RUND
Naam Predilectie- Pathogenese Symptomen Diagnose Behandeling Preventie Immuniteit
plaats
Crypto- Darm Feco-orale transmissie, Hoge infectiedruk: - Aantonen van Zieke + incontact Op helft bedrijven Geen
sporidium (ileum) Schizogonie Diarree (bleek, oöcysten in mest kalveren geïsoleerd aanwezig. volledige
parvum Kalveren darmepitheel, pasteus tot waterig, (kleuring: Heine’s en 7d behandeld: Hygiëne, colostrum immuniteit.
<1 maand gametogonie, oöcyste. geel-groen) dag 3-15 carbolfushine, Ziehl- Halofuginone- van goede kwaliteit, Er is een
(vooral 1-2 Vernietiging na infectie, door Neelsen) lactaat p.o. of individueel en buiten vaccin voor
w) darmepitheel, verminderde - Antigenen in faeces: paromomycine p.o. huisvesten, eigen volwassen
Bel. villusatrofie, absorptie en ELISA, immuno- (5d, enkel indien drinkemmer, koeien
infectieuze malabsorptie vertering, fuorescentie (hoogste bevestigd) binnen omgeving grondig (partiële
oorzaak (verminderde activiteit dehydratatie, Se en Sp) of immuno- 24u, isoleren zieke gereinigd en ontsmet bescherming
kalver- enzymen), ↑ verminderde groei chromatografie (dip- dieren + bij besmetting, ook tegen
diarree. intestinale tot 6m stick) ondersteunende kalveren zelfde klinische
permebiliteit. (PCR enkel voor soort behandeling leeftijd en neonati symptomen,
PPP: 2-5d te achterhalen: (elektrolyten). preventief nog steeds
Weinig oöcyten nodig genotypering) Werkt tegen vrij- halofuginone veel
voor infectie. Directe - Goede correlatie levende stadia, gedurende 1w. oöcysten).
overdracht of tussen kleuring, IFT, vermindert Menginfecties. Kalf passief.
omgeving. lateral flow en PCR! oöcysten- Vermijd bij zwakke, Lage
Veel oöcysten: 106 uitscheiding, diarree, zieke kalveren of op mortaliteit.
OPG, onmiddelijke gewichtsverlies en lege maag, toxiciteit.
infectieus, resistent. mortaliteit, en
bevordert
immuniteit.
Giardia Darm Feco-oraal. Hechting Meestal Aantonen van cysten 1x d voor 3 dagen Reinigen met hitte, Geen directe
duodenalis Kalveren > aan darmepitheel, asymptomatisch! en antigen in faeces, Fenbendazole (off- ammonium- immuniteit.
1 maand. asexuele vermenig- Chronische/inter- sedimentatie-flotatie label) p.o., (klinische hydroxide na Cysten
Assemblag vuldiging op cel (niet mitterende slijmerige en lugolkleuring, verbetering + behandeling. onmiddellijk
e A en E. in), 2-deling. Geen diarree bij hoge ELISA en immuno- reductie cyst- Uitscheiding hoogst infectieus en
64% vlees- gamtogonie. infectiedruk, slechte fuorescentie (IFT), uitscheiding), bij neonatale groep, resistent.
vee PPP: 5-10d, haarkwaliteit, (geen dipstick) gewichtstoename na prevalentie en
42 % uitscheiding hoogst in verminderde groei, (Aantonen van DNA in 4 w). MOET met klinische periode
melkvee- neonati, prevalentie Geen mortaliteit. de feces: PCR) hygiënische hoogst bij >1m.
bedrijven en klinisch bij >1m. maatregelen!!
1
,Eimeria Darm Niet direct infectieus: Enkel bij hoge Symptomen (15-22d Diclazuril (p.o.) of Stalhygiëne, Immuniteit
bovis en Kalveren > moet eerst sporuleren infectiedruk: (Sub)- na infectie), anamnese met Toltrazuril (p.o.) voorkomen hoge na eerste
zuernii 1 maand, (1w) en overleven 1j. klinische coccidiose over stalcondities en 1 x. infectiedruk weide-
of alle Vernietiging (letsels in dd of DD: hygiëne en Veilig, efficiënt en seizoen.
leeftijden, darmcellen: dringen in intestinale cellen mestonderzoek (min 5 geregistreerd. Diersoort-
op stal. l. propria (bloeding), door schizonten en kalveren). Kwalitatief Daling oöcysten, specifiek
(alabamens villusatrofie (inhibitie gamonten). Waterige onderzoek, nauwelijks verbetering klinische
is op weide) celdeling → diarree, eventueel kwantitatief. symptomen.
