EIGEN CIJFER: 8. Samenvatting van het vak Bijzondere overeenkomsten van het eerste jaar op de Hogeschool van Amsterdam 2019/2020. Complete samenvatting van alle stof. Boek: Bijzondere overeenkomsten begrepen, vierde druk, auteur Ivar Timmer, uitgegeven bij Boom Juridische uitgevers, ISBN 3517.
Hoofdstuk 1 Bijzondere overeenkomsten: algemeen
Bijzondere overeenkomsten in de zin van de wet: zij kennen een bijzondere regeling in de
wet die aanvullend is op de algemene regels van het overeenkomstenrecht
(Ook wel: benoemde overeenkomsten, omdat wetgever ze heeft benoemd).
Aanvullende wettelijke bepalingen die speciaal voor bijvoorbeeld een koopovereenkomst of
huurovereenkomst zijn geschreven, kunnen in het geval er gaten zijn in een overeenkomst
deze opvullen en mogelijke conflicten oplossen. Wettelijke regels voor bepaalde types
overeenkomsten bevorderen zo een ‘goed verloop van het rechtsverkeer’.
Een andere belangrijke reden voor opname in de wet is dat de wetgever bij verschillende
overeenkomsten zwakkere partijen wenst te beschermen tegen sterkere partijen,
bijvoorbeeld: werkgever - werknemer, professionele verkoper - consument etc.
Van dergelijke bepalingen die zwakkere partijen beschermen mag dan niet ten nadele van de
zwakkere partij worden afgeweken. Afspraken in voordeel van de zwakkere partij zijn wel
toegestaan.
Wanneer bijzondere wettelijke regels zijn vastgesteld, gaan deze altijd voor de algemene
wettelijke regels, volgens het Latijnse adagium lex specialis derogat les generali, dit geldt in
alle rechtsgebieden en houdt in: bijzonder gaat voor algemeen.
De bijzondere overeenkomsten worden in Boek 7, 7A en 8 behandeld.
Boek 8 BW bevat de regels rond vervoersovereenkomsten. Het regelt zowel
goederenvervoer als personenvervoer. Het zwaartepunt van het vervoersrecht ligt in
Rotterdam. De Rotterdamse rechtbank heeft een speciale, zogenoemde ‘natte kamer’,
gespecialiseerd in zaken die met vervoer over water te maken hebben.
Boek 7A BW is een restant van het oude BW. Hierin vind je bijvoorbeeld nog de
overeenkomst tot bruikleen (art. 7A:1777 BW).
Overeenkomst tot bruikleen: overeenkomst waarbij je goederen ‘gratis’ mag lenen en
waarbij de lener ze ook mag gebruiken.
Voorbeeld: bruiklenen van een grasmaaier bij de buurman om je grasveld te maaien.
,Categorieën van bijzondere overeenkomsten:
- Overeenkomsten die de overdracht van een goed tot doel hebben: koop, schenking,
ruil.
- Overeenkomsten die het gebruik van een goed tot doel hebben: huur, pacht.
- Overeenkomsten op grond waarvan werkzaamheden worden verricht: opdracht,
bewaarneming, arbeidsovereenkomst, aanneming van werk.
- Overeenkomsten met een financieel karakter: financiële zekerheidsovereenkomst,
consumentenkrediet, goederenkrediet, geldlening, pandbelening, borgtocht,
verzekering, lijfrente.
- Restcategorie: (o.a.) vaststellingsovereenkomst, reisovereenkomst (soms ook in een
van de eerdergenoemde categorieën, afhankelijk van precieze afspraken).
Bepalingen die in de wettelijke regelingen van de verschillende bijzondere overeenkomsten
voorkomen kun je ook in categorieën indelen. De regels kunnen betrekking hebben op:
1. Precontractuele verbintenissen: wanneer een wettelijke regeling van een bijzondere
overeenkomst bepalingen over verplichtingen bevat die al kunnen ontstaan voordat
er sprake is van een overeenkomst. Vloeit niet voort uit een overeenkomst, maar uit
de wet (art. 6:1 BW).
Voorbeeld: een aannemer van werk is verplicht om, voordat van een overeenkomst
sprake is, zijn opdrachtgever (de klant) te waarschuwen wanneer deze bijvoorbeeld
een onverstandige bouwtechnische ingreep wil laten verrichten. Deze
waarschuwingsverplichting vloeit voor de aannemer voort uit art. 7:754 BW.
