Deze Nederlandse samenvatting bevat een beknopte weergave van H1 t/m H13 van het boek Ontwikkelingspsychologie door Robert S. Feldman (8e editie).
Met deze samenvatting kun je het tentamen Ontwikkelingspsychologie maken van de Open Universiteit.
Ontwikkelingspsychologie H1 t/m H13
Robert S. Feldman
8e editie
,Inhoudsopgave
H1. Inleiding in de ontwikkeling van het kind ............................................................................................... 4
1.1 Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie .................................................................................... 4
1.2 Kinderen: verleden, heden en toekomst ................................................................................................ 4
H2. Theoretische perspectieven en onderzoek ............................................................................................. 6
2.1 Perspectieven bij het kijken naar kinderen .................................................................................................... 6
2.2 De werkwijze van het wetenschappelijk onderzoek ...................................................................................... 9
2.3 Onderzoeksstrategieën en -problemen........................................................................................................ 10
H3. Het begin van het leven ...................................................................................................................... 11
3.1 Erfelijkheid ................................................................................................................................................... 11
3.2 De interactie tussen erfelijkheid en omgeving ............................................................................................. 12
3.3 Prenatale groei en verandering ................................................................................................................... 13
H4. De geboorte en het pasgeboren kind ................................................................................................... 14
4.1 Geboorte ...................................................................................................................................................... 14
4.2 Complicaties tijdens de geboorte................................................................................................................. 14
4.3 Wat een pasgeboren baby allemaal kan ..................................................................................................... 15
H5. Fysieke ontwikkeling in de babytijd ..................................................................................................... 16
5.1 Groei en ontwikkeling .................................................................................................................................. 16
5.2 De motorische ontwikkeling ........................................................................................................................ 16
5.3 De ontwikkeling van de zintuigen ................................................................................................................ 17
H6. De cognitieve ontwikkeling in de babytijd ........................................................................................... 18
6.1 Cognitieve ontwikkeling volgens Piaget ...................................................................................................... 18
6.2 De informatieverwerkingstheorie van cognitieve ontwikkeling .................................................................. 19
6.3 De wortels van onze taal.............................................................................................................................. 20
H7. De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de babytijd ........................ 22
7.1 De basis van sociaal gedrag ......................................................................................................................... 22
7.2 Relaties aangaan ......................................................................................................................................... 22
7.3 Verschillen tussen baby’s ............................................................................................................................. 23
H8. Fysieke ontwikkeling in peuter- en kleutertijd ..................................................................................... 24
8.1 Fysieke groei................................................................................................................................................. 24
8.2 Motorische ontwikkeling.............................................................................................................................. 24
8.3 Bedreigingen van fysieke groei en motorische ontwikkeling....................................................................... 25
H9. De cognitieve ontwikkeling in de peuter- en kleutertijd ....................................................................... 27
9.1 De intellectuele ontwikkeling ....................................................................................................................... 27
9.2 De taalontwikkeling ..................................................................................................................................... 28
2
, 9.3 De invloed van educatie en opvang ............................................................................................................. 28
9.4 Voorlezen, televisie en digitale media ......................................................................................................... 29
H10. De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de peuter- en kleutertijd .. 30
10.1 Een antwoord op de vraag ‘Wie ben ik?’ ................................................................................................... 30
H11. De fysieke ontwikkeling in de schooltijd ............................................................................................ 33
11.1 Het groeiende lichaam ............................................................................................................................... 33
11.2 Invloeden op de fysieke ontwikkeling ........................................................................................................ 33
11.3 Kinderen met speciale behoeften .............................................................................................................. 34
H12. De cognitieve ontwikkeling in de schooltijd ....................................................................................... 35
12.1 De intellectuele en taalkundige ontwikkeling ............................................................................................ 35
12.2 Intelligentie: het bepalen van individuele sterke punten........................................................................... 36
12.3 Onderwijs: lezen, schrijven en rekenen (en meer) ..................................................................................... 38
H13. De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de schooltijd.................... 39
13.1 De ontwikkeling van het eigen ik ............................................................................................................... 39
13.2 Psychische problemen en gedragsproblemen ........................................................................................... 39
13.3 Relaties: vriendschappen in de schooltijd .................................................................................................. 40
13.4 Het gezin in de schooltijd ........................................................................................................................... 40
3
, H1. Inleiding in de ontwikkeling van het kind
1.1 Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie (= levenslooppsychologie): wetenschappelijke studie naar patronen van groei,
verandering en stabiliteit bij mensen vanaf de conceptie → ouderdom. Nadruk op jaren tot volwassenheid.
Ontwikkelingspsychologen houden zich bezig met groeien, veranderen en stabiliteit.
4 centrale thema’s:
• Fysieke ontwikkeling: invloed lichaam (hersenen, centraal zenuwstelsel, primaire behoeften) op
gedrag;
• Cognitieve ontwikkeling: intellectuele vermogens;
• Sociaal-economische ontwikkeling: sociale relaties/interacties, omgaan met emoties;
• Persoonlijkheidsontwikkeling: duurzame gedragingen, karakter
Ook onderscheid in leeftijdsgroep (gebaseerd op westers onderzoek):
• Prenatale periode
• Babytijd, 0-2 jaar
• Peuter-kleutertijd, 2-6 jaar
• Schooltijd, 6-12 jaar;
• Adolescentie, 12 – 20 jaar
→ sociale constructies = breed geaccepteerd idee over de realiteit maar afhankelijk van maatschappij + cultuur
op dat moment.
Ontwikkelingsspecialisten soms specifieke perioden (westerse gemiddelden):
• Puberteit
• Prepuberteit
• Opkomende volwassenheid (Jeffrey Arnett) = tussenfase adolescentie en volwassenheid.
Cohort = groep mensen die rond dezelfde tijd op dezelfde plek zijn geboren
Normatieve gebeurtenissen: gelden voor de meeste individuen binnen een groep op eenzelfde manier:
• Historisch bepaalde invloed (bijv. vuurwerkramp 2010)
• Leeftijdsgebonden invloed (bijv. bereiken pubertijd)
• Sociaal-culturele invloeden: ethische afkomst, sociale klasse
Niet normatieve gebeurtenissen: specifiek voor een individu.
1.2 Kinderen: verleden, heden en toekomst
Hoe ontwikkelt een individu zich?
• Continue ontwikkeling = ontwikkeling geleidelijk → kwantitatief → vaardigheden veranderen niet in
aard maar in omvang. Bijv. lengte, cognitieve ontwikkeling (in sommige theorieën).
• Discontinue ontwikkeling = aparte stappen/stadia → kwalitatief → gedrag is steeds anders t.o.v.
eerder stadium.
Kritieke periode = specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis grootse (onomkeerbare)
gevolgen heeft → aanwezigheid bepaalde omgevingsstimuli noodzakelijk voor normale ontwikkeling/
blootstelling aan bepaalde stimuli = abnormale ontwikkeling.
• Plasticiteit = mate waarin een zich ontwikkelend gedragspatroon of fysieke structuur veranderbaar is.
Dus i.p.v. kritieke periode liever gevoelige perioden = periode waarin een organisme extra ontvankelijk is voor
bepaalde soorten stimuli (niet permanent i.t.t. kritieke periode!).
Nature x nurture debat = discussie over oorsprong van ons gedrag en onze eigenschappen.
Maturatie = proces van het zich geleidelijk ontvouwen van voorbestemde genetische informatie.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sabinekoning. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.80. You're not tied to anything after your purchase.
