Dit document is een volledige samenvatting van politiële en gerechtelijke organisatie. Deze samenvatting bestaat uit de slides (als kapstok), aangevuld met mijn notities, en reader waar nodig. Er zit ook een tijdlijn, begrippenlijst en schema's bij.
The pp copied mainly. But this can also be a serious help!!
By: duwekallista1 • 3 year ago
Show more reviews
Seller
Follow
criminologiestudenteee
Reviews received
Content preview
2019-
2020
Politiële en
gerechtelijke
organisatie
EERSTE BACHELOR CRIMINOLOGIE
CRIMINOLOGIE STUDENTE
,INTRO
- Waarom PGO?
o Omwille vd inhoud:
§ Een eerste kennismaking met de publieke politiële en gerechtelijke
instellingen v ons land
• Publieke politiediensten, inlichtingendiensten, bijzondere
inspectiediensten, OM, RB’en, strafuitvoering
• Focus ligt op Belgische instellingen (niet: internationaal)
o Omwille vd invalshoek:
§ Historisch
• Ontstaan? Ontwikkelingstendensen? Noden? Complexiteit?
§ Organisatorisch- morfologisch
• Huidige instellingen? Verhouding? Bemanning?
§ Geen juridische cursus
• Enkel zicht en inzicht geven
- Inhoud
o Opsporing
§ Politie, bijzondere inspectiediensten en inlichtingendiensten
o Vervolging
§ OM
o Straftoemeting
§ Rechtbank
o Strafuitvoering
§ Strafuitvoeringsrechtbanken en justitiehuizen
- Link met reader per deel (ter info)
o Deel I: opsporing: politie
§ Teksten 1 tem 5
o Deel II: opsporing: inlichtingendiensten
§ Tekst 6
o Deel III: opsporing: bijzondere inspectiediensten
§ Tekst 7
o Deel IV: vervolging: openbaar ministerie
§ Tekst 8,9
o Deel V: straftoemeting: Rechtbanken
§ Teksten 10 en 11
o Deel VI: strafuitvoering: strafuitvoeringsrechtbanken en justitiehuizen
§ Teksten 12, 13, 14 en 15
Strafuitvoering
2. De eerste fundamenten van een nationaal gecentraliseerd politiesysteem (1830-1885)
3. De verhoogde militarisering van een nationaal systeem van openbare orde (1886-
1914)
4. De versterking van een nationaal en gemilitariseerd politiebestel (1918-1940)
5. De Belgische politie en magistratuur en het probleem van de ordehandhaving (1940-
1945)
6. Herstel van het politiebestel (1945-1959)
7. Naar een concurrentieel politiebestel (1960 – 1981)
8. Het neoliberale regime en de machinale uitbouw van het politiebestel (1981-1987)
INLEIDING: WAAROM STILSTAAN BIJ DE GESCHIEDENIS VD BE POLITIE?
- Inzicht ih verleden draagt bij aan inzicht id complexiteit vh heden
- Opdrachten van politie én de organisatie van - én toezicht op - het politiebestel, steeds
gesitueerd in een ruimere socio-politieke en economische context
3 VOORAFGAANDE BEMERKINGEN
- 1) De geschiedenis van het politiewezen is een rijke en complexe geschiedenis (waar we
slechts fragmentair en selectief aandacht aan kunnen besteden in het licht van deze
cursus).
o De cursus is dus niet normatief
- 2) De geschiedenis van het politiewezen is niet enkel – en zelfs niet primair – een
geschiedenis van de misdaadbestrijding.
o Politie gaat niet enkel over orde handhaven en lmisdaadbestrijding
- 3) De geschiedenis van het politiewezen kan niet losgekoppeld worden van de Belgische
politieke en sociale geschiedenis.
o Alles hangt samen, het is een mengeling
,RODE DRADEN DOORHEEN POLITIEGESCHIEDENIS
- 1) Een politiebestel gekenmerkt door een grote verscheidenheid enerzijds en een
onevenwichtige ontwikkeling anderzijds.
o De taken van de politie hebben in de handen gelegen van verschillende
politiediensten, met elk hun eigen tempo van ontwikkeling.
