Capita selecta van het ondernemingsrecht (ONBEKEND)
Summary
Literatuur samenvatting Capita selecta van het Ondernemingsrecht, RU . Zeer uitgebreid!
0 view 0 purchase
Course
Capita selecta van het ondernemingsrecht (ONBEKEND)
Institution
Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Zeer uitgebreide samenvatting van het vak Capita selecta van het Ondernemingsrecht. De samenvatting omvat de volgende onderwerpen:
Week 1: grondslagen ondernemingsrecht
Week 2: rechtspersoonlijkheid en organen
Week 3: fusie, splitsing en omzetting
Week 4: jaarrekeningenrecht
Week 5: besluite...
,Week 1: grondslagen ondernemingsrecht
• L. Timmerman, ‘Grondslagen van geldend ondernemingsrecht’, Ondernemingsrecht
2009/2
• H.J. de Kluiver, ‘Vennootschappelijke repliek op Timmerman’s grondslagen’,
Ondernemingsrecht 2009/4
• M.J. Kroeze, ‘Grondslagen van geldend ondernemingsrecht’, Ondernemingsrecht
2019/50
• Asser/Van Solinge & Nieuwe Weme 2-IIb 2019/122, 160, 203 en 219-220
• L. Timmerman, ‘Uitdagingen van het ondernemingsrecht; op weg naar een echt
ondernemingsrecht?’, MvO 2020/5-6
• Wijsmuller, poot/ABP, Staleman/van der Ven, Bruil, Cancun
Timmerman, grondslagen van geldend ondernemingsrecht
Pragmatische beginselen. Beginselen zijn geen strakke concepten, maar buigzaam en minder
sturend dan regels; zij zijn niet absoluut. Filosoof William James is de bedenker van de stroming
pragmatisme is de negentiende eeuw.
Functie van beginselen. Het nuttige van beginselen is dat zij eraan kunnen bijdragen dat
wetgever en rechter beter doordachte en beter gemotiveerde beslissingen nemen. Beginselen
kunnen ook de consistentie van het recht bevorderen. Daarbij kunnen zij ons gevoeliger maken
voor hetgeen in het recht op het spel staat en ons sturen naar hetgeen van waarde is.
(Heersende) beginselen
1. Binnen een vennootschap wordt een veelheid van belangen nagestreefd die tegen elkaar
worden afgewogen.
a. Juist voor het vennootschapsrecht zijn het idee van de botsende belangen en het
daarmee samenhangende beginsel van een redelijke belangenafweging zeer
relevant. Ondernemingen zijn vaak maatschappelijk belangrijke instituties. Op
die ondernemingen stuiten allerlei uiteenlopende belangen, zoals het
aandeelhoudersbelang, het belang van minderheidsaandeelhouders, het
werknemersbelang, het crediteurenbelang, het klantenbelang. Ondernemingen
kunnen juist als gevolg van hun belangrijke maatschappelijke positie in
belangenconflicten verwikkeld raken. Een belangrijke taak van het
vennootschapsrecht is om die conflicten in goede banen te leiden door het
uitdenken van bevoegdheidsregels en het voorschrijven van gedragsnormen voor
functionarissen van de vennootschap.
b. Een vennootschap wordt meestal voor langere tijd opgericht. De omgeving
kenmerkt zich doordat deze voortdurend verandert. Sluitende regelingen zijn
onmogelijk. Daarom is er behoefte aan wettelijke en jurisprudentiële maatstaven
die een indicatie geven hoe men zich in die omstandigheden moet gedragen.
c. 2 mogelijke benaderingen bij het feit dat er een reeks uiteenlopende belangen
dient te worden behartigd: gelijkheid van alle relevante belangen of zeker
hiërarchisering van die belangen.
i. Volgens Timmerman is er sprake van een opmars van de hiërarchisering
→ het idee van enlightened shareholder value. Het bestuur moet het
succes van de vennootschap bevorderen, waarbij het
aandeelhoudersbelang voorop staat. Uiteraard moet er met andere
belangen rekening worden gehouden, maar die hebben minder
zelfstandige betekenis. De vraag welk gewicht moet worden toegekend,
hangt af van de omstandigheden van het geval. Belangenpluralisme en
2
, een vooropstelling van het aandeelhoudersbelang worden gecombineerd
→ meer sturend van aard. De enlightened-leer geeft de mogelijkheid zich
onder omstandigheden van het aandeelhoudersbelang te distantiëren.
