Summary
Samenvatting G&M partim sociologie
- Course
- Institution
sv G&M partim sociologie
[Show more]
Seller
Follow
cocquytmathijs
Content preview
GEZONDHEID EN MAATSCHAPPIJ__________________________________________________________________________________
PARTIM SOCIOLOGIE
__________________________________________________________________________________
THEMA 1: ZIEKTE EN GEZONDHEID
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Ziekte en gezondheid: inleiding
Context is bepalend om te weten of de patiënt ziek/gezond is
Voor veel mensen is gezondheid het belangrijkste dat er is
Wat is gezondheid en ziekte?
Ziekte gezondheid?
Uni- of multi-dimensioneel
Leken- versus professionele opvattingen
Conceptuele onduidelijkheid
2. Gezondheid in een historisch perspectief
Oudheid
Ziekte ontstaat door kwade geesten die het lichaam binnendringen
Behandeling: geesten uitdrijven
Grieken en romeinen
Hippocrates: ziekte = inbalans tussen lichaamssappen (bloed, slijm, gele gal en zwarte gal)
Behandeling: toedienen medicatie met tegenovergestelde kenmerken
Ziekte invloed op menselijke geest (humeur)
Galenus: persoonlijkheidstypes (temperament/humeur)
Middeleeuwen
Ziekte = straf van God
behandeling: uitdrijven van slechte krachten door lichaam te geselen
Geneesheer priesters
Renaissance: opkomst van biomedisch perspectief
Ziekte specifieke biochemische etiologie
Lichaam kan behandeld worden als machine
Metafoor: lichaam als robot
, Descartes: beschrijft pijn vanuit mechanisch model
Prikkeling zintuigen banen naar hersenen banen naar spier
Genezing hangt af van medische technologie en/of chemische interventie
Rol arts: lichaamsingenieur
Rol patiënt: passieve houding
19de eeuwse ‘sanitary movement’
Focus op de gezondheid van de hele populatie
Bezig zijn met ziekte nog voor deze ontstaat
Voorbeelden:
kolonialisme slaven moesten gezond zijn
Healthy working class: economisch belang, arbeidersklasse moest zolang mogelijk gezond
blijven
1836: general registrar’s office: William Farr: wekelijkse reporten van het aantal doden,
zieken
1838: tyfus epidemie: Edwin Chadwick: sanitary conditions poor neigbourhoods
1854: cholera epidemie verwerping miasma-theorie wel: micro-organismen in water
maakte mensen ziek (ontdekt via door-to-door bevragingen)
John Snow speelt belangrijke rol in hedendaagse epidemiologie
Stadsplanning en volksgezondheidsmaatregelen
Ontwikkeling epidemiologie
Invloed industriële revolutie op gezondheid
20e eeuwse medische vooruitgang
Antibiotica en vaccinatie
Opkomst chirurgie en diagnostische technologieën
Globalisering en verspreiding van medische kennis
Opkomst alternatieve en complementaire geneeskunde
Huidige trends en toekomstperspectieven
AI, immunotherapie
Ethische overwegingen en uitdagingen
3. Het concept gezondheid
Gezondheid (WHO-def) = toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn, en niet
slechts de afwezigheid van ziekte of gebreken
Kritiek: statisch gegeven + utopisch, onbereikbaar
Een belangrijke conceptuele evolutie:
, Historisch perspectief: verwijst naar de interactie van fysieke, mentale, emotionele, sociale
en spirituele dimensies
Dynamische aard: gezondheid is dynamisch en evolueert in de loop der tijd door
verschillende factoren zoals bv levensstijl
Onderscheid tussen individuele en populatie gezondheid: individueel niveau = welzijn van
een persoon, populatieniveau = gezondheidsstatus van hele gemeenschap
Subjectiviteit: kan door individuen anders waargenomen worden
Functionele vermogens: capaciteit om activiteiten uit te voeren, sociale relaties aan te
gaan…
Biopsychosociaal model: biologische, psychologische en sociale factoren als onderling
verbonden invloeden op gezondheid en ziekte
Equity en sociale rechtvaardigheid: equity (afwezigheid van oneerlijke verschillen in
gezondheid tussen groepen) aanpakken van sociale determinanten van gezondheid
Definitie Parsons 1972 (vanuit sociologisch perspectief)
Gezondheid wordt bepaald door de mogelijkheid tot functioneren
Wordt bepaalt door zowel eventuele fysieke als mentale beperkingen
Aanvullend op het medische model, vervangt het niet
4. Disease – illness – sickness (belangrijk: theorie + casus op het examen)
3 perspectieven op gezondheid
Disease:
Verwijst naar biologische/pathofysiologische afwijking of verstoring van het lichaam
Kan gemeten worden door medische methoden (medische onderzoeken)
Het is een ‘objectief concept’ dat vaak centraal staat in gezondheidszorg
Ilness:
Verwijst naar persoonlijke ervaring van symptomen en lijden van de patiënt als gevolg van
ziekte/aandoening
Subjectief concept, omvat de persoonlijke perceptie en beleving van ziekte
Omvat niet alleen fysieke symptomen maar ook psychologische en sociale gevolgen
Sickness:
Verwijst naar de sociale en culturele constructie van ziekte binnen een bepaalde samenleving
de manier waarop ziekte begrepen en behandeld worden binnen een culturele context
Kan invloed hebben op hoe individuen en gemeenschappen omgaan met ziekte (attitudes,
beschikbaarheid medische zorg…)
Bredere term die de sociale en culturele dimensies van ziekte omvat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cocquytmathijs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now