Bovis meest malabsorptie. ↑ bloedverlies, geen Identificatie van de MOET met hygiëne.
B
pathogeen. darmpermeabiliteit → koorts, sterfte Eimeria-species (enkel (Metafylactisch ≠
Prevalentie EW-verlies. mogelijk belang bij pathogene: preventief! 2-3w na
bedrijven = Reuzenschizonten: E. bovis > E. zuernii > groeperen kalveren.
Z 52% massale gamonten- E. alabamensis) Af te raden.)
ontwikkeling, meest
pathogene stadium.
Ostertagia Lebmaag in - Vrijlevend: ei → L3 1ste weideseizoen: - Fecesonderzoek - Levamisole: Tegen - Preventief Immuniteits-
ostertagi fundusklier (vocht, temperatuur: PGE. (kwantitatief: volwassen wormen, ontwormen: opbouw is
5-35°C). Eieren ontw: Bij inflammatie: McMaster (50 EPG) of geen persisterende Uitscheiding van traag en
april- eind augustus. gastritis. MiniFlotac (5 EPG)). werking. P.o., op rug wormeieren duurt meer
- L3 verspreidt zich Gewichtsverlies, - Serum-pepsinogeen- of I.V. voorkomen door de dan 1 weide-
actief via vochtfilm diarree, verminderde indicatie bij jongvee. 7 - Benzimidazoles: wormen te doden. seizoen.
(kleine afstand, meer groei, later bloedmonsters bij Tubuline. Tegen 1e deel van het Immuniteit
gras = meer L3) en puberteit, lagere opstallen of < 2 weken volwassen en larvale weideseizoen met verlaagt de
passief (bel.) via melkproductie bij na opstallen. stadia, wisselende macrocyclische worm-
regen; feces-reservoir volwassen koeien, <1,2 U Tyr: effectiviteit bij L4. lactones. Alle dieren. uitscheiding,
is cruciaal. abdominale pijn, Onvoldoende Geen persisterende Overbodig indien maar niet
- L3 overleven 2 j. minder wormcontact, geen werking. Alle dieren goede preventie- volledig
glycogeenreserves, voederopname (1u/d immuniteitsopbouw, p.o. Intraruminale maatregelen en als effectief.
beschermd in minder grazen), mogelijk overmatig boli: toedienen bij er al (sub)klinische Remming
vervellingshuid. Lage hyperaemie, witte anthelminthicum- inweiden, lange PGE tekenen ontwikkeling
temp en mestplakken nodules en oedeem, gebruik of bescherming, zichtbaar zijn. wormen en
bevorderen oedeem en weidebeheer opletten voor Ontwormingsschema aantal.
overleving, langer in verhoogde mucosale aanpassen, geen interferentie - Weidebeheer: Kort Leeftijd en
de winter dan zomer. permeabiliteit, wat opstalbehandeling - Macrocyclische weideseizoen, genetische
- Infectieuze L3 albumineverlies nodig, lactones: gluCl- rotatie, maaien. aanleg
ontwikkelen (uit ei) in geeft. controleprogramma kanalen. Effectief - Monitoring: spelen een
de wand van lebmaag bijstellen. 1,2–3,5 U tegen alle stadia, Pepsinogeen- rol,
of tot volwassen Tyr: Normaal, geen inclusief L4. waarden analyseren. voedings-
2
, wormen (3-4w) of opstalbehandeling Persisterend effect. status, bloot-
binnen wand: nodig, Kan p.o., I.V., pour-on stelling aan
wachtstadium (winter controleprogramma (wisselvallige infectie.
overleven). behouden en biodisponibiliteit:
- Gastritis door opvolgen. 3,5 U Tyr: likken), en ENKEL
verlaten fundus- Overmatige eprinomectine pour-
klieren, met blootstelling, on: geen wachttijd
verhoogde mucosa- productieverlies bij melkvee
permeabiliteit en waarschijnlijk,
minder pepsinogeen- opstalbehandeling
productie: pH ↑ → nodig,
gastrineproductie ↑ controleprogramma
→ pariëtale cellen ↓ aanpassen.
