Samenvattingen: week 1 t/m 5 Creaties van de Hemel
4 purchases
Course
Creaties Van De Hemel
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
In dit document vind je alle informatie van week 1 tot en met 5 die je nodig hebt voor het tentamen van Creaties van de Hemel op 20 januari 2025.
Het document bevat:
- Aantekeningen van hoorcollege 1 t/m 5;
- Aantekeningen van de werkcolleges van week 1 t/m 5;
- Samenvattingen van de bijbehoren...
Inhoud
HOORCOLLEGE 1 (13/11/2024)....................................................................2
In de les.................................................................................................2
Literatuur...............................................................................................4
HOORCOLLEGE 2 (20/11/2024)....................................................................5
In de les.................................................................................................6
Literatuur...............................................................................................8
WERKCOLLEGE A (18/11/2024)...............................................................12
In de les...............................................................................................12
Voorbereiding.......................................................................................13
Literatuur.............................................................................................15
WERKCOLLEGE B (20/11/2024)...............................................................16
In de les...............................................................................................16
Literatuur.............................................................................................17
HOORCOLLEGE 3 (27/11/2024)..................................................................18
In de les...............................................................................................18
Literatuur.............................................................................................19
WERKCOLLEGE A (25/11/2024)...............................................................21
Literatuur.............................................................................................21
WERKCOLLEGE B (27/11/2024)...............................................................23
In de les...............................................................................................23
Literatuur.............................................................................................26
HOORCOLLEGE 4 (04/12/2024)..................................................................26
In de les...............................................................................................27
Literatuur.............................................................................................28
WERKCOLLEGE B (04/12/2024)...............................................................30
In de les...............................................................................................30
Literatuur.............................................................................................31
Voorbereiding.......................................................................................31
,EXCURSIE 1 (06/12/2024)...........................................................................32
HOORCOLLEGE 5 (13/12/2024)..................................................................33
In de les...............................................................................................33
Literatuur.............................................................................................35
WERKCOLLEGE B (13/12/2024)...............................................................37
EXCURSIE 2 (15/12/2024)...........................................................................37
HOORCOLLEGE 6 (18/12/2024)..................................................................37
WERKCOLLEGE B (18/12/2024)...............................................................38
Literatuur.............................................................................................38
HOORCOLLEGE 7 (15/01/2025)..................................................................38
WERKCOLLEGE B (15/01/2025)...............................................................38
HOORCOLLEGE 1 (13/11/2024)
De middeleeuwse wereld/de wereld op de kaart - Martine Meuwese
In de les
Kunst en architectuur uit 300-1400 waar 300 begin christelijke kunst en
architectuur, 500-1500 Middeleeuwen.
15e eeuw: kantelmoment; voor het eerst andere visies dan alleen christelijk.
Columbus “ontdekte” Amerika, omdat hij denkt dat op een bol India ook westelijk
te vinden moet zijn.
De vorm van de landen en continenten worden correct vormgegeven op de platte
kaart, maar de grootte niet. Groenland lijkt even groot als Afrika, maar is 14 keer
zo klein. Dit onder andere voor de scheepsvaart.
Zelfs in de Oudheid was al bekend dat de aarde rond is. De natura rerum: de
aarde is een perfecte bol, rond als een speelbal en niet ‘als een schild’.
Sidrac zei rond 1250 al dat de aarde rond is.
Gossuin de Metz vertelt in zijn Image du monde twee verhalen: het ene verhaal
laat zien dat als twee mensen rug aan rug gaan staan en alsmaar rechtdoor
lopen, ze elkaar weer tegen zullen komen. Het tweede verhaal vertelt dat een
man zo lang rechtdoor heeft gelopen, dat hij zijn eigen taal weer hoorde. De
aarde is dus rond.
De meest gangbare weergave wereld MA: OT-kaart: Azië bovenaan, Europa
linksonder en Afrika rechtsonder. Europa links want: in het oosten komt de zon op
en zou het paradijs zich bevinden. (Vanuit het perspectief van de kaart ligt het
paradijs in het oosten. In de iconografie zie je bijvoorbeeld ook dat het goede aan
de rechterhand van jezus ligt; voor ons links op de plaat, voor het perspectief van
de kaart rechts/het oosten).
,Bible Moralisée geeft God weer die de aarde en de kosmos schept en ontwerpt.
Hij is dus kunstenaar/architect. Bijzonder, want werd verondersteld dat de aarde
(niet de zon) het middelpunt is.
Wereldkaart aan begin van psalter:
- Jezus centraal bovenaan, engelen aan de zijkanten.
- In de buitenrand cirkel: winden
- Vreemde volken aan de rand van de kaart
- Plinius de Oudere stimuleerde geloof in vreemde volken
Het geloof in vreemde wezens stamt uit de Oudheid:
- Ktesias van Knidos (4de eeuw voor Chr.)
