Summary
samenvatting algemene rechtsleer
- Course
- Institution
Een samenvatting van het boek en de slides
[Show more]
Seller
Follow
xandro
Content preview
De algemene rechtsleerDeel I: Wat is het recht
De ultieme definitie ontbreekt
Immanuel Kant (1724-1804)
= “Noch suchen die Juristen eine Definition zu ihrem Begriffe vom Recht “
Vraag “wat is recht?” = Bedrieglijk eenvoudig
Nog steeds zoeken juristen naar een definitie van het rechtsbegrip zelf de definitie van
Basisbegrippen is niet perfect.
Juristen hebben een poging gedaan tot een ultieme sluitende omschrijving van het recht maar
dit is niet gelukt.
Voorbeelden:
Oliver Holmes: recht= voorspelling van wat rechters in praktijk doen
Hans Kelsen: dwang= het onderscheidscriterium bij uitstek
Hebben we wel een definitie nodig?
Bij sommige gebieden is er geen definitie nodig
- Bijvoorbeeld: Chemie en Fysica een chemicus kan perfect werken als chemicus zonder
zich ooit af te vragen wat precies ‘de chemie’ is
Bij het recht is het wel nodig, wel behoefte aan.
- In onze maatschappij zijn er rechter: moet ‘het recht’ toepassen (interpreteren en verder
ontwikkelen)
- Niet altijd duidelijk over welk recht het gaat want er zijn veel soorten
- Onderzoek naar ‘het recht’ riskeert verkeerd te worden begrepen zonder
begripsomschrijving want verschillende onderzoekers kunnen het onbewuste over iets
anders hebben
Twee opvattingen/visies
1. Essentialistische opvatting: recht heeft een essentie (=kernelement dat altijd en overal
aanwezig is en dat toelaat ‘recht’ te onderscheiden van andere fenomenen) met een
abstract onderscheid tussen regels en rechtsregels.
2. Conventionalistische opvatting: geen essentie maar een conventie/afspraak
,Definitie van het recht: vergelijking met families
Recht kent vele vormen
1. Statelijk recht = wetgeving uitgevoerd door een parlement
2. Gewoonterecht
3. Religieus recht = kerkelijk recht
4. Natuurrecht tegenovergestelde van mensenrecht
Recht is niet iets dat het product is van menselijke inzicht
Mens is ondergeschikt aan de natuur
5. Internationaal recht... = recht tussen staten
Er zijn talrijke definities van recht deze kunnen gedeeltelijk overlappen en kunnen elkaar
soms gedeeltelijk uitsluiten. Sommige definities zijn dus verwant aan elkaar maar geen
specifiek eigenschap die ze gemeen hebben. Niet per se één kenmerk of eigenschap die alle
definities van het recht met elkaar delen.
Recht? Geen essentiële kenmerken
Gevolg: “recht heeft geen essentiële kenmerken die altijd en overal waar zijn”
Tamanaha zegt “recht is eender wat mensen door hun sociale praktijken identificeren en
behandelen als ‘recht’
Recht = een conventie en dus ‘standpunt- of maatschappijafhankelijk’
Vergelijking met definitie van een “spel”
- Neiging om te veronderstellen dat alle spellen (bordspelen, kaartspellen…) een harde
kern met elkaar delen zoals bij het begrip “recht”
Dit is niet het geval niet alle spellen spelen we met een dobbelsteen en niet alle
spelen zijn competitief gericht
Recht = standpunt of maatschappijafhankelijk
- Belangrijke reden waarom juristen geen sluitende definitie kunnen geven van recht omdat
recht maatschappijafhankelijk is
Maatschappijafhankelijk hangt af van wijze waarop bepaalde maatschappij naar recht
kijkt
DUS
= hangt af van standpunt dat men inneemt over het begrip ‘recht’;
= hangt af van omschrijving die men aan ‘recht’ geeft
- Maatschappijen met aparte ideeën
Maatschappij 1= Recht is wat overeenstemt met morele overtuigingen
Maatschappij 2= Recht is wat overeenkomstig de grondwet is uitgevaardigd dus alles
wat in GW staat
Beide gaan een ander antwoord geven op bepaalde vragen
,Voorbeeld:
Vraag: ‘Is abortus toegelaten volgens het recht?’
