Summary
Samenvatting Verpleegkundige Methodiek en Vaardigheden 5
- Course
- Institution
Samenvatting - Verpleegkundige Methodiek en Vaardigheden 5 Bachelor Verpleegkunde - Vives Kortrijk Derde opleidingsfase
[Show more]
Seller
Follow
bovereecke
Reviews received
Content preview
Samenvatting Verpleegkundige methodiek envaardigheden 5
4 SP
Bachelor in de verpleegkunde afstandsonderwijs
Bo Vereecke
Toledocursus
V3X762
,1. ONCOLOGIE
1.1 INLEIDING
1.1.1 EPIDEMIOLOGIE
Kanker is 1 van de meest voorkomende aandoeningen!
Stichting kankerregister = Instelling die gegevens over alle nieuwe kankerdiagnoses in België, de follow-up ervan verzamelt en
registreert (Vlaanderen, Brussel en Wallonië)
Incidentiecijfer = aantal nieuwe gevallen van een ziekte in een bepaalde periode bij een bepaalde
bevolkingsgroep
Frequentie tumoren man/vrouw Mannen Vrouwen
1. Prostaatkanker 1. Borstkanker
2. Longkanker 2. Colon- en rectumkanker
3. Colon- en rectumkanker 3. Longkanker
Vooral ouderen! (= ouderdomsziekte)
Mortaliteit = Risico om te sterven
Daalt bij kanker, overlevingskansen nemen toe
Prevalentie = Hoeveel mensen op een bepaald moment in het verleden een ziekte kregen en op een bepaald
ogenblik nog in leven zijn
1.1.2 PROGNOSE
Uitgedrukt met vijfjaars- of tienjaarsoverleving in % Overleven, NIET genezen!
bv. Vijfjaarsoverleving van 3%
- Na 5 jaar is er statistisch gezien nog 3% kans om in leven te zijn
OF v/d 100 gediagnosticeerde gevallen zijn er nog 3 in leven na 5 jaar
Afhankelijk van enkele factoren
Goed: prostaat, borst,
teelbal, schildklier
Type kanker Slecht: long(vlies),
pancreas, lever, slokdarm
Goed: vroege detectie
5-jaarsoverleving Tijdstip diagnose Slecht: late detectie
Goed: Stadiujm I
Stadium Slecht: Stadium IV
Complete remissie = alle tekens van de ziekte zijn verdwenen, de tumor kan op geen enkele manier nog gedetecteerd
worden
Partiële remissie = de oncologische aandoening vermindert, de tumor is er nog maar hij verbetert
Recidief = kanker keert terug na een periode van remissie, herval van de ziekte
Progressie = verergering of evolutie van de ziekte (bv. tumor is gegroeid, nieuwe tumoren zijn ontstaan,
uitzaaiingen…)
,1.2 WAT IS KANKER?
1.2.1 ONCOGENESE
Oncogenese = Proces van het ontstaan van kwaadaardige tumoren
Carcinogenese = ontstaan van maligne epitheliale gezwellen
Celdeling en mitose = aanmaak van nieuwe cellen
Normaal gezond lichaam
Necrose en apoptose = verlies van cellen door geprogrammeerde celdood
Bij tumoren Balans verstoord
Celdeling
Proces van celgroei door celdeling
→ Fase 1 Interfase = Genetisch materiaal wordt verdubbeld
Fase 2 mitose = Genetisch materiaal dat werd verdubbeld splitst zich
→ Eindresultaat = 2 nieuwe dochtercellen met identiek erfelijk materiaal
Necrose
Cel gaat onvoorzien kapot
Door te weinig voedingsbestanddelen, te weinig zuurstof, externe factoren
Apoptose
Geprogrammeerde celdood
“Zelfmoord” van de cel door eiwit p-53
Door beschadiging aan genetisch materiaal
DUS….