- De Romeinse natuurkundige Plinius de Oudere (79 na Chr.)
- Van daaruit raakten ze in de Middeleeuwen bekend.
Deze vreemde wezens zijn ook te zien op de Timpaan van Vézelay. Uitzending
van apostelen door Jezus om deze vreemde volken te zoeken. Mensen met
hondenkop. Gebaseerd op Hiëronymus.
- Cynocefalen = mensen met hondenkop
- Panotti = mensen met hele grote oren
- Pygmeëen = kleine mensen. Klimmen met ladders op paard
Zillis; 153 panelen. Centrale deel: leven van Jezus. Dat begint in het oosten bij
het altaar. Van links naar rechts regel na regel te lezen. Aan de westkant stopt
het. Voor ons is vooral buitenrand belangrijk. De rand vormt een waterrand, net
als op de wereldkaart. Op de vier hoeken zijn engelen te zien die de wind
vertegenwoordigen. De zee eromheen heeft zeemonsters en vaarders. De band
heeft dubbele scheidingsrand. Samen vormen zij een groot kruis. Het toont de
wereld en heilsgeschiedenis. Duivel probeert christus te verleiden met aardse
bezittingen; de materiële wereld.
Ook Jeruzalem vaak in een cirkel weergegeven (ca.1200). Kruistochten.
Demetrius en Joris achtervolgen vluchtelingen. Jeruzalem kan ook niet in cirkel
worden weergegeven.
Ebsdorf wereldkaart was zowat 3,5 meter breed (30 dierenvellen). Helaas
verbrand tijdens WOII, maar gereconstrueerd. God is te zien, bovenin hoofdje,
blote voetjes onderin en handjes aan zijkanten. Locaties van de reizen van
Alexander de Grote te zien. Hij overwint vele vreemde volkeren.
Alexander is een aantal vreemde volkeren tegengekomen:
- Cycloop (1 oog op voorhoofd)
- Blemmya (met gezicht op de borst)
Hereford Mappa Mundi iets kleiner dan Ebsdorf wereldkaart. Laat ook reis van
Alexander de Grote zien. Oorspronkelijke kleur verloren, maar door facsimile zijn
de kleuren hersteld. Blauw water, groene wegen. Verschillende mensen: eentje
tekende, ander trok over, ander kleurde in. Het centrum is weer Jeruzalem; rond
weergegeven. Ook Betlehem te zien. Ook geschiedenis uit Oude Testament te
, zien. Paradijs bovenaan oosten. Adam en Eva, Ark van Noach, Mozes, Gouden
Kalf. Ondergang van Sodom en Gomorra en de vrouw van Lot verandert in een
zoutpilaar, naast de Jordaan.
- Sciapode = mensen hebben 1 heel brede voet; kunnen hard lopen en is
soort parasol
- Blemmya = gezicht op borst
- Hermafrodiet
Ook veel klassieke mythologie. Bleef populair ondanks christendom.
- Het gulden vlies
- De stad Troje
- De zuilen van Hercules
- Kreta fameuze labyrint
- Berg Ida (Jupiter)
- Er zwemt een sirene in Middellandse Zee
Linksonder op de kaart: Keizer Augustus geeft bevel de wereld in kaart te
brengen. Dit is een christelijk aspect; de opdrachtgever vraagt linksonder in een
inscriptie om voor hem te bidden. Memento mori.
Bovenin: het laatste oordeel
Maria bidt onder Christus voor de mensheid.
Links daarnaast staan mensen op uit hun graven en worden naar de hemelpoort
geleid door een engel.
Rechts daarnaast worden zondaars samengebonden door de duivel naar de
hellemuil geleid.
Vier letters in de hoeken: MORS. Latijnse woord voor dood. MEMENTO MORI.
Rechtsonder wordt ruiter achtervolgd door dienaar met hond.
Mappa mundi = imago mundi. Deze kaarten zijn niet per se geografisch bedoeld,
maar eerder om de bijbelse geschiedenis te laten zien. Memento mori wederom.
Christelijke propaganda dus. Engel Gabriël links en Maria rechts te zien op de
luiken.
1375: Catalaanse atlas met reizen van Marco Polo.
De creatie van de wereld door God goed afgebeeld door de mappae mundi en
door de schilderijen waarop God letterlijk de wereld tekent met een passer.
Boccaccio’s Decamerone laat zien hoe God in de leer is over het scheppen van de
mens. Het eerste volk was namelijk zo lelijk dat God nog een kind geweest moest
zijn dat net leerde tekenen.
Literatuur
Veronica Sekules, ‘A sense of place’, in: Medieval Art (Oxford History of Art),
Oxford – New York 2001, p. 7-21. [PDF]
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EvelineMeiners. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.93. You're not tied to anything after your purchase.
