GESCHIEDENIS VAN HET
(STRAF)RECHT
HOOFDSTUK 1: INLEIDEND COLLEGE + BRONNEN
BRONNEN
WAAROM (STRAF)RECHTSGESCHIEDENIS
Recht: maatschappelijk fenomeen
Geschiedenis: studie v/h verleden
Rechtsgeschiedenis:
- Geschiedenis van recht en instellingen
- Samenleven
- Relevantie: inzicht over hedendaagse maatschappij/politiek/cultuur/…
- Historische Schule (Von Savigny)
MATERIËLE SPOREN
Rechtsarcheologie:
- Gerechtsgebouwen
Filosofie achter (oud) gerechtsgebouw Gent: majestueusiteit, ernst
Filosofie achter (nieuw) gerechtsgebouw Gent: recht moet transparant zijn
- Schandpalen
- Tortuurinstrumenten
Guillotine: “humanisering” van strafrecht
Rechtsiconografie en -iconologie:
- Leerboeken, gerechtigheidstaferelen
- Schilderijen in rechtbank: rechter nadenken om goed recht te spreken
GESCHREVEN BRONNEN
Formele rechtsbronnen
- Wetgeving (probleem: toepassing?)
Geschreven bronnen niet altijd in overeenkomst met wat er in het echt gebeurde: papier
is gewillig
Grondig nakijken, chronologie bekijken
Louter wetboeken bekijken: verkeerd beeld van maatschappij
Wet in de Tijd: wet pas toegepast eenmaal gepubliceerd in BS + periode wachttijd
- Rechtspraak (probleem: verschriftelijkingsgraad?)
Manier van gebruik papier om beslissingen/recht over te brengen
Veel opgeschreven maar weinig bewaard
- Rechtsleer (probleem: praktijk, standpunt?)
Doctrine: wat professoren, studenten, advocaten, magistraten over recht schrijven
Praktijk: academici willen alles in theorieën gieten
Rechtsleer kan praktijk niet altijd helpen: verschillende standpunten
Rechtstoepassingen
- Gebruikt in vonnissen, contracten e.a. documenten
- Probleem: strafrecht
, Aangifte? vervolging? Compositie/minnelijke schikking? Genade?
Strafprocedure: start met aangifte + verklaring
o Ernstig genoeg: OM/overheid/procureur seponeren of vervolgen
o Indien vervolging: minnelijke schikking
o Genade: straf niet uitzitten van UM
OUDSTE BRONNEN
Middellandse Zee (bakermat West-Europese cultuur)
- Religie (Jeruzalem)
- Ratio (Athene)
- Recht (Rome)
Waarom?
- Schriftstelsels (spijkerschrift, hiërogliefen i.t.t. indirecte bronnen)
- Steden
- Zonder geschrift: geen bronnen/teksten voor recht
- Kerk veel overgeërfd van Romeinen
Waar?
- Vruchtbare halve maan/sikkel
Rechtsteksten in vruchtbare halve maan
- ± 2000 v.C.
- Wetten? Wetboeken?
Wet toen: opgelegd door vorst
Wet nu: tekst van WM
- Aandacht voor ‘publiekrecht’
Staatsorganisatie (alles wat overheid oplegt)
Strafrecht: valt onder publiekrecht
- Redactie? Toepassing?
Wie heeft dit gedaan? Worden regels toegepast?
Gevaar voor Hineiniterpretierung: situatie in juiste context
- Legitimatie van recht en macht
Niet rede/geen rechtswetenschap
Wel (cf. Weber)
o Charismatisch: niet per se slecht
o Traditioneel: macht is traditioneel aanvaard
o Rationeel: overheid kreeg macht door ons
o Actieve legitimatie: uitleggen aan volk waarom jij beslissingen kan nemen
RECHT KOMT VAN GODEN
Mesopotamië: Codex Hammoerabi
- Goden als excuus gebruiken voor macht
- 18e E v.C., Stèle in Susa (Iran) vandaag in Louvre
- Hammoerabi: bouwde na militaire veroveringen gecentraliseerd rijk uit
1e dynastie Babylon
- Inhoud: wereldlijk
- Legitimatie: Samas, groot recht van hemel en aarde dicteert
- Wetboek? Codex?
Nee: noch formeel, noch materieel
Niet exhaustief (282 Art.)
Niet systematisch (geen concepten, casuïstiek) = casussen, geen groot principe
Zowel wetten als gewoonte
, - Strafrecht: talio-principe/ius talionis (oog om oog…)
- Standenmaatschappij (de ene mag meer dan de andere)
- Niet eenvormig
- Interne machtsstrijd
- Privaat vergeldingsrecht: privaatrechtelijk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jinthejonckheere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.18. You're not tied to anything after your purchase.