Een ander voordeel ervan is dat deze bestuurders en commissarissen
meer dwingt tot uitleg waarom zij een bepaald belang het zwaarst hebben
laten wegen
d. Dit idee van pluraliteit heeft gevolgen voor de inrichting van de vennootschap en
de wijze waarop organen hun taken moeten vervullen. Je kunt deze pluraliteit op
2 manieren uitwerken:
i. Uiteenlopende belangen krijgen een plaats in de structuur van de
vennootschap. Bv. medezeggenschap van werknemers in de RvC. Deze
methode staat onder druk: deze is niet effectief en nogal ideologisch.
Wordt vaak niet toegepast, omdat zij minder goed past bij het
vooropstellen van het aandeelhoudersbelang.
ii. Een orgaan van de vennootschap houdt bij de vervulling van zijn taak
rekening met uiteenlopende belangen → gaat om gedrag binnen de
vennootschap + zorgplichten. Bijzonder is dat deze anderen jegens wie er
zorg betracht dient te worden, geen deel van de structuur van de
vennootschap behoeven uit te maken. Zij kunnen 'nabije'
buitenstaanders zijn, zoals schuldeisers. Het gevolg is dat het van minder
grote betekenis wordt uit te maken of iemand nu wel of geen deel
uitmaakt van de vennootschap. Over dat probleem werd in het verleden
nogal eens geschreven.
2. Een NV/BV is transparant over haar inrichting en financiële toestand
a. Het zijn vooral diverse Europese Richtlijnen geweest die uiteenlopende vormen
van publiciteit hebben voorgeschreven, zoals inschrijving en deponering van
gegevens over structuur en inrichting van de vennootschap op het
handelsregister en publicatie van financiële gegevens in de vorm van een
jaarrekening. Zonder voldoende transparantie van marktdeelnemers kan een
markteconomie niet functioneren. De Europese Unie heeft op dit punt voor
vennootschappen van het NV-/BV-type stringente voorschriften uitgevaardigd.
3. Een vennootschap heeft de vrijheid zich te herstructureren.
a. Traditioneel kennen we vrijheid van oprichting van een vennootschap. Deze past
bij de vrijheidsgedachte van het privaatrecht en de grondwettelijk beschermde
vrijheid van vereniging. Men mag op een andere rechtsvorm overstappen met
behoud van rechtspersoonlijkheid of overgang onder algemene titel. Het
Nederlandse vennootschapsrecht kent sinds een aantal jaren zeer ruime
mogelijkheden tot omzetting, fusie en splitsing. Met die instrumenten kan een
vennootschap haar vennootschapsrechtelijke organisatie opnieuw inrichten.
Hiermee wordt het vrijheidsbeginsel versterkt.
b. Het vrijheidsbeginsel is niet absoluut: er is voor ieder van deze
herstructureringsmogelijkheden vrij veel dwingend recht tot stand gebracht ter
bescherming van vooral de belangen van minderheidsaandeelhouders en
schuldeisers.
4. Een aandeelhouder heeft recht op het ongestoorde genot van zijn aandeel
a. Een aandeelhouder mag ongestoord van zijn aandeel genieten (art. 1 EP EVRM).
i. bv: geen extraverplichtingen (art. 2:81/2:192 BW), blokkeringsregeling
mag overdracht niet onmogelijk of uiterst bezwaarlijk maken (art.
2:87/2:195 BW), onafhankelijke prijsstelling (art. 2:87/2:87a en art.
2:195/2:195a BW), voorkeursrecht zittende aandeelhouders (art. 2:96a
BW/art. 2:206a BW) en allerlei aspecten van het uitkooprecht en de
geschillenregeling.