- 2) Spanning tussen centrale aansturing(Minister van binnenlandse zaken op federaal
niveau) enerzijds en lokale (gemeentelijke) autonomie (burgemeester) anderzijds.
o “wie heeft het voor het zeggen?”: Stad Gent of federaal niveau?
o Hoe gaan we operationeel zo dicht mogelijk bij de mensen zitten en hoe zorgen
we ervoor dat we zeker een vorm van uniformiteit kunnen hebben?
§ evenwicht zoeken tussen gemeentelijke autonomie en centrale aansturing
=> Wie betaald, bepaald
o Debat over hoe groot de politiezones mogen zijn
- 3) Spanning tussen streven naar efficiëntie en effectiviteit in politieoptreden enerzijds en
legitimiteit en democratische controle anderzijds.
o Alleswetende wereld door internet, politie moet daarin mee zijn:
o Bijdragen, verantwoording afleggen
o Hoeveel organisaties hebben we nog nodig ?
o Zie China, Puntensysteem = zeer efficiënt Vs. Legitimiteit en de verantwoording
aan de maatschappij = Niet moreel
- 4) Diverse politie-instanties met eigen ontwikkelingsdynamiek die samen de politiezorg
moeten verzorgen – maar hoe?
o Het probleem van de samenwerking tussen politie-instituties
§ Men moet samenwerken, maar eenieder heeft zijn eigen dynamiek
1. DE FRANSE EN HOLLANDSE ERFENIS (1794-1830)
- België en Nederland stonden lange tijd onder Frans bewind (oa. de overname van politie
en wetboeken). In 1815 is er de Slag van Waterloo en de Fransen verliezen, hierdoor komt
België bij de Nederlanden.
1.1. DE FRANSE TIJD (1794-1814)
- Kaart vh Franse Keizerrijk
,Vanaf 30 september 1795 werd het Franse politiesysteem ingevoerd op het Belgisch
grondgebied.
- Tot aan hervorming heeft Belgisch politiebestel kenmerken van het Franse model. Dit valt
uiteen in 2 periodes:
o 1) De burgerlijke republiek (1794-1799): politie hoort herkomst te vinden in burgerij.
§ in deze periode eiste men dat de controle van politie bij de burgerlijke
overheden (de parlementen) kwam te liggen. Men vond dus dat de
politie onder burgerlijke controle hoorde te staan
o 2) Het militair Napoleontisch regime (1799-1814): “politiestaat”
§ Gericht op openbare orde en politieke informatie
§ Knn we onderverdelen in 3 delen:
• 1) Militarisering (discipline en hiërarchie -> gendarmerie)
o Gevechten knn aangaan met eventuele opstanden
o Discipline en hiërarchie stond centraal
§ Discipline: men roteert zodanig dat men niet op de
zelfde plaats blijft --> niet te kunnen verbroederen
en corruptie tegen te gaan, men moest trouw zijn
§ Hiërarchie: als ik zeg “doe dit”, dan doet de
volgende dat ook
• 2) Centralisering: uitbouw gendarmerie, nationale wetgeving
o Uitvoerende macht (ministerie van politie) oefent controle
uit (niet de rechterlijke!!).
§ Leiding: minister van politie (niet justitie)
o Invoering onderscheid tussen administratieve en
gerechtelijke politie
o Joseph Fouché en de idee van de ‘haute police’ (politieke
inlichtingen) – ‘police basse’ (criminele inlichtingen) ‘.