Ontstaat door mutaties in genen
o Gevolg van carcinogenen (= schadelijke omgevingsfactoren bv. zon, roken, alcohol…) of erfelijke afwijkingen
Door mutaties kan cel zich transformeren tot tumorcel
Vaak meerdere gendefecten
Onder invloed van bepaalde factoren (hormonale, immunologische factoren) kan een getransformeerde cel zich
ontwikkelen tot een tumor
Kan een langdurig proces zijn van 5 tot 10 jaar of meer
4 soorten genen die rol spelen bij het ontstaan van kanker
Proto-oncogenen (= gaspedaal) Tumorsuppressorgenen (= rem)
Coderen voor eiwit dat celdeling en celgroei stimuleert Coderen voor een eiwit dat celcyclus stillegt als DNA in
Wanneer geactiveerd maakt cel DNA bij en deelt deze in cel beschadigd is of als er een fout is opgetreden bij de
2 nieuwe dochtercellen DNA-duplicatie
Mutatie Schade wordt eerst hersteld voor cel zich deelt
Veranderen in oncogenen (= gen dat kanker Bescherming tegen kwaadaardige ontaarding
veroorzaakt) Mutatie
Extra activiteit Niet remmen van celdeling indien nodig
Cel gaat abnormaal delen en groeien bv. APC-gen en P53-eiwit
bv. HER2-neu-gen en RAS-gen
DNA-herstelgenen Telomerase
Proberen beschadiging van DNA te herstellen Enzym dat instaat voor het delend vermogen van
Na herstel kan celdeling toch nog doorgaan cellen
Geen herstel mogelijk? apoptose Normaal na 60 delingen afsterven
Mutatie Mutatie
Beschadigde cel kan niet overgaan tot apoptose, Onbeperkt deelvermogen
, verdere proliferatie
bv. BRCA1-gen en BRCA2-gen
Meerstappenproces bij ontstaan van kanker
Initiatie = Fase waarin normaal gezonde lichaamscel
door blootstelling aan carcinogeen een
*
verandering ondergaat
*
Promotie = Proces waarbij de blootgestelde cel zich zal
splitsen
* Werken niet bij kanker
Tussenfases
Hyperplasie = Fase van abnormale toenamen van het aantal
cellen van een weefsel of orgaan
Dysplasie = Fase van abnormale ontwikkeling, abnormaal
uiterlijk en abnormale organisatie van de cellen
Metaplasie = Fase van aanwezigheid van normaal weefsel
op een plaats waar dat normaal niet voorkomt
1.2.2 BEÏNVLOEDENDE FACTOREN IN HET ONTSTAAN VAN
KANKER
Carcinogenen = Schadelijke omgevingsfactoren of uitwendige invloeden
Chemische carcinogenen = Chemische stoffen of verbindingen die een schadelijke invloed uitoefenen op de cel en
het proces van celdeling
Indirecte carcinogenen
= Stoffen die in het lichaam moeten worden omgezet in effectieve carcinogene stoffen
voor ze kanker kunnen verwekken
bv. asbest, sigarettenrook, rood vlees, bereide vleeswaren, alcohol…
Directe carcinogenen
= Stoffen die zich meteen binden aan het DNA
bv. cytostatica, cyclofosfamide
Fysische carcinogenen = Door straling worden mutaties veroorzaakt
bv. ioniserende straling, ultraviolette straling
Biologische carcinogenen = Micro-organismen die een rol spelen bij het ontstaan van kanker
bv. Plaveiselcelcarcinoom Parasiet Schistosoma haematobium
Maagcarcinoom of maaglymfoom Bacterie Helicobacter pylori
Hepatocellulair carcinoom Hepatitis B- en C-virus
Cervix- en nasopharynxcarcinoom Humaan Papillomavirus
Kaposisarcoom Humaan Herpesvirus
Synergie= Door combinatie van meerdere risicofactoren, wordt het effect nog meer versterkt
bv. alcohol en roken
Beschermende factoren!
Gezonde voeding, voldoende beweging, juist gewicht
Anti-oxidanten zoals vitamine C, vitamine E, B-caroteen, selenium, zink
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bovereecke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.38. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64450 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now