3
, b. Art. 1 EP geen geen verklaring voor de bevoegdheden die aan aandeelhouders
toekomen; het beschermt alleen verleende rechten.
5. Er bestaat een door rechtspersoonlijkheid tot stand gebrachte scheiding tussen de
vermogens van de aandeelhouders en dat van de NV en de BV en een uitgesloten en
beperkte aansprakelijkheid van bestuurders en aandeelhouders
a. De uitgesloten en beperkte aansprakelijkheid beschermen aandeelhouders en
bestuurders. Volgens Timmerman rust aansprakelijkheid voor handelingen
verricht door de NV of BV primair op de rechtspersoon op grond van lichte criteria
als het maatschappelijke veiligheidscriterium en secundair op bestuurders en
aandeelhouders persoonlijk op grond van betrekkelijk bijzondere criteria (→
redelijk handelende bestuurder en ernstig, persoonlijk verwijt).
6. Een bestuurder oefent zijn functie niet uit met het oog op behartiging van privébelangen
a. Tegenstrijdig belang regeling; macht van het bestuur wordt beperkt. Is sterker aan
het licht gekomen door de ‘principaal-agent’ theorie → bestuurder is niet meer
dan een agent voor een aantal aan hem toevertrouwde belangen.
b. Tegenstrijdig belang vraagstukken kunnen worden gecompliceerd door een
aantal factoren.
i. Het is niet eenvoudig om te omschrijven wat tegenstrijdig belang precies
is. volgens Timmerman moet steeds naar een persoonlijk belang van de
bestuurder worden gezocht, dat ervoor zorgt dat deze een integere en
onbevooroordeelde oordeelsvorming in de weg staat.
ii. Lastig is of de voorgestelde regeling dwingend moet zijn. Timmer meent
van wel, omdat met tegenstrijdig belang in de Nederlandse opzet van de
vennootschap ook andere belangen dan die van aandeelhouders zijn
gemoeid. Bescherming van die andere belangen, zoals die van
crediteuren en werknemers - deze kunnen onder het Nederlandse
vennootschapsrecht binnen de vennootschap niet altijd voor hun belang
opkomen -, vergt dwingend recht.
7. Er bestaat een scherp onderscheid tussen de binnen- en buitenkant van de NV en BV
a. De invoering van art. 2:130 BW/art. 2:240 BW in 1970 heeft tot gevolg gehad dat
degenen die zaken doen met een NV of BV van allerlei interne strubbelingen
binnen de NV of BV geen last hebben. omdat dit de rechtszekerheid in het
handelsverkeer sterk heeft bevorderd, is dit voorschrift volgend Timmerman een
grote verbetering van het Nederlandse vennootschapsrecht.
8. Een meerhoofdig bestuur oefent zijn taak collegiaal uit
a. Besturen is een taak voor het gehele bestuur: er kan niet één bestuurder van de
taak worden uitgesloten en de één mag niet meer stemmen uitbrengen dan de
ander. Dit neemt niet weg dat er een zekere taakverdeling kan zijn (art. 2:9 BW en
art. 2:138/248 BW). Het idee van collectieve verantwoordelijkheid komt verder in
art. 2:9 BW tot uitdrukking in de eis dat een bestuurder zich ondanks een
taakverdeling alleen van zijn hoofdelijke bestuurdersaansprakelijkheid kan
bevrijden als hij niet nalatig is geweest in het treffen van maatregelen om
onbehoorlijk bestuur van zijn collega's te verhinderen.
b. Doordat er steeds meer ruimte is gekomen voor taakverdelingen binnen het
bestuur, wordt de aansprakelijkheid van de individuele bestuurder steeds meer
ingeperkt. Toch blijft collectieve verantwoordelijkheid het uitgangspunt volgens
Timmerman. Hij verwacht dat collectieve besluitvorming een grote issue zal
worden de komende jaren.
Volgens Timmerman kan een onderscheid gemaakt worden tussen twee type beginselen:
➢ Decorbeginselen (2, 3, 5 en 7), waarin vrijheid voorop staat
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merithvanlent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.95. You're not tied to anything after your purchase.
