Duidelijke en efficiënte samenvatting van sociaal recht. Dit omvat de slides en uitleg van het boek Sociaal recht - Renaat Hoop, Mieke Verheyde. En nog extra slides van HRM.
HRM EN SOCIALE WETGEVING
INLEIDING TOT SOCIALE WETGEVING
Sociaal recht bestaat uit twee luiken:
Arbeidsrecht
o Individueel arbeidsrecht
o Collectief arbeidsrecht
Socialezekerheidsrecht
ARBEIDSRECHT
Dit behoort tot het privaatrecht en regelt de onderlinge relaties tussen burgers, met
name arbeidsverhouding tussen:
Werknemer en werkgever = individueel arbeidsrecht
Werknemers en werkgever(s) = collectief arbeidsrecht
Contractsvrijheid = vrijheid die elke burger heeft om overeenkomsten te sluiten,
gelijkwaardigheid van contractspartijen.
Maar!
Arbeidsrecht: dwingend recht, regels bij overeenkomst niet mag afwijken.
Collectief arbeidsrecht: als extra/eigen bron van recht
INDIVIDUEEL ARBEIDSRECHT
= de rechtsregels mbt arbeidsverhoudingen tussen burgers zoals uitvoering, schorsing en
beeïndiging van een overeenkomst (minimale verplichtingen), maar ook de lonen,
arbeidstijden, feestdagen, jaarlijkse vakantie en gezondheid op het werk (preventieve
beschermingsregels).
COLLECTIEF ARBEIDSRECHT
= werknemers-werkgeverrelatie en zegt in welke mate werknemers kunnen overleggen
met de werkgever en inspraak kunnen krijgen in de bedrijfsorganisatie.
Contractsvrijheid binnen het arbeidsrecht wordt genuanceerd:
Arbeidsrecht: veel dwingend recht mag niet afwijken van deze regels
Afspraken worden vaak collectief ipv individueel genomen individuele wn of wg
kan daar niet aan ontsnappen aan de toepassing daarvan.
Arbeidsrecht is vrij jong, vroeger werd de verhouding tussen wg en wn beheerst door het
burgerlijk recht. In de 19de eeuw was er veel loonarbeid met als gevolg:
Lage lonen, lange werkdagen, weinig pauze en vrouwen-en kinderarbeid.
SOCIALEZEKERHEIDSRECHT
Het is er gekomen doordat levensomstandigheden van het werkvolk vroeger tot sociale
onrust leidden en het de OH verplichtte om regels op te maken ter bescherming voor het
werkend volk. daardoor ontstond arbeidsrecht. Het doel van het arbeidsrecht is het
beschermen van de werknemer tegenover werkgever.
Dit recht behoort tot het publiekrecht dat relaties tussen de burger en overheid
regelt. Het bevat regels op sociale zekerheid waar de werknemer recht op heeft wanneer
,bepaalde risico’s (werkloosheid, ziekte, zwangerschap, …) zich voordoen. OH heeft de
plicht deze rechten te vervullen maar beslist wel de regels van sociale zekerheid
dominantie van de OH. (eenzijdig)
OH bepaalt die voorwaarden voor werkloosheidsuitkering
Hoelang die verkregen kunnen worden
Hoeveel die bedragen
BELANG VAN HET SOCIAAL RECHT
Bepaalt de rechten en plichten die de wn en wg tegenover elkaar hebben
Verzekert een minimum aan vrije tijd voor de wn’s
Voorziet de wn’s en zelfstandigen in alle omstandigheden in hun levensonderhoud
kunnen voorzien.
INSTELLINGEN VAN SOCIALE ZEKERHEID
1. FEDRIS: overkoepelend fonds FAO: Fonds voor Arbeidsongevallen en FBZ: Fonds
voor beroepsziekten
2. FAMIFED: Federaal Agentschap voor kinderbijslag
3. RSZ: Rijksdienst voor Sociale Zekerheid
4. Federale Pensioendienst
5. RIZIV: Rijksinstituut voor ziekte-en invaliditeitsverzekering
6. RJV: Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie
7. RVA: Rijksdienst voor arbeidsvoorziening
8. RSVZ: Rijksinstituut voor Sociale Verzekering zelfstandige ondernemers
VRAGEN OVER GESCHIEDENIS SOCIAAL RECHT PPT
Hoe werden de problemen van de arbeiders in de 19e eeuw opgevangen?
Geen opvang voor problemen. De wg’s richtten voorzorgkassen op waarbij
fabrieksarbeiders moeten storten. Ook de lijfrentekassen waren geen succes. Er werd
loon ingehouden maar niet uitgekeerd als de arbeiders het nodig hadden. Soms eens
liefdadigheid of levensmiddelen aangeboden.
Wanneer werd het coalitieverbod opgeheven en wat was het gevolg hiervan?
In 1866 werd coalitieverbond opgeheven, er ontstonden nieuwe ziekenfondsen en
vakbonden. In 1886 brak een algemene staking uit en eind 1886 bekwam men dat de
wg’s de wn’s in bar geld moesten betalen en niet meer in levensmiddelen en de vrouwen-
en kinderarbeid werd beperkt.