→ ‘het’ recht vs. Volgens ‘welk’ recht
- Maatschappij 1= (‘religieus recht’): ‘Neen, wie dat zegt, heeft duidelijk de essentie van
recht niet begrepen’
- Maatschappij 2= (Belgisch statelijk recht’): ‘Ja, althans onder bepaalde voorwaarden’
Je kan niet spreken over wat geldt als recht zonder zelf een standpunt in te nemen over
wat recht is
DUS
Recht afbakenen dus je moet een standpunt innemen
Anders dan bv. chemie: inhoud onderzoeksobject = standpuntonafhankelijk (samenstelling
van water altijd hetzelfde)
Gevolgen van Conventionalistische opvatting
Recht = relatief naar plaats en tijd
- Doorheen de tijd en geografische ruimte: verschillende vormen van recht
‘Recht’ = een sociale constructie (geconstrueerd door handelingen van mensen) met een
geschiedenis
Moeten we nu zwijgen over ‘recht’? Neen: wel andere focus
- niet op essentie van recht dus niet het gehele (of recht in zijn universele en tijdloze geheel)
- Wel op diverse kenmerken die men ermee in verband brengt
Fundamentele transformaties van mensenmaatschappijen
Proloog
- Recht hangt samen met mensen en samenleving van mensen
- Sociale ontwikkeling binnen een gemeenschap is het gevolg van
Materiele facetten
Economische, technologische, economische facetten
Bv: door corona kon er geen lesgegeven worden in een aula
Ideële facetten
Kennis, waarden, ideeën, overtuigingen; …
Sociale instituten en praktijken
Sociale instituten = patronen van sociale orde die maatschappelijke behoeften
leningen
Bv: gezin want het is een patroon die een bepaalde maatschappelijke behoefte lenigt
zoals sociale en emotionele behoeften
Bv: sportclub
Sociale praktijken = alledaagse handelingen en de manier waarop die gebruikt worden
in een groot deel van bepaalde maatschappij
, = gedragspatronen
Bv: schaken: zijn alledaagse handelingen/ wie schaakt houdt zich aan de regels
Bv: samen koffie gaan drinken/ wie dat doet houdt zich aan heel wat ………
onuitgesproken regels
Bv: ruzie maken/ ruzie oplossen
Bv: op kamerbezoek gaan/ ouders verwachten positieve reactie op het kindje
- Niet elke gemeenschap is sociaal even complex: groter = organisatorisch uitgewerkter
Om al die gedragingen van leden in goede banen te leiden is er hiërarchie nodig
Leiders zijn dus cruciaal en volgens Naroli zijn groepen meer dan 500 mensen vergen leiders
en groepen van 1000 mensen heb je een gespecialiseerde organisatie nodig
- Elk gemeenschap neemt basisbehoeften van maatschappij voor haar rekening
Zoals watervoorziening, voedselbedeling, bescherming van gezondheid en veiligheid, het
behoud van interne orde en de verdediging tegen buitenstaanders...
Complexere gemeenschappen: taken worden toebedeeld an instituten
- Georganiseerd in functie van basisbehoeften
- In loop der tijd: gemeenschappen bestaan meer en meer uit hiërarchisch georganiseerde
instituten
Kenmerk van maatschappelijke organisatie
Horizontale planning en verticaal specialisatie:
Horizontale specialisatie: mensen don soortgelijke taken op gelijk niveau moeten doen
Bv. Vuilnis ophalers
Verticale specialisatie: vuilnisophalen kan alleen maar als er een planning is
Hiërarchie: degene die planning maakt staat boven de vuilnisophaler
Bv. Mensen die planning maken van op centraal niveau
Voorbeeld: binnen gezin
Vader kookt en moeder zet vuilzakken buiten horizontaal
Verschil Hiërarchie en Tetrarchie
Hierarchie = netwerk of organisatie met diverse lagen van gezag die uiteindelijk
verantwoording moeten afleggen aan 1 gezagsdrager
Teterarchie = netwerk of organisatie die NIET hiërarchisch gestructureerd is en waarbinnen
meerdere nevengeschikte gezagsdragers naast elkaar bestaan
Recht heeft niet altijd en overal dezelfde functie en betekenis
- Hang af van de organisationele structur van een gemenschap
- 'Recht' is iets anders en vervult in weinig complexe gemeenschappen andere functies dan
in complexere
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xandro. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.65. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now