Summary
samenvatting gezondheidspsychologie: 17/20 gehaald!
- Course
- Institution
samenvatting gezondheidspyschologie thomas more mechelen - biopsychosociaal model - pijn - emoties - stress en burnout
[Show more]
Seller
Follow
aloppe
Content preview
GezondheidspsychologieHoofdstuk 1: het biopsychosociaal model
1. Wat is gezondheid
,Gezondheid: veranderde perspectieven
De manier waarop men naar gezondheid kijkt veranderd
Inhoudelijk kan de betekenis van het woord gezondheid verschillen afhankelijk van
o Verschillende tijdstippen
o Uiteenlopende culturen
o Sociale klassen
o Soms ook binnenin het gezin
Traditioneel gezien is gezondheid een relatie tussen goden, geesten en algemene fysieke
conditie:
In het stenen tijdperk:
Trepenatie = een oude chirurgische ingreep waarbij een gat in de schedel wordt gemaakt
voor het vrijlaten van kwade geesten
Geesten dringen het lichaam binnen en veroorzaken ziekte
Archeologische vondsten
Vroege interpretatie van gezondheid in Hebreeuwse teksten (1000-300 v.C.)
Ziekte = een straf van de goden
- In sommige culturen nog steeds deze gedachtegang
1.1. Relatie tussen lichaam en geest
In het oude Griekenland: nieuwe verklaringen voor gezondheid
Ziekten zijn niet langer tgv van geesten of goden
1.1.1. Hippocrates
Ziekte = verstoord evenwicht tussen 4 lichaamsvloeistoffen (= humores)
- Deze zijn vergiftigd door afvalstoffen en voedingstoxinen
De humores zijn gerelateerd aan seizoenswisselingen en aan omstandigheden
- Zwarte gal (gerel. aan herst: koud/droog)
- Gele gal (gerel. aan zomer: nat/warm)
- Bloed (gerel. aan voorjaar: nat/warm
- Slijm (gerel. aan winter: koud/nat)
Lichaam en geest werd beschouwd als 1 eenheid
- De hoeveelheid verschillende lichaamsstoffen aanwezig, houdt verband met de
type persoonlijkheid
o Overmaat gele gal = droefenis
o Overmaat bloed = optimisme
o Overmaat slijm = kalm temperament
Soorten persoonlijkheden:
, 1. De sanguinicus: bloed overheerst (opgewekt)
2. De flegmaticus: slijm overheerst (rustig, dromerig)
3. De cholericus: gele gal overheerst (actief, opvliegend)
4. De melancholicus: zwarte gal overheerst (somber)
Genezing = de hoeveelheid 4 humores terug in balans brengen
o Bv. aderlatingen, speciale diëten of geneesmiddelen
o Nog steeds de basis bij homeopathie
disbalans van neurotransmitters dopamine, melatonine en
serotonine veroorzaken psychische stoornissen zoals depressie
1.1.2. Galenus
= deelt het standpunt van Hippocrates
De 4 temperamenten dragen bij aan de lichamelijke of pathologische oorzaak van ziektes
Bv. een vrouw met een dominant aandeel zwarte gal, zou meer kans hebben op het
krijgen van borstkanker
1.2. Magisch-religieus ziektemodel
1.2.1. De vroege middeleeuwen
Tijdens de vroege middeleeuwen werd gezondheid steeds meer gelinkt aan geloof en
spiritualiteit
- Ziekte = een straf van God als gevolg van het laten binnendringen van kwade
geesten (door zich te vergrijpen)
- De mens zelf had geen controle over hun gezondheid
o Enkel de priester kon genezen en demonen verdrijven
In deze tijd was er een verbod op wetenschappelijk onderzoek met als gevolg beperkte
medische vooruitgang
Ontstaan van verpleegkunde:
- Gebeurde in deze religieuze context
o 2 begrippen stonden hierin centraal
Liefdadigheid
Roeping
Vpk zorgden vanuit een gelovige overtuiging voor de primaire behoeften van de
zieken
De zieke had geen beslissingsrecht: moest doen wat hem werd voorgeschreven
1.2.2. De renaissance: het ontstaan van het dualisme
Tijdens de renaissance: het individuele denken werd groter
, - Enorme toename van theoretische kennis, natuurwetenschappelijk onderzoek en
ontwikkelingen in de geneeskunde
- Oorzaken van ziekten werden organisch en fysiologisch
Ontstaan van het dualisme (Descartes)
= scheiding van lichaam en geest: 2 aparte entiteiten waaronder interactie mogelijk was
- Materiele aspect: het lichaam
- Niet-materiële aspect: de geest, gevoelens en gedachten
Zijn onafhankelijk van elkaar
Artsen = bewakers van het lichaam dat beschouwd werd als een machine die
wetenschappelijk kon worden onderzocht en verklaard.
Gezien volgens deze theorie de geest het lichaam verlaat na overlijden, liet de kerk
verder wetenschappelijk onderzoek en lichamelijk onderzoek toe:
- Ziektes waren gelokaliseerd in de menselijke cellen
- Er was geen sprake van een verstoord evenwicht van humores
1.3. Biomedisch ziektemodel/ reductionisch ziektemodel
= gezondheid is de afwezigheid van ziekte
Ziekten hebben steeds een lichamelijke oorzaak
Men kan genezen wanneer men de lichamelijke oorzaak zal wegnemen dmv een
medische interventie
2 mogelijke lichamelijke oorzaken van ziekten
o Exogene oorzaak: oorsprong buiten het lichaam bv. bacteriële infectie
o Endogene oorzaak: inwendige veranderingen bv. celmutaties
Het is een reductionisch ziektemodel: het reduceert lichaam, geest en gedrag tot
lichaamscellen en neurale/biochemische activiteit
Houdt geen rekening met persoonlijke of psychische factoren die invloed hebben
op gezondheid
o Cognitie
o Persoonlijkheid
o Cultuur
o Sociale factoren
Het is enkel een goed model voor ziekten die fysiek worden veroorzaakt, maar
niet een sociale of psychische oorzaak hebben
Verpleegkunde in dit model:
- Toename van professionaliteit: niet enkel verzorgende taken, ook medisch-
technische handelingen
- Geen verandering van de rol van de patiënt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aloppe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.10. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59804 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now