Vanaf wanneer zijn alle verzekeringen verplicht?
Vanaf 30 december 1944.
JURIDISCHE TEWERKSTELLINGSVORMEN (SOCIALE STATUTEN)
= iedereen moet om in eigen levensonderhoud te voorzien betaald werken
Er zijn verschillende manieren tewerkstellingsvormen of sociale statuten
Twee onderscheidingscriteria:
Onder gezag werken of niet
Werken via een arbeidsovereenkomst of statuut
EERSTE ONDERSCHEID: EIGEN BAAS OF NIET?
Het onderscheid tussen het werken als zelfstandige of in dienst ligt in het juridisch
element GEZAG.
Wie is werknemer of zelfstandige?
Arbeidsovereenkomst (arbeider/bediende)
o Verrichten van (handen/hoofd) arbeid
o Tegen loon
o Onder gezag
! Niet statutair overheidspersoneel, uitzendarbeid en contract van aanneming.
Zelfstandige
o Alle natuurlijke personen
o Zonder contract of statuut
o Hoofd- of bijberoep (hoofd: 60%, bij: 40%)
Sommige beroepen: zowel in dienstverband als zelfstandige, combinatie mogelijk:
zelfstandige in bijberoep.
TWEEDE ONDERSCHEID: ARBEIDSOVEREENKOMST OF STATUUT?
Verschillende manieren om in dienstverband te werken:
Onderneming of privépersoon
Overheid
IN DIENST VAN EEN PRIVÉPERSOON
Wie werkt voor een onderneming is verbonden aan arbeidsovereenkomst.
Er ontstaat een werkgever/werknemer-(loontrekkende) relatie.
Deze verhouding is onderworpen aan de arbeidsovereenkomstwet (WAO) 3 juli 1978.
Bij werknemers is er een verder onderscheid tussen arbeiders, bedienden,
handelsvertegenwoordigers en dienstboden.
IN DIENST VAN DE OH
Mensen die werken voor de OH worden ambtenaren genoemd. De tewerkstelling is
statutair. Rechten en plichten worden niet via een individuele arbeidsovereenkomst
vastgelegd, maar wel bij een vooraf vastgestelde wet (rechtspositieregeling of
statuut) bestuursrecht. Ambtenaren worden benoemd of aangesteld.
, Ambtenaren kunnen niet onderhandelen
over hun arbeidsovereenkomst. Ze hebben
geen recht op een schadevergoeding
wanneer de OH dit statuut wijzigt omwille
vd goede werking ervan. Vast benoemden
kunnen in enkele gevallen ontslagen
worden door de OH.
Let wel!
Er bestaat ook contractueel
overheidspersoneel:
Uitzonderlijk
Arbeidsovereenkomst:
onderworpen aan WAO
Bv. mevrouw 11 jaar gewerkt in
VIVES, maar niet vast benoemd
(dus nog geen ambtenaar = contractueel overheidspersoneel)
AAN DE SLAG!
STARTEN ALS ZELFSTANDIGE
Om als zelfstandige aan de slag te kunnen gaan moet je inschrijven bij de KBO
(KruispuntBank voor Ondernemingen) dat een ondernemingsnummer zal toekennen.
Deze inschrijving gebeurd via een zo genaamd ondernemingsloket (Acerta, Liantis,
Partena …). Enkele taken:
Je inschrijven bij de KBO voor krijgen van ondernemingsnummer
Ze controleren de nodige vergunningen en attesten
Ze kunnen de inschrijving bij de BTW en RSVZ in orde brengen
Je moet ook inschrijven bij een socialeverzekeringsfonds ( Acerta, Securex, Liantis, …)
of bij de Nationale Hulpkas voor de SVZ (indien niet tijdig). Elk kwartaal betaalt de
zelfstandige zijn bijdragen voor de sociale zekerheid aan socialeverzekeringsfonds of
hulpkas. Deze bijdragen worden berekend adhv het inkomen en worden doorgestort naar
de RSVZ. De RSVZ verdeelt dit geld dan weer over de zelfstandigen die van een sociale
uitkering genieten. Zelfstandige in bijberoep betaalt minder bijdragen. Je moet je ook
aansluiten bij een ziekenfonds of Nationale Hulpkas voor de ZIV (HZIV) voor een
ziekteverzekering. Je sluit best ook een verzekering tegen
beroepsaansprakelijkheid af. Dan kunnen schuldeisers u beperkt aansprakelijk stellen
voor de fout die je hebt begaan. Indien je personeel aanneemt, meld je aan als
werkgever bij de RSZ bij een sociaal secretariaat.
WERKEN BIJ DE OVERHEID
Om als ambtenaar aangesteld te worden moet je:
Slagen voor wervingsexamen (georganiseerd door werkenvoor.be)
Voldoen aan de voorwaarden van medische geschiktheid
Een stage voltooid hebben
Eed afleggen
Vergelijkende selectie: geslaagde kandidaten worden gerangschikt en aangeworven
volgens hun behaalde resultaat.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charismareel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.31. You're not tied to anything after your purchase.
