Dit is een samenvatting van het vak sociale filosofie en ethiek met alle informatie uit de ppt's, het handboek en eigen lesnotities. Het is geschreven in het jaar 2024/2025 en bevat alle informatie. Het vak werd gegeven door Joris Van Poucke.
1.1 FACTISCHE PROBLEMEN
Factische problemen = problemen die vragen naar oorsprong van alles wat bestaat =
metafysica
Twee deelgebieden
- Algemene metafysica of ontologie
Vraagt op meest algemene manier
Wat bestaat?
Waar komt de wereld vandaan?
Wat is bestaan? Wat is zijn? Wat is werkelijkheid?
Waarom is er iets en niet veeleer niets?
Oorsprong: bij de Grieken
Anaximander, Permenides, Herakleitos, …
- Bijzondere metafysica = onderzoek naar belangrijkste zijnden (Heidegger)
Rationele psychologie/antropologie: Wat is de essentie van de mens?
Rationele theologie: Bestaat God? Hoe moeten we die God voorstellen?
Rationele kosmologie: Hoe zit de wereld in elkaar? Is de wereld een geheel?
Bestudeert basisstructuur van de wereld
- Kennisleer/epistemologie: Wat is kennis, Hoe kunnen we kennen?
Kennis wordt in vraag gesteld maar ook diegene die kent
- Logica: Wat is geldig redeneren?
Wetten achterhalen van het denken zelf
- Wetenschapsfilosofie: Wat is wetenschappelijke revolutie? Hoe komt men tot
wetenschappelijke ontdekkingen?
Gaan vaak maar 1 bepaalde wetenschap in zijn algemeenheid bestuderen
1.3 ETHISCHE EN POLITIEKE PROBLEMEN
Ethische en politieke problemen: problemen die vragen naar hoe mensen kunnen
samenleven, hoe maatschappij georganiseerd kunnen worden
- Ethiek: Wat zijn normen en waarden van menselijk handelen? Wat is goed en kwaad? Wat
is plicht?
- Politiek: Organisatie van de samenleving -> Hoe kunnen wij als mensen samenleving?
- Esthetica: wat is schoon en lelijk? Wat is kunst?
1
,1.4 VANUIT PERSPECTIEF VAN DE MENS
Algemeen
- Sinds Verlichting: mens centraal
- 3 verhoudingen waarin mens centraal staat
Mens (ethiek) Mens <-> mens (politiek) Mens -> natuur
(economie)
- Zelfrelatie van de mens - Relatie tss mensen als - Relatie tss mens en
tot zichzelf wederkerige natuur als eenzijdige
afhankelijkheidsrelatie afhankelijkheidsrelatie
- Focus: vraag naar eigen - Focus: vraag naar hoe we - Focus: vraag naar wijze
handelen het beste samenleven waarop mensen in hun
behoeftes kunnen
voorzien
2
,HOOFDSTUK 2 – DE GRIEKSE POLIS
2.1 POLIS EN AGORA
- In Oude Griekenland: polis centraal
Polis: verzameling van verschillende steden (Sparta, Athene, Efeze, …)
Verwijst naar bepaalde wijze van organisatie van openbaar leven
- Centrum van polis = agora (markt/forum) -> plaats waar er aan politiek en handelen wordt
gedaan, handel drijven, openbare redevoeringen, discussies, politieke rechtspraak, …
Openbare, publieke ruimte De ‘oikos’
= plaats waar politiek en handel wordt = plaats waar overleven van familie centraal
gevoerd, op de agora staat -> het huis
Werden zaken geproduceerd die mannen op
agora verkochten
Enkel volwassen mannen: waren brug tss
beide domeinen Vrouwen, kinderen, slaven
2.2 PLATO
Algemeen
- Belangrijkste werk: Politeia (=De Staat) -> proberen om ideale staat, utopie te schetsen
Utopie = ideeënwereld -> er is geen plaats voor utopische samenleving op de wereld,
maar we kunnen toch al enkele stappen in die richting zetten
- Gerechtigheid/rechtvaadigheid staat centraal -> rechtvaardigheid is enige garantie voor
vrede
- Revolutionaire bevrijding
Grot van Plato: pas wanneer men bevrijd wordt van hun ketenen, kan men wereld zien
hoe het werkelijk is, dan pas kunnen mensen tot ontwikkeling komen
Alles afbreken en iets helemaal nieuws bouwen volgens principes van ideale staat
- Plato’s ideeën zijn idealen: zaken die nog niet gerealiseerd zijn, maar naar waar men moet
streven
Idealen zijn goed, zijn enige die einddoel bepalen
Concrete problemen in realiseren van die idealen zijn louter technisch en dus weinig
van belang
- Familie als model van ideale samenleving
Natuurlijke familie wordt opgeheven en gehele samenleving wordt 1 grote familie
grootfamilie: opvoeden kinderen gebeurt niet door familie, maar door specialisten
van de staat
Geleid door wijze oude man (vader, pater familias) = filosoof-koning
Planeconomie: politiek en economie worden 1 (=politisering van economie)
Staat is gericht om te overleven en moet mensen taken geven en werk organiseren
volgens strikte planning
3
, 2.3 ARISTOTELES
Algemeen
- Belangrijk werk: Politica -> kritiek op Plato’s ideale staat
- Mensen zijn politieke dieren
Alle mensen (niet enkel filosofen) kunnen aan politiek doen
Politiek is zaak van iedereen (behalve slaven, kinderen, vrouwen)
Als je alles overlaat aan filosofen en elite -> ontstaan van onderdrukking en tirannie
Iedereen mag mee beslissen en kritiek uiten op politiek
Politiek handelen = telkens opnieuw, in verschillende complexe situaties, verstandig
handelen (=ethiek)
Basisentiteit: natuurlijke familie die buiten politieke moet blijven (familie is puur
economisch)
Doel: niet economische, maar het goede leven
Politieke scheiden van economische
Kunnen we samenleving inrichten dat het een vrije en fraaie inrichting van leven
betekent?
Basis voor democratie
2.4 CONCLUSIE
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller michelledeserranno. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.34. You're not tied to anything after your purchase.
