Summary
Samenvatting A&E Oncologie (Resultaat: 15/20)
- Course
- Institution
Samenvatting van de lessen algemene en experimentele oncologie. Behaalde resultaat: 15/20.
[Show more]
Seller
Follow
AnoniemeStudent1999
Content preview
H1- Wat is kanker?Celdeling als motor van ontwikkeling, groei en weefselhomeostase
• Ons lichaam wil continu in homeostase blijven intern milieu in evenwicht houden
• Gaat gepaard met celdelingen strikt gereguleerd in normale omstandigheden
• Celaanmaak/celverlies in evenwicht bij normale omstandigheden
• Turnover van cellen
Sommige weefseltypes delen enorm snel
RBC = 120 dagen
Trager: endotheelcellen
Bij volwassen personen gaan spierweefsels of zenuwweefsels niet meer delen
NORMALE CELLEN
• Celdelingen moeten via regulerende mechanismen in de gaten worden gehouden
• Fysiologische situaties met een verhoogde belasting (weefselschade) lichaam gaat aanpassen
Grote van de cellen kan toenemen = hypertrofie
Bij atleten die trainen met een toegenomen inspanning
Cel aantal neemt niet toe maar wel het volume
Hyperplasie = aantal cellen gaat toenemen en grote van de cellen blijft gelijk
Reactie op een infectie indringers gaan uitschakelen
• Adaptatie mechanisme = reversibel terug in gewone steady state
Neoplastische groei
• Bij kankercellen gebeurt de groei ongereguleerd en autonoom
• Kwaadaardig: vermogen om te kunnen invaderen in omringend weefsel om metastase te veroorzaken
• Anchorage-independent: komen los van normale verankering in normale weefselstructuur
• Neoplasie
Toename aantal kankercellen = irreversibel
• Fouten in de regulatie van celdeling leiden tot tumorgroei
Mogelijk vanaf niveau van de stamcel
• Links: normale groei in epitheelweefsel van de huid
Epitheelcellen naar boven vermogen om
te prolifereren verliezen
Enkel in onderste lagen is proliferatie
• Rechts: tumorcellen
Verstoring in celdeling onderste laag
Leidt tot een opstapeling van tumorcellen =
gezwel = tumor
Invasie en metastatisch gedrag
GOEDAARDIG VS KWAADAARDIG
• Onbeperkt kunnen groeien
• Irreversibel proces
• Tumor gaat een gezwel (neoplasma) ontstaan bij ongecontroleerde proliferatie
• Goedaardig = benigne
NIET invaseren in omliggend weefsel
VOORDEEL: operatie tumor vrij eenvoudig kunnen verwijderen (geen metastase)
• Kwaadaardig = maligne
Wel invaderen in omliggend weefsel
Wel metastasen op afstand vormen
Begrenzing is onregelmatig Scherp
Onregelmatig
Frequent
Zelden
Niet-invasief
Invasief
Laag
Hoog
Zelden
Frequent
Goed
1 Slecht
Laag
Hoog
Niet
Wel
,HOE ONTSTAAT METASTASE
• Stap 1: invaderen
Kankercellen verspreiden in omringend weefsel loskomen van structuur basale
membraan doorbreken
• Stap 2: terecht komen in bloedbaan = metastasering
Tumorcellen transporteren via bloedbaan of lymfevat op andere plek bloedbaan verlaten
en uitzaaiing kunnen vormen
INVASIE
• Invaderende kankercel loskomen van gezwel kan gebeuren als cel-cel interacties losser worden
(door downregulatie van adhesiemoleculen)
• Celmotiliteit moet verhogen = beweeglijker
Bepaalde moleculen die door kankercellen aantrekken = chemoattractanten
• Aanmaak matrix-metalloproteïnasen moet verhogen
Protease zullen extracellulaire matrix gaan afbreken
METASTASERING
• Mogelijkheid van kankercellen om in de bloedbaan te geraken, naar ver gelegen weefsels te mirgeren
en metastasen te vormen die fysisch niet verbonden zijn met primaire tumor
• Metastase frequent voorkomen in bepaalde weefsel maar niet in alles bepaalde weefsels zijn
interessanter voor in te nestellen (seed and soil)
Selectie van tumorcellen
Tumor begint met 1 cel waarin de proliferatie ontspoort
• Via meerstaps proces evolueren tot een maligne kankercel
Andere fysiologische behoefte krijgen dan een gezonde cel
Kankercel wordt minder afhankelijk van groeifactoren en kan overleven in een omgeving met
een tekort aan zuurstof (dit kan een normale cel niet sterft af)
Zo ontstaat een dominante kloon
• Snelheid is afhankelijk van verschillende factoren
Selectief voordeel van mutant beter overleven in milieu met tekort aan zuurstof
Snelheid van reproductie
Aantal cellen in de populatie
Tumorcellen hebben een verhoogde mutatiesnelheid en zijn genetisch instabiel t.o.v. onze gezonde cellen
• Er is geen herstel van DNA-schade en replicatiefouten
• Karyotypische abnormaliteit
• Bijkomende mutaties kunnen voor meer agressieve varianten zorgen
• Vlak is zuurstofbarrière
A = normaal gezond weefsel kunnen niet
leven in milieu zonder zuurstof sterven dus
af
B = kankercellen
Kankercellen kunnen overleven in
milieu met een tekort aan zuurstof =
barrière overwonnen
Zo mutaties kunnen verwerven
C = andere selectiebarrière
Genetische instabiliteit is nodig om selectiebarrière te overwinnen
HALLMARKS OF CANCER -> zie mindmap
• Verworven eigenschappen die gewone cel transformeren tot kankercel
• 2000: ‘Hallmarks of cancer”
6 kenmerken die tumorontwikkeling en metastasering stimuleren
• 2011: ‘Hallmarks of cancer, the next generation’
• 2022: ‘Hallmarks of cancer, new dimensions’
2
,Hoe metastaseert kanker zich in een patiënt?
