Duidelijke en gestructureerde samenvatting per paragraaf van hoofdstuk 1 van Feniks 4/5/6 vwo. Begrippen, jaartallen en personen zijn duidelijk aangegeven. Succes met leren!
1.1
De eerste mensen
5 miljoen jaar geleden gingen mensapen rechtop lopen in Afrika. Ze pasten zich
aan aan hun omgeving, dat heet evolutie. Deze mensen die 2 miljoen jaar
geleden leefden, heten homo habilis (handig) en homo erectus
(rechtopstaand). De eerste moderne mensen (homo sapiens) ontstonden rond
250.000 jaar geleden in Noord-Afrika. 43.000 jaar geleden verspreidden ze zich
ook over Europa, waar de Neanderthalers leefden. Die stierven 33.000 jaar
geleden uit. De reden dat de homo sapiens zo succesvol werd, is dat ze spraken
en symbolisch konden denken (hiernamaals bijvoorbeeld).
Levenswijze van jagers-verzamelaars
De eerste mensen waren jagers-verzamelaars. Ze leefden als Nomaden: ze
trokken rond en zochten naar voedsel. Als er weinig voedsel en/of teveel mensen
waren in een gebied (ook wel carrying capacity genoemd) trok een groep
nomaden door. Het klimaat was heel belangrijk, in de tijd dat de mens de
oversteek naar Europa maakte, was er een ijstijd. Alleen in Zuid-Europa was het
leefbaar. Werktuigen maakten ze van steen, daarom werd deze tijd ook wel het
Paleolithicum genoemd, wat “oude steentijd” betekent.
Neolithische revolutie
De verandering van jager-verzamelaar levenswijze naar landbouw kwam door 3
dingen: de mensen kregen meer kennis over wilde granen, de bevolking werd
groter (waardoor de carrying capacity kleiner werd) en omstandigheden met
het klimaat speelden ook een rol. 20.000 v.Chr. werd het in het Midden-Oosten
natter en warmer, er was dus genoeg voedsel, waardoor rondtrekken niet meer
hoefde. In andere gebieden waren nog wel jagers-verzamelaars. In 12.000 v.Chr.
kwam er weer een ijstijd, waardoor de Natufiërs (bewoners van de vruchtbare
halve maan) te weinig voedsel hadden. Door het gebrek aan dieren en wilde
granen, was men gedwongen om zelf graan te verbouwen en dieren te houden.
“Neolithisch” betekent “nieuwe steentijd”.
De landbouwsamenleving
Omdat landbouw inmiddels meer opbracht dan jagen-verzamelen, groeide de
bevolking in het Midden-Oosten heel snel. Door het grote aantal mensen trokken
sommige boeren naar Europa in 5000 v.Chr. Op die manier kwam er ook een
landbouwrevolutie in Europa. Mensen gingen nu in stevige, grote huizen wonen,
in plaats van de kleine primitieve hutjes. Dat heet een sedentaire levenswijze.
Kleine dorpen, landbouwwerktuigen en aardewerken potten ontstonden. De
Neolithische revolutie ging echter wel nog steeds gepaard met jagen-verzamelen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jandelaat2008. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.83. You're not tied to anything after your purchase.
