Summary
Samenvatting inleiding tot het recht - accountancy en fiscaliteit
- Course
- Institution
leerstof van de lessen met notities verwerkt tot samenvatting
[Show more]
Seller
Follow
thaliaverhelst
Content preview
Inleiding tot het rechtPowerPoint 1 (begrip)
Het recht
1. Een geheel van bindende regels, om de samenleving te ordenen en in stand te
houdenopgelegd en afgedwongen door een gezaghebbende overheid.
2. Een geheel van bindende regels (= regels waaraan iedereen zich moet houden).
Er zijn verschillende soorten:
Gebods-, verbods- en
verlofbepalingen
Regels toepasselijk na keuze of
door aanvulling
Ondersteunende regels
Technische regels(procedures)
en formalisme
Moet bindende regels zijn
anders niet recht
Dwingend :
Openbare orde heeft strengere sancties (over de samenleving)
Aanvullend : bv in wetboek tenzij partijen anders overeenkomen
• Wijken partijen tóch af van een regel van dwingend recht (in de ruime
zin)?
• Dan is de overeenkomst ABSOLUUT NIETIG als het een regel van
openbare orde/goede zeden(bv huurmoord) betreft.
• De nietigheid kan door de betrokken partijen worden gevraagd,
maar ook de rechter kan uit eigen beweging (ambtshalve) de
nietigheid inroepen.
• De nietigheid kan in élke fase van de procedure worden gevraagd.
• De overeenkomst kan nooit bevestigd worden.
• Absoluut nietig kan iedereen de nietigheid inroepen
• Dan is de overeenkomst RELATIEF NIETIG als het een regel van dwingend
recht (in de strikte zin) betreft
• De nietigheid kan enkel worden uitgesproken wanneer een partij
hierom verzoekt. De rechter kan dat niet uit eigen beweging doen.
• De nietigheid moet aan het begin van de procedure worden
gevraagd (‘vòòr elk ander verweer’).
• De overeenkomst kan bevestigd worden als de partij de nietigheid
niet of laattijdig aanvoert.
1
, Inleiding tot het recht
• Relatief nietig kan enkel door zwakke partij ingeroepen worden
(moet vanaf begin aangevraagd worden)
Beschermingsrecht altijd dwingend recht
3. Bedoeld om de samenleving te ordenen en in stand te houden
Bestaande toestanden en handelingen bekrachtigen
Morele regels doen naleven
Doelstellingen realiseren, nieuwe toestanden scheppen
Voorbeelden? Door milieu -> isoleren van huizen , lage emissie zones
4. Opgelegd en afgedwongen door een gezaghebbende overheid
• Gezag om recht uit te vaardigen
= door het juiste orgaan, volgens de juiste procedure en rekening houdend met
bevoegdheidsregels en hiërarchie van normen
• Gezag om recht af te dwingen
= het recht bevat tal van sancties om de naleving van de regels af te dwingen, meestal
door de rechterlijke macht, maar ook door administratieve overheden (zonder
voorafgaande tussenkomst van een rechter)
Internationaal en nationaal recht
1. Privaatrecht
Privaatrecht
• Ordent de rechtsverhoudingen tussen
burgers onderling
Burgerlijk recht
Personen- en familierecht
• En tegenover publiekrechtelijke Familiaal vermogensrecht
rechtspersonen als deze op voet van Goederenrecht
Verbintenissenrecht
gelijkheid met de burgers (en dus niet als (m.i.v. bijzondere
overeenkomsten)
dragers van het staatsgezag) aan het Aansprakelijkheidsrecht
rechtsverkeer deelnemen.
Publiekrec • Privaat recht = recht
Internationaal privaatrecht
ht m.b.t. burgers en
bedrijven onderling
Staatsrecht
(=
2. Publiekrecht
grondwettelijk recht) • Regelt de inrichting, organisatie en werking van de
staat.
Bestuursrecht • Bepaalt de
(= administratief
recht) rechtsbetrekkingen Gemengde rechtstakken
van de staat, zijn
Fiscaal recht onderdelen en Sociaal recht
organen tegenover Arbeidsrecht
Socialezekerheidsrecht
Straf- en elkaar, tegenover de
strafprocesrecht burgers, tegenover
Economisch recht
andere staten…
Ondernemingsrecht
• In het publiekrecht komt het openbaar Mededingingsrecht
gezag aan bod. Intellectuele eigendom
Insolventierecht
Het publiekrecht bevat alle Consumentenbescherming
rechtsnormen …
Vennootschapsrecht
3. Gemengde rechtstakken Gerechtelijk recht (=
procesrecht)
2
, Inleiding tot het recht
• Deze rechtstakken (of hun onderdelen) bevatten kenmerken van zowel
publiek- als privaatrecht.
Bronnen van recht
1. bron = reden waarom de regel is ontstaan = inspiratiebron
• vb : Afschaffing doodstraf -> inspiratie is
omdat het niet zo afschrikkend is dus
niet criminaliteit afschrikkend
• materiele bronnen van recht
2. bron = manier waarop de regel is ontstaan = reden waarom een regel een
rechtsregel is
• formele bronnen van recht
• Meer dan enkel recht
Als men spreekt over de
bronnen van recht, dan bedoelt men doorgaans de formele bronnen van
recht.
