Korrelboom
Hoofdstuk 6 Een tussenbalans: uitgangspunten en contouren van
geïntegreerde cognitieve gedragstherapie
6.1 Inleiding
Psychotherapie = het vraaggericht beïnvloeden van emotionele klachten en
problemen met behulp van een therapeut of therapeutisch programma.
Kenmerken:
- Gebruik gemaakt van methoden die voortkomen uit/in overeenstemming
zijn met bevindingen empirisch vastgestelde effectiviteit.
- Herstel, verbetering of acceptatie van de problemen als doelstelling.
- Empirische cyclus van wetenschappelijke methode.
6.2 Leren, cognitieve verwerking en psychotherapie in breed
perspectief
Evolutionaire selectie = evolutionaire selectie door vele soorten, generaties en
families, leerprocessen tijdens de individuele levensloop leiden tot een zo
efficiënt mogelijk gebruikmaken van de kansen die de omgeving biedt.
- Waarnemingscapaciteiten zijn verschillend bij elk organisme, in de basis
zijn dit de reacties:
o Kansen leiden reflexmatig tot toenadering
o Risico’s leiden reflexmatig tot terugtrekken
Naarmate organismen complexer worden raken de actiemogelijkheden meer
gedifferentieerd.
- Complexere organismen: tussen prikkel en reactie vindt een uitgebreide
informatieverwerking plaats.
o Om tot juiste gedragskeuzes te kunnen komen wordt
binnenkomende informatie vergeleken met kennis die al is
opgeslagen in het LTG.
- Waarschuwings- en evaluatiesysteem:
o Wat op dat moment geen belang heeft, wordt voorbijgegaan. Het
bewustzijn wordt pas deel van het proces zodra de aandacht wordt
getrokken door iets dat wel van belang wordt geacht.
Persoonlijk belang = cognitief proces > emotioneel
proces.
Emotioneel proces: dan bereidt het organisme zich voor op de
actie die wellicht moet worden ondernomen.
o Als dit systeem niet goed is afgestemd, is er vaker vals alarm. Dan
mobiliseert het systeem zich tegen gevaren die er niet zijn of
reageert er te heftig op.
Soms organiseert het emotieproces acties die niet gepast zijn.
Wanneer foutieve afstemming geen uitzondering maar regel
is en leidt tot emotionele, gedragsmatige en sociale
problemen dan is er sprake van psychopathologie.
, Symptoomstoornissen: relatief beperkte welomschreven
klachten
Persoonlijkheidsstoornissen: omvat een veel breder en
diffuser terrein
Van psychopathologie is ook sprake wanneer er geen of
onvoldoende alarm wordt geslagen in omstandigheden
waar dat wel gewenst zou zijn.
Figuur 6.1 behandelt hoe gebeurtenissen die persoonlijke betekenis hebben,
emoties en gedragingen kunnen veroorzaken via een proces van evaluatie en
gedragsvoorbereiding. Dit proces begint met een gebeurtenis, die zowel extern
(zoals een opmerking van een partner, het overlijden van een bekende, of het
zien van een mooie vrouw) als intern (zoals een pijnscheut, een gedachte aan
een ex-partner, of een verlangen naar de zomer) kan plaatsvinden. Deze
gebeurtenissen worden geëvalueerd op hun persoonlijke betekenis en waarde.
Tijdens de evaluatie van emotioneel materiaal worden automatisch
voorbereidingen getroffen voor acties op motorisch, fysiologisch en
cognitief niveau. Dit resulteert in een emotionele reactie die vaak
waarneembaar is voor anderen, en soms gepaard gaat met specifieke
gedragingen die bij die emotie horen.
Het proces van waarnemen, evalueren en gedragsvoorbereiding wordt
sterk beïnvloed door persoonlijke informatie en kennis die al in het
langetermijngeheugen aanwezig was vóór de gebeurtenis.
De persoonlijke inkleuring van een gebeurtenis begint al bij de
waarneming. Gebeurtenissen die als persoonlijk belangrijk worden
ervaren, worden eerder opgemerkt dan gebeurtenissen die minder
relevant lijken. Bijvoorbeeld, verslaafden hebben vaak een aandachtsbias voor
stimuli gerelateerd aan alcohol en drugs, waardoor ze deze prikkels sneller
opmerken dan mensen zonder verslavingsachtergrond.
Dit aandachtsbias is nauw verbonden met de kennis die iemand heeft over
zichzelf en de wereld. Iemand die zichzelf ziet als afhankelijk van drugs, zal
eerder een aandachtsbias ontwikkelen voor drugsgerelateerde stimuli. Het zelf-,
mens- en wereldbeeld beïnvloeden hoe actuele gebeurtenissen worden
geïnterpreteerd. Deze beïnvloeding is zowel cognitief inhoudelijk als
procedureel. Men kan een gebeurtenis prettig of onprettig vinden en het
beschouwen als een voorspeller van toekomstige positieve of negatieve
gebeurtenissen. De kennis die men al heeft over zichzelf en de wereld,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 614148. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.19. You're not tied to anything after your purchase.