2. Totstandkoming van de overeenkomst: een overeenkomst kan vormvrij tot stand
komen (Boek 6 en Boek 3), tenzij de wet extra eisen stelt, dit gebeurt soms in Boek 7
e.v. BW.
Voorbeeld: koopovereenkomst van een onroerende zaak dient schriftelijk te
geschieden wanneer de koper een consument is (art. 7:2 lid 1 BW). Wetgever stelt
deze eis onder andere, omdat een consument bij een dergelijke aankoop na het
sluiten van de overeenkomst altijd 3 dagen bedenktijd heeft. In deze periode kan hij
de overeenkomst zonder opgave van redenen ontbinden. Deze regel is opgenomen
om consumenten te beschermen tegen impulsaankopen.
3. Inhoud van de overeenkomst: veel regels uit Boek 7 e.v. BW hebben betrekking op
de inhoud van de overeenkomst. Soms geeft de wet dwingende of aanvullende regels
met betrekking tot de verplichtingen die uit de overeenkomst voortvloeien. Wanneer
partijen een overeenkomst van opdracht sluiten, vloeit uit art. 7:401 BW voort dat de
opdrachtnemer verplicht is de zorg van een goed opdrachtnemer in acht te nemen.
Kan je zien als een uitwerking van de redelijkheid en billijkheid die partijen op grond
van art. 6:2 BW al tegenover elkaar in acht moeten nemen. Art. 7:401 BW heeft
vooral een verduidelijkende functie. Het gaat dus vaak om verduidelijkende regels.
4. Einde: bijvoorbeeld art. 7:763 BW bevat een speciale regeling rond het beëindigen
van een overeenkomst tot aanneming van werk wanneer er sprake is van
arbeidsongeschiktheid of overlijden van de aannemer.
5. Speciale regels rond nakoming, schadevergoeding of ontbinding: bijvoorbeeld in de
regeling rond consumentenkoop, daar bepaalt art. 7:22 lid 2 BW dat er bij een
consumentenkoop in beginsel pas recht bestaat op ontbinding van de overeenkomst
wanneer herstel of vervanging van de afgeleverde zaak niet mogelijk is.
, 6. Postcontractuele verbintenissen: verbintenissen die na tenietgaan van de
overeenkomst nog kunnen ontstaan. Bijvoorbeeld: een verkoper van een zaak, kan
onder omstandigheden, na afloop van de overeenkomst gehouden zijn om, tegen
een vergoeding, aanvullende service te bieden (after sales service).
Art. 6:215 BW: als een overeenkomst trekken van twee overeenkomsten vertoont, zijn alle
regels in beginsel gezamenlijk van toepassing. Als er op een bepaald punt sprake zou zijn van
tegenstrijdige regels, moet worden bezien aan welke regel de voorrang moet worden
gegeven. Je moet je afvragen wat de bedoeling van de wetgever zal zijn geweest. Als de ene
bepaling een aanvullend karakter heeft en de ander een dwingend karakter, is het makkelijk.
Dwingende gaat voor.
Voorbeeld: installatiebedrijf koopt machine bij machinefabriek gewone
koopovereenkomst.
Voor een consumentenkoop gelden aanvullende regels. Indien een consument een zaak
koopt die nog tot stand gebracht moet worden art. 7:5 lid 4 BW: bepaalt in dit geval
expliciet dat, bij strijd tussen de regels rond aanneming van werk en de regels rond
consumentenkoop, de regels rond consumentenkoop voorgaan.
Voorbeeld van overeenkomst met veel verschillende elementen: pensionovereenkomst. Dit
is een overeenkomst waarbij iemand een kamer huurt in een pension en er daarnaast ook
voor hem wordt gekookt en soms zijn kleding wordt gewassen of zijn geldzaken worden
beheerd huur (van woonruimte), koop (levering van voedsel), opdracht (verrichten van
diensten voor de bewoner).
Samengestelde overeenkomst: overeenkomst die in meerdere, afzonderlijke bijzondere
overeenkomsten uiteenvalt.
