................................................................... 78
5. Moderne gedragsmatige en culturele transities ................................................................................................ 78
6. Interpretatie van biologische variatie in fossiele resten van de homo sapiens ................................................. 78
7. Oud DNA: ‘interbreeding’ tussen neanderthalers en vroege moderne mensen? ............................................. 79
8. De genetische databank van modern mensen en nieuw licht op de oorsprong ............................................... 80
9. Een assimilatiemodel voor moderne menselijke variatie .................................................................................. 81
10. Andere migratiepatronen: Australië, stille oceaan, Amerikaanse continenten............................................ 81
11. Aankomst in de westelijke hemisfeer ............................................................................................................ 82
12. Besluit (samenvatting van migratiepatronen) ............................................................................................... 82
Hoofdstuk 12: De voorbije 13.000 jaar ........................................................................................................................... 83
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 83
2. De agrarische revolutie: nieuw voedsel en nieuwe adaptaties ......................................................................... 83
3. Populatiedruk ..................................................................................................................................................... 84
4. Regionale variatie............................................................................................................................................... 84
5. Overleving en groei ............................................................................................................................................ 84
6. Landbouw als adaptieve trade-off ..................................................................................................................... 85
7. Hoe beïnvloedde de landbouw de menselijke biologie? ................................................................................... 85
8. Het veranderende gezicht van de mensheid ..................................................................................................... 85
9. Twee hypothesen ............................................................................................................................................... 85
10. Gezondheid en de agriculturele revolutie ..................................................................................................... 86
11. Gevolgen voor de groei als gevolg van ontbrekende voedingstoffen............................................................ 86
Hoofdstuk 13: Menselijke variatie: Evolutie, adaptatie en adaptatiemogelijkheden ..................................................... 86
1. Inleiding.............................................................................................................................................................. 86
2. Menselijke variabiliteit op individueel en groepsniveau ................................................................................... 87
3. Wat is een populatie .......................................................................................................................................... 87
4. Historische perspectieven op menselijke variabiliteit ....................................................................................... 87
5. Het monogenisme-polygenisme debat .............................................................................................................. 87
6. Valkuilen bij het gebruik van het oude rasconcept ............................................................................................ 88
7. Huidige fenotypische variabiliteit bij homo sapiens .......................................................................................... 89
8. Populatiegenetica .............................................................................................................................................. 89
9. De bouw van een fylogenetische stamboom ..................................................................................................... 89
10. Polymorfismen en natuurlijke selectie in menselijke populaties .................................................................. 90
11. Adaptatie en aanpassingsvermogen .............................................................................................................. 92
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marteottoy. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.67. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
47561 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now