§ Joseph Fouché was minister van politie en wou 2
soorten politie
• 1) Haute police (het behoud vd regimes)
o Men kon h hele territorium overzien
(itt de lage politie)
• 2) Police base (criminele inlichtingen en
handhavingen van de staat)
o Hield zich vooral bezig met
ordehandhaving
§ Fouché stelt dat de politie een eigen taak en een
eigen werkwijze heeft en hij bepleit dat politie, naast
bestuur en justitie, een eigen, zelfstandige positie in
het staatsbestel moet krijgen. De geheime politie
stond in voor de openbare veiligheid.
, • 3) Een verscheiden politieapparaat met als belangrijkste korpsen:
o ‘Corps de la Gendarmerie Nationale’ (1798-1809), daarna
‘Gendarmerie Impériale’ (elitekorps)
§ Kern: elite-idee: onkreukbaar, onverschrokken, vol
plichtsbesef de wettelijke orde en de veiligheid van
de burgers verzekeren.
o ‘Police municipale’ (vanaf 1789):
§ Taak: het voorkomen van de misdrijven, en de zorg
voor de dagelijkse orde in de gemeenten en steden.
§ zij moesten « zorgen voor een vlot en veilig verkeer,
openbare rust bewaken, handhaven orde bij
festiviteiten, controleren van maten en gewichten,
treffen van maatregelen bij brand, besmettelijke
ziekten,... en het verhinderen dat geesteszieken en
dolle dieren ongelukken veroorzaken » (Vandewalle,
1992)
§ Zij hebben een administratieve en gerechtelijke taak
§ Commissarissen, veldwachters
§ Belangrijke rol voor lokale overheid: burgemeester!
o ‘Garde Nationale’, opgericht tussen 1800 en 1810.
§ (voorloper burgerwacht – openbare orde en
grens/kustbewaking)
§ Stond olv politie
§ Vgl met: neighbourhoodwatchers
§ Taak: Burgers die de openbare orde gingen
bewaren, en bewaking grenzen en kusten
Administratieve (bestuurlijke) politie Gerechtelijke politie
Openbare ordehandhaving Opsporen v misdrijven, vaststellen, bewijzen
verzamelen
Voorkomen v misdrijven (preventief Misdadigers voor h gerecht dagen
toezicht) (repressief)
Obv politieregelementen Wie? Politiecommissarissen, veld-en
boswachters, vrederechters, luitenanten en
kapiteins gendarmerie
- Voordelen
o Gendarmerie: kan je overal mee naartoe, overal geuniformeerd met disciplines,
snel en betrouwbaar, rotatie is ook belangrijk
o Police municipal: lagere controle door burgemeester in handen om lokale
problemen te kunnen oplossen
o Garde national: eigen wijkagenten
- Nadelen
o Bevoegdheidsconflict: wie is wanneer en waar bevoegd?
o Coördinatie
o Als gendarmerie en police municipale beide leger in zetten wie is er de "bas'?
o Informatiedeling
o Geen eenheid van commando meer als je op het terrein bent
, 1.2. HOLLANDSE TIJD (1815-1830)
Slag bij Waterloo
- Overname Franse erfenis, maar in mildere vorm; afzwakking van de
‘politiestaat’.
o Niettemin: handhaving van idee van ‘haute police’w
overgenomen
o Niet vergeten dat NL ook deel uitmaakte vd Franse tijd
o BE hoort bij NL
- Politieorganisatie:
o Maréchaussée
§ (= gendarmerie, maar de term was zeer beladen)
§ werd centrale korps in de Nederlanden
o Gemeentelijke politie (commissarissen en veldwachters)
§ = plaatselijke politie
§ Toename gemeentelijke autonomie vanaf 1815 (dr een wet)
• Bestond niet voor lang
§ Commissarissen en veldwachters
o Burgerwacht of ‘schutterij’
§ De rijken die de buurt beschermen, zoals de Fransen
- ‘Sire, ik ben ongerust’: ook in de Hollandse periode gaat h niet goed tss de
politiemachten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller criminologiestudenteee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.42. You're not tied to anything after your purchase.