• Kankercellen blijven prolifereren
• Vaste tumoren = kankercellen stapelen zich op = gezwel
• Leukemieën = cellen komen individueel in de circulatie voor
• Lymfomen = gezwellen thv lymfeklierweefsel
WBC in lymfeklier nestelen daar metastase vormen
• Tumordetectiegrens = moment waarop tumor zichtbaar wordt symptomen tumor kan
gevisualiseerd worden mbv beeldvorming
Tumordetectiegrens liefst zo laag mogelijk houden (afh. van de groeisnelheid)
Preklinische fase gaat patiënt nog niet veel merken
Goedaardig: tumor dat gedetecteerd wordt gaat mooi afgelijnd zijn patiënt goed kunnen
behandelen
Tumor kan maligne worden in preklinische fase metastase op afstand
Moment van diagnose uitzaaiing als ontstaan = slechte prognose
KLINISCHE MANIFESTATIES VAN EEN GEZWEL
• Afhankelijk van organen/locaties waar ze zich voordoen
• Vaak lange tijd asymptomatisch
• Gezwellen van de huid of onderhuids weefsel
• Groei van gezwel in niet-expandeerbare ruimte (bv schedelholte): leidt tot overdruk
Intercraniële overdruk
Compressiesymptomen (uitval perifere en centrale zenuwbanen, neurologische uitval)
• Groei in holle organen (respiratoire, GI)
Bloedverlies en obstructiefenomen dan pas zal het gedetecteerd worden (tumoren
hebben veel ruimte)
• Gezwel kan functie van orgaan belemmeren
Skeletale aandoening
Acute leukemie
Darmlymfoom
Longtumor
Intercraniële tumor
ONDERSCHEID TUSSEN GOED- EN KWAADAARDIG onder microscoop bekijken
• Benigne neoplasie: lijkt goed op weefsel waaruit ze ontstaan is, goed gedifferentieerd
• Maligne neoplasie: kan goed, matig of slecht gedifferentieerd zijn
• Benigne – dysplasie (premaligne) – maligne
Overgang gebeurt via verschillende tussenstappen = premaligne stadium (wel
weefselbeschadiging maar nog geen tumor)
OPSPOREN VAN CHROMOSOMALE AFWIJKINGEN
• Bv philadelphiachromosoom (= oncogen) bij chronisch myeloide leukemie
Translocatie van chromosoom 9 → 22 (oncogen BCR-ABL gen)
3
, H2 - Tumorimmunologie
Inleiding
• Innate (aangeboren) en adaptief immuunsysteem
DC: doorgeven van de juiste signalen aan onze cellen
NK: van nature virale infecties te gaan bestrijden geen specifiek signaal nodig
Macrofagen: opruimers van ons immuunsysteem
B- en T-cellen
• Borstkanker: roodheid (teken van inflammatie) en gezwollen lymfeklieren
Immuunactivatie te zien
• Aantal theorieën hoe de principes van immuuntherapie ontdekt zijn
1ste = immuunsurveillantie theorie
2de = immuunediting
3de = Cancer-Immunicty Cycle
Immuunsurveillantie theorie
• Ons immuunsysteem beschermt ons tegen alles wat vreemd is
• Kan een onderscheid maken tussen vreemd en eigen
VOORWAARDEN VOOR EEN KANKERCEL UIT TE SCHAKELEN
• Moet als vreemd aanschouwd worden voor ons immuunsysteem door Tc cellen en CD8 cellen
TSA (neoantigen): door mutaties, in ons DNA, andere EW gevormd die
herkend worden door immuunsysteem als vreemd
TAA (antigen): komen tot overexpressie (bv borstkanker met
overexpressie van een bepaalde receptor)
MHC2 CD4+
MCH1 CD8+
• Herkennen door NK cellen
Door balans inhiberende en activerende receptoren gezonde cellen
hebben MHC1 en activerende liganden en NK cellen hebben receptoren
om te voelen of een bepaalde cel MHC1 uitdrukt
Bij tumorcellen: MHC moleculen downreguleren geen neoantigenen
Enkel activerende receptoren worden gestimuleerd
HOE IS DEZE THEORIE BEWEZEN?
• Tumorcellen onder de huid
• Tumor verwijderd uit de muis
• In verschillende groepen gaan inspuiten die nog geen tumor hebben
• Geen tumorgroei bij muizen waarvan de tumor wordt verwijdert
In muis waar tumor oorspronkelijk was: immunologische afstoting lichaam herkent de
tumor als vreemd
Geen behandeling muis: muis krijgt tumor want immuunsysteem herkent tumor niet
Muis geïmmuniseerd van tumor die men kapot heeft gemaakt soort vaccin geen tumor
(immunologische afstoting)
Muis immuniseren met cellen van andere tumor vaccin wel tumorgroei
Immuunediting
DUALE ROL VAN ONS IMMUUNSYSTEEM
• Aantal immuuncellen die ons beschermen tegen tumorontwikkeling = tumor immuniteit
• Ook cellen die tumorgroei zullen bevorderen = tumor growth
1. Eliminatie of onderdrukking van virale infecties
Bescherming tegen viraal geïnduceerde tumoren
2. Tijdige opruiming van pathogenen
Vermijden chronische inflammatie
3. Afweer op basis van TSA/TAA (immuunsurveillantie)
Tumorprogressie is gevolg van
Actieve ontsnappingsmechanismen en resistentie tegen immuunrespons
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller AnoniemeStudent1999. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.54. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
58716 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now