Hoofdstuk 17 Therapeutisch systeem: Diagnostiek en interventies
17.1 Inleiding
17.1.1 Het systemisch niveau in psychotherapie
Traditioneel werd psychopathologie gezien als patiëntgebonden,
betrekkelijk los van de omgeving staande aandoening. Vanaf de jaren 60
ontstond meer aandacht voor systemische aspecten. Vanaf toen
werd psychopathologie beschouwd als de expressie van disfunctionele
onderlinge communicatiepatronen en betrekkingen. Men sprak liever
van ‘zieke systemen’ waarbinnen een ‘geïdentificeerde patiënt’
probeerde het hoofd boven water te houden of zich opofferde om het
systeem te redden.
De ‘systeemgolf’ heeft een aantal belangrijke sporen achtergelaten, ook
binnen GCGT.
Hoofdstuk 17 gaat over het niveau van het therapeutisch systeem (=3e
niveau binnen psychotherapie). Centrale vraag: Moeten andere mensen of
instanties, die betrokken zijn bij de problematiek van de patiënt, mee
veranderen om de kans op een succesvolle behandeling te optimaliseren?
Deze betrokkenheid en het mee veranderen kan op verschillende
manieren, bijvoorbeeld m.b.v. relatie- of gezinsgesprekken, psycho-
educatie voor systeem.
Psycho-educatie kan het systeem helpen om beter om te gaan
met de aandoening van ‘hun patiënt’ en kan de aandoening in
gunstige zin beïnvloeden.
Niet altijd hoeven er systeemgesprekken in de behandelkamer plaats te
vinden.
Er kunnen ook interventies op systemisch niveau zijn, zonder direct
contact met het systeem. (Denk aan: therapeut die overlegt met
bedrijfsarts/werkgever over betere arbeidsomstandigheden voor de
patiënt). Een ander voorbeeld is mediatietherapieën, waarbij ouders
betere opvoedingsvaardigheden aanleren.
Voorbeeld: de therapeut geeft gerichte adviezen aan de patiënt
over hoe zij anders kunnen omgaan met de mensen in hun
omgeving.
Middels heretikettering en een ritueel kan de therapeut op afstand een
systemische interventie toepassen.
Bijvoorbeeld: dominante moeder is het niet eens met levensstijl van
volwassen dochter. Ritueel: therapeut geeft advies aan patiënt om een
symbolisch cadeau te kopen voor haar moeder. Tijdens het overhandigen
van het cadeau tijdens een speciale gelegenheid zegt dochter dat moeder
het cadeau moet beschouwen als blijk van dankbaarheid voor de goede
opvoeding én het cadeau mag zien als symbool om de volwassen en
zelfstandige status in dochters leven te markeren.
, Voorkeur primair systemische aanpak geldt voor problematiek die
zich primair afspeelt tussen personen in een gezin of een
partnerrelatie. Voor zover haalbaar is het wenselijk om alle betrokkenen
rechtstreeks in de therapie te betrekken.
Hoofdstuk 17 focust zich erop hoe systemisch gerichte interventies kunnen
worden ingevlochten in primair op het individu gerichte behandelingen en
het belang hiervan.
17.1.2 Cognitief-gedragstherapeutische partnerrelatietherapie bij
partnerrelatie-problemen
Partnerrelatietherapie (PRT): ook bekend als behavioral marital
therapy (BMT) is een succesvolle methode voor het behandelen van
allerlei problemen binnen de partnerrelatie.
Er is onduidelijk of en zo ja onder welke omstandigheden een
echtscheiding kan worden beschouwd als een positief dan wel een
negatief therapie-effect van PRT.
De kern van cognitief-gedragstherapeutische PRT is:
- Communicatietraining
- Onderling afsluiten van gedragscontracten
- Beinvloeden van de cognitieve vervormingen waarmee
partners elkaars gedrag interpreteren.
Uitgangspunt moet zijn dat partners de relatie nog een kans willen geven.
Communicatietraining: partners leren kritiek om te zetten in
wensen, leren te onderhandelen over gemeenschappelijke en
individuele doelstellingen, leren naar elkaar te luisteren en leren
elkaar op constructieve wijze tegen te spreken.
Gedragscontracten: partners leren geleidelijk aan weer dingen met en
voor elkaar te doen, wanneer zij langs elkaar heen leven of veel
oplaaiende conflicten hebben.
Cognitieve vervormingen: cognitieve vervormingen m.b.t. het
doen en laten van de partner worden geïdentificeerd, aansluitend
onderling besproken en waar mogelijk gecorrigeerd m.b.v.
gedachterapporten.
In sekstherapie wordt ook vanuit bovenstaande 3 kernpunten gewerkt.
17.1.3 Cognitief-gedragstherapeutische gezinstherapie bij
gezinsproblemen
Binnen cognitief-gedragstherapeutisch georiënteerde
gezinstherapie wordt gewerkt vanuit een eclectische benadering waarin
opvattingen en werkwijzen uit de CGT en ST in samenhang worden
toegepast. Men wil informatie hebben over en invloed uitoefenen op
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 614148. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.