Voorbeeld: bedrijf komt overeen dat het een perceel ‘grond A’ van een aannemer zal kopen,
terwijl de aannemer tegelijkertijd op een perceel ‘grond B’, reeds in eigendom van het
bedrijf, een bouwwerk zal oprichten. Hoofdverplichtingen: koop en aanneming van werk
deze kunnen goed van elkaar worden gescheiden, betreft verschillende percelen.
Vermenging: hiervan is sprake als de hoofdverplichtingen uit de overeenkomst niet goed los
van elkaar kunnen worden gezien (bijvoorbeeld koop van de machine door het
installatiebedrijf).
Art. 6:215 BW: geeft de vuistregel dat de verschillende bepalingen naast elkaar van
toepassing zijn (als er sprake is van meerdere bijzondere overeenkomsten), tenzij de
bepalingen van onverenigbaar zijn of dit in strijd zou zijn met de aard van de overeenkomst.
Is dit het geval, dan moet per geval worden geoordeeld welke bepaling voorrang dient te
krijgen. Heeft één van de bepalingen een beschermend of dwingend karakter, krijgt deze
voorrang. Soms geeft de wetgever aan welke bepalingen voorrang moeten krijgen (art. 7:5
lid 4 BW).
Voor overeenkomsten die nog geen regeling in het BW kennen geldt het algemene
overeenkomstenrecht van het BW sui generis (met een eigen aard, niet onder een
algemene omschrijving te brengen).
, Geheimhoudingsovereenkomsten: hierin staat dat over de onderhandelingen niets naar
buiten mag worden gebracht en dat, als er geen overeenkomst tot stand komt, voorbeeld
documenten die zijn overlegd moeten worden vernietigd. (overtreding hiervan is vaak een
boete).
Franchiseovereenkomst (kent geen aparte regeling in het BW): een franchisenemer kan
tegen vergoeding gebruik maken van een bedrijfsformule van een franchisegever. Deze
overeenkomst omvat doorgaans het recht op het voeren van de handelsnaam en het
gebruikmaken van knowhow van de franchisegever, naast allerlei andere afspraken. (Bruna,
Hema, Burger King, Febo). Van zelfregulering is wel sprake.
Overeenkomsten sui generis:
- Stageovereenkomst (het leerproces van de stagiair dient voorop te staan)
- Overeenkomst tot het verrichten van vrijwilligerswerk (hier wordt geen loon betaald)
- Sponsoring
Deze overeenkomsten voldoen niet aan de definitie van een arbeidsovereenkomst zoals in
art. 7:610 e.v. BW. Ze kennen geen wettelijke regeling.
Op deze overeenkomsten zijn, nu een bijzondere regeling ontbreekt, alleen de regels van
Boek 1 t/m 6 BW van toepassing.
De inhoud van de overeenkomst is bepalend voor de vraag welke wettelijke regels al dan
niet van toepassing zijn.
Geschillen over bijzondere overeenkomsten kunnen aan de gewone civiele rechter worden
voorgelegd. Sector van kanton van de rechtbank is dan bevoegd tot de behandeling van
geschillen over huur- en arbeidsovereenkomsten, geschillen rond consumentenkoop en
consumentenkrediet en geschillen over geldvorderingen met een waarde van maximaal
€25.000,-. Bij de kantonrechter is het niet verplicht om een advocaat in de arm te nemen.
Geschillen boven de kantongrens kunnen worden voorgelegd aan de sector civiel van de
rechtbank.
Arbitrage: particulieren rechtspraak. Partijen kunnen tussen hen bestaande en/of
toekomstige geschillen aan arbitrage onderwerpen.
De Geschillencommissie: Veel geschillen waar consumenten bij betrokken zijn, kunnen
hieraan worden voorgelegd, als de ondernemer zichzelf of via het lidmaatschap van zijn
brancheorganisatie bereid heeft verklaard om de behandeling van geschillen door een
commissie mogelijk te maken.
Voor overeenkomsten over financiële dienstverlening is er het Klachteninstituut Financiële
Dienstverlening (KiFiD, www.kifid.nl).
Rechtspraktijk: Er zijn veel functies waarvoor kennis van bijzondere overeenkomsten
noodzakelijk is. Op het gebied van geschilbeslechting en rechtsbijstand: het oplossen van of
bijstaan en adviseren bij conflicten. In de beroepspraktijk valt onderscheid te maken tussen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amandarekveld. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