Wetgeving
Principes van het Belgisch staatsrecht
• Parlementaire democratie
• Scheiding der machten
• Rechtsstaat
• Erfelijke constitutionele monarchie
• Federalisme
Federale politieke instellingen
FEDERALE WETGEVENDE MACHT
• De federale wetgevende macht bestaat uit de Kamer van
Volksvertegenwoordigers (kortweg: ‘de Kamer’), de Senaat en de Koning.
• De Kamer en de Senaat vormen samen het federaal parlement. De
belangrijkste taak van het federaal parlement is het maken van wetten.
Daarnaast oefenen zij controle uit op de regering.
• De Kamer bestaat uit 150 leden die om de vijf jaar rechtstreeks verkozen
worden door alle meerderjarige burgers met de Belgische nationaliteit.
• De Senaat bestaat uit 60 leden en zij worden niet rechtstreeks verkozen. Zij
worden aangewezen door en uit het Vlaams Parlement, het Parlement van
de Franse Gemeenschap, het Parlement van het Waalse gewest, de Franse
taalgroep van het Parlement van het BHG en het Parlement van de
Duitstalige gemeenschap. De overblijvende senatoren worden gekozen door
3
, Inleiding tot het recht
de senatoren zelf en hoeven dus niet per se afkomstig te zijn uit de
verschillende parlementen (= gecoöpteerde senatoren).
• De rol van de Koning als lid van de wetgevende macht is beperkt: hij heeft
het recht om wetsontwerpen in te dienen, hij bekrachtigt wetten en – als er
een grondwetsherziening komt, dan beslist hij samen met de Kamer en de
Senaat welke artikelen voor herziening vatbaar zijn
• Hoewel de uitvoerende macht vaak vereenzelvigd wordt met de regering,
berust zij volgens de Grondwet bij de Koning.
• De Koning staat aan het hoofd van de uitvoerende macht. Het afkondigen
van wetten en de bekendmaking van wetten is een taak van de Koning in
zijn rol als hoofd van de uitvoerende macht. Hij kan ook besluiten maken die
nodig zijn voor de uitvoering van de wetten. Hij heeft geen andere machten
dan dewelke hem door de (Grond)wet worden toegekend.
• Aangezien de Koning al zijn bevoegdheden uitoefent onder ministeriële
verantwoordelijkheid zijn de bevoegdheden van de Koning in feite de
bevoegdheden van de regering.
• De regering wordt geleid door een eerste minister. Hij zit de vergaderingen
van de ministers voor, is woordvoerder van de regering in het parlement en
wanneer hij ontslag neemt, impliceert dit doorgaans het aftreden van de
volledige regering. Er zijn ook vice-eersteministers die de eerste minister
vervangen wanneer dat nodig is.
• De ministers zijn volwaardige leden van de regering die in de regel een
bepaald departement (‘portefeuille’) beheren.
• De staatssecretarissen hebben tegenover het publiek en tegenover het
parlement dezelfde bevoegdheden als een minister. Ze beheren hun
departement niet volledig zelfstandig maar onder gezag van een minister.
• De regering is georganiseerd in verschillende raden en comités. De
belangrijkste is de ministerraad, bestaande uit alle ministers (geen
staatssecretarissen). De ministerraad bepaalt het algemeen beleid van de
regering en coördineert de werking van de verschillende departementen.
• De regering wordt geleid door een eerste minister. Hij zit de vergaderingen
van de ministers voor, is woordvoerder van de regering in het parlement en
wanneer hij ontslag neemt, impliceert dit doorgaans het aftreden van de
volledige regering. Er zijn ook vice-eersteministers die de eerste minister
vervangen wanneer dat nodig is.
• De ministers zijn volwaardige leden van de regering die in de regel een
bepaald departement (‘portefeuille’) beheren.
• De staatssecretarissen hebben tegenover het publiek en tegenover het
parlement dezelfde bevoegdheden als een minister. Ze beheren hun
departement niet volledig zelfstandig maar onder gezag van een minister.
• De regering is georganiseerd in verschillende raden en comités. De
belangrijkste is de ministerraad, bestaande uit alle ministers (geen
staatssecretarissen). De ministerraad bepaalt het algemeen beleid van de
regering en coördineert de werking van de verschillende departementen.
• Rechterlijke macht (> zie verderop bij ‘rechtspraak’ als formele bron van
recht)
• Principe: er is maar één rechterlijke macht op federaal niveau, er is geen
afzonderlijke rechterlijke macht op het niveau van de deelstaten.
Deelstatelijke politieke instellingen
Er zijn drie gemeenschappen (cultureel bepaald):
• Vlaamse gemeenschap
• Franse gemeenschap
• Duitstalige gemeenschap
Er zijn drie gewesten (territoriaal bepaald):
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thaliaverhelst. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now