Tijd van steden en staten & Tijd van ontdekkers en hervormers - Samenvatting H4 en H5 Feniks geschiedenis Havo
1 view 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
HAVO
Book
Feniks 4/5 HAVO tijdvakken en historische contexten
4/5 Havo
Uitgebreide samenvatting H4 en H5 geschiedenis uit boek Feniks.
Hoofdstuk 4: Tijd van steden en staten.
Hoofdstuk 5: Tijd van ontdekkers en hervormers.
Hoofdstuk 4
Tijd van steden en Staten was in het jaar 1000-1500.
Miniaturen: versieringen (Middeleeuwse teksten werden vaak versierd).
Met nijverheid betekent eigen producten maken.
-> Het met de hand of met eenvoudige gereedschappen produceren
van goederen.
Realiteit van de 14e eeuw
Tussen 1337- 1453 (meer dan honderd jaar) heerste er oorlog tussen
Frankrijk en Engeland.
Belangen van koningen en hoge edelen waren inzet van een wrede strijd.
Gewone mensen waren de dupe.
Soldaten beroofden handelaren en vernielden de oost. Boeren moesten
gegijzelde vrouwen en dochters vrijkopen van moorddadige soldaten.
Dorpen gingen in vlammen op.
Inwoners van steden leden onder:
- Belegeringen
- Plunderingen
- Hoge belastingen
Tijd van steden en staten
In de tijd van steden en staten groeide de bevolking van Europa sterk.
Komt doordat de landbouw meer voedsel opleverde.
Betere landbouwmethodes zorgden dat niet iedereen boer hoefde te
zijn.
Steeds meer mensen gingen zich bezighouden met handel of
nijverheid.
Er kwam steeds meer geld in omloop en stedelingen werden rijk.
- De koning en edelen was de rijkdom van de stedelingen een bron van
belastinginkomsten.
- Stedelingen wilden alleen belasting betalen als ze in ruil daarvoor macht
en invloed kregen.
- Zowel de ambtenaren als de koningen kregen meer macht, wat nogal
botste. (Zoals stedelingen die zich aan de wetten van de ambtenaren
moesten houden). Ook machtsverhouding van de kerk en steden
veranderden.
,4.1 Opbloei van macht van de stad
In de Tijd van monniken en ridders was er nog nauwelijks
gespecialiseerde textielnijverheid.
Mensen produceerde vaak zelf het voedsel en kleding die men nodig
had.
Bevolking groeide maar langzaam.
In de Tijd van steden en staten groeide de voedselproductie door
ontginningen en landbouw.
Door groeiende voedselproductie hoefde niet iedereen meer boer te
zijn.
Deel van de mensen gingen bezig met produceren of verhandelen van
goederen, zoals textiel.
Ontginningen = het geschikt maken van grond voor landbouw.
Noem drie vernieuwen die zorgden voor grotere voedselproductie:
1. Boeren vervingen de eenvoudige ploeg naar zware ploeg met wielen die de
hele grond kon omkeren.
2. In plaats van ossen spanden de boeren paarden voor de ploeg (namelijk
gehoorzamer en houden werk langer vol).
3. Ontginningen en inpolderingen.
- Gingen effectiever bemesten, zodat de grond minder snel uitgeput raakte.
Verandering van maatschappij van een landbouwsamenleving in een landbouw
stedelijke samenleving.
De vernieuwingen in de landbouw, ontginningen en de bevolkingsgroei
vonden in de Nederlanden het eerst in Vlaanderen plaats. In 11e en 12e
eeuw breidde het zicht uit naar het noorden en vervolgens oosten.
In Noord-Italië kwam er in dezelfde periode landbouwgrond bij door
ontginningen, waardoor ook daar de bevolking sterk toe nam.
De toename van de voedselproductie en de bevolkingsgroei legden in
Vlaanderen en in Noord-Italië de basis voor grote economische
veranderingen.
- Niet iedereen hoefde meer te werken in de voedselindustrie.
- Diegene die handig waren konden zich specialiseren in productie als
textiel of
aardewerk.
Specialisten in een ambacht gingen wonen op plekken waar veel
mensen kwamen en waar hun voorraad veilig was.
Bestaande stadjes werden hierdoor groter en bij knooppunten van
handelsroutes en burchten ontstonden nieuwe steden.
De hoeveelheid handel en nijverheid nam dus steeds meer verder toe, net
als de omvang van de steden.
Gent en Brugge
Vruchtbare Vlaamse akkers leverden veel graan.
Op de moerassige gebieden hielden de boeren schapen.
De wolproductie zorgde voor een bloeiende textielnijverheid.
Ambachtslieden produceerden laken (stof van wol) van hoge kwaliteit.
, De Hanze
Handelaren organiseerde zich steeds vaker in koopmansgilden
Ze gingen samenwerken om elkaar bij te staan op reis en om het
nodige kapitaal voor handelsreizen bijeen te krijgen.
Organiseren van een Hanze was een volgende stap in de samenwerking.
In de Hanze van Londen organiseerden zich Vlaamse handelaren die in
Londen wol inkochten voor Vlaamse textielnijverheid.
Van de grootste hanzen waren vele tientallen handelssteden aan de
Oostzee en Noordzee lid.
Steden die in een Hanze samenwerkten, gaven elkaars handelaren
bescherming en allerlei handelsvoorrechten.
Dus: Wat gaven steden die in een Hanze samenwerkten elkaars handelaren?
Bescherming en allerlei handelsvoorrechten
Overeenkomst en verschil tussen Hanze en koopmansgilden
In een koopmansgilde verenigen zich kooplieden uit een stad om elkaar
in de handel te ondersteunen.
In een Hanze verenigen steden en kooplieden uit verschillende steden
zich om elkaar te ondersteunen in de handel
Overeenkomst: kooplieden, handel en ondersteuning.
Verschil: Gilde voor mensen uit een stad, Hanze voor kooplieden en waarbij
meerdere steden bij betrokken zijn.
Interregionale handel
Net als Vlaanderen werd er in Noord-Italië veel textiel geproduceerd.
Handelaren uit Noord-Italiaanse steden kochten luxeproducten uit Azië
(zijde en specerijen) en brachten naar Noord-Frankrijk.
In Noord-Frankrijk werden jaarmarkten georganiseerd.
In 13e eeuw vormden de jaarmarkten het hoogtepunt van de
interregionale handel, omdat er producten uit verschillende gebieden,
zoals Hanzesteden, Vlaanderen en het Middellandse Zeegebied werden
verhandeld.
Waarom werden in de 14e eeuw jaarmarkten minder belangrijk?
In de 14e eeuw werden jaarmarkten minder belangrijk.
1. Oorlogsgeweld maakte Noord-Frankrijk onveilig.
2. Door de Franse koning werden hoge belastingen opgelegd, daardoor
lagere winsten.
3. Handel over zee werd steeds makkelijker
Waarom werd de havenfunctie van Brugge over genomen door Antwerpen?
In de 15e eeuw konden schepen moeilijker Brugge bereiken, doordat het water
tussen de stad en de open zee verzandde. Antwerpen nam de havenfunctie over
en groeide in de 16e eeuw ui tot de belangrijkste handelsstad van de
Nederlanden.
Waarom bevorderden edelen de groei van steden in hun gebied?
Als een stad dankzij nijverheid of handel rijk werd, leverde het de edelen namelijk
veel belastinginkomsten op.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vanDaisy. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.69. You're not tied to anything after your purchase.