→ verergert reactie - ELISA-test op
melktank of bloed
voor antistoffen bij
volwassen koeien: >
0,8 ODR = verhoogd
risico op productie-
verlies van ≥ 1 kg per
koe per dag
- Anamnese en
weidebeheer-analyse
(geen preventieve
ontworming en
preventief
weidebeheer).
Cooperia Dunne Minder pathogeen Vnl. Cooperia in 1ste Fecesonderzoek Benzimidazoles, Preventieve Immuniteits-
spp. darm dan Ostertagia. weideseizoen: 100% (McMaster of macrocyclische ontworming in opbouw na
Enteritis door prevalentie. MiniFlotac) voor ei- lactones, eerste deel eerste
mechanische schade; PGE. uitscheiding. monepantel. weideseizoen, weide-
snelle Diarree, Resistentie weidebeheer seizoen,
immuniteitsopbouw. groeivertraging, aanpassen. additief
L3 in ovo: plots subklinische effect
vrijkomen van L3 in productieproblemen.
lente/zomer
3
, Trichuris Dikke Hematofaag; meestal 2de deel van Kwantitatieve Benzimidazoles Hygiënemaatregelen Immuniteit
spp. darm, op lichte infecties, Soms weideseizoen: PGE: methodes. (fenbendazole). in stal en weiland, bouwt
stal en in zware stalinfecties op waterige diarree op Microscopisch voorkomen van hoge langzaam op;
wei. vuile bedrijven: stal met evt bloed, onderzoek van feces besmettingsdruk. infecties
Typhlitis, Diarree met anorexie, doffe (best niet van vaak
bloed vacht, spuitende diarree); chronisch.
Larven ontwikkelen in gewichtsverlies, evt sedimentatie: 1ste
embryonale eieren die sterfte, productie- McMaster (50 EPG weideseizoe
zowel op stal als op de vermindering door detectielimiet) of n kalveren
wei kunnen overleven. maldigestie, MiniFlotac (5 EPG). meest
Infiltreren malabsorptie, Kan ook met serum- gevoelig
epitheelcellen en endogeen EW-verlies pepsinogeen meten in
prikken capillairen en gedaalde bloed. Jongvee 2de
aan: hierdoor kan vers voederopname! Zal deel weideseizoen,
bloed in diarree zitten 1u/d minder grazen diarree en
voor > 70% van groeiachterstand
gewichtsverschil
Nematodirus L3 in ovo: plots Benzimidazoles, Snelle
vrijkomen van L3 in macrocyclische immuniteits-
lente/zomer lactones, opbouw <1
monepantel. weide-
Resistentie seizoen
Moniezia Dunne Infectie via opname Meestal Proglottiden of eieren Benzimidazoles p.o. Behandelen tijdens Geen
spp. darm van mosmijten (TGH). asymptomatisch, (ruitvormig met of oxycozanide p.o. opstallen, immuniteit!
Lintworm heeft een zelden diarree peervormige (enkel nuttig bij herbesmetting
laag pathogeen effect. embryofoor met opstallen) voorkomen
PPP: 37-40 dagen haakjes) in de faeces
PP: 2-6 maanden
Param- Pens, duo- Infectie via Immature stadia zijn Diagnose is moeilijk. Oxyclozanide p.o. Natte weides Geen sterke
phistomum denum metacercariën van pathogeen, Bij plotse - Kunnen enkel (hoge dosis, off- vermijden, immuniteit
spp. (pens- waterslakken (Galba blootstelling aan volwassen wormen label) en werkt enkel slakkenbestrijding.
Calicophoron botten) spp) in late zomer. hoge infectiedruk aantonen (immature tegen volwassen
daubney Immature stadia (opname van grote leggen geen eieren) stadia.
(herfst) migreren naar aantallen Sedimentatie-flotatie: Meerdere jaren
duodenum en zijn metacercariën): kwalitatief, behandelen, eieren
hematofaag. kwantitatief: op weide.
Volwassen wormen - Mini-FLOTAC: (ZnCl2):
4
