Summary
Volledige Samenvatting Architectuuractualia
- Course
- Institution
Volledige super uitgebreide samenvatting met alles in gebaseerd op de leerwijzer. Het is heel overzichtelijk en makkelijk te studeren.
[Show more]
Seller
Follow
vaneroos4
Content preview
Architectuuractualia leerwijzerLes 1: Inleiding op het vak / Organisatie en instrumenten in
Vlaanderen
Inzicht hebben in het feit dat architectuur niet op zichzelf staat maar onderdeel is van
een complex proces waarin verschillende actoren een rol opnemen
Architectuur heeft te maken met beleid.
● Huisvesting, onderwijs, zorg … > alle maatschappelijke domeinen
● publieke ruimte
● Mobiliteit
—> hoe ga je het organiseren
geen conflict met wonen, ecologische problemen
● landschap
—> belangrijk in klimaatadaptatie en woonkwaliteit
● monumentenzorg
—> voetafdruk die op een stad gezet wordt blijft eeuwenlang
UA = waar vroeger kloosters waren.
Voor elk monument waar je iets wilt aanpassen moet je toestemming vragen aan
monumentendiensten.
= > steeds meer uitgedaagd om verder te gaan met wat er al is ipv nieuwe
monumenten.
● Duurzaamheid
—> heel veel regels
= > architectuur is vernetwerkt
- architecten werken samen
er gaat niet meer gebouwd worden maar er zullen meer ontwerpers nodig zijn om
uitdagingen aan te gaan.
culturele traditie = Een kunst die op de schouders staat van de vorige ontwerpen.
- Kerken die gebouwd werden gebaseerd op griekse tempels
- In traditie zitten is ook een waarde (overstromingsgebieden, waarom op
sommige plaatsen nooit gebouwd wordt)
economie = architecten hebben het steeds financieel moeilijker.
1
,Inzicht hebben in wat de rol is van de Vlaams Bouwmeester
Wat doet de bouwmeester?
Vlaams Bouwmeester + team van circa vijftiental personen
Tussen opdrachtgever en beleidsmakers
- blik op toekomst
- wat zijn nieuwe vraagstukken
- wat is tendens
= ervoor zorgen dat beleid hier in mee gaat.
- raadgevende opdracht aan Vlaamse regering
- geen ambtenaar = onafhankelijk advies
Twee kerntaken
1. begeleiding en ondersteuning publieke bouwheren: publieke opdrachten
= openbare initiatiefnemers
verschil bouwheer en bouwmeester
= bouwheer opdrachtgever (bv. School directeur)
= bouwmeester —> oud woord voor architect
= Vlaamse overheid architect
—> maakt niet de gebouwen van de overheid #verwarrend. Begeleid andere
bouwheren
- De meeste scholen en ziekenhuizen worden betaald met publiek geld.
- Vlaams bouwmeester helpt die directeur om geld juist uit te geven;
begeleiden, architecten aanduiden..
- visie ontwikkelen en reflectie?
- Verkleuring = diversiteit
2. Het actief bijdragen tot
● visievorming en reflectie
● beleidsadvies en initiatieven omtrent maatschappelijke uitdagingen (vergrijzing, klimaat,
verkleuring,verdichting,…)
● mogelijkheden op het vlak van kwaliteitsvol ontwerpen en bouwen
aanvullende opdrachten
- communicatie en sensibilisering: lezingen , congressen geven zodat zo veel
mogelijk architecten mee zijn in het verhaal. Proberen professionele gemeenschap
mee te nemen in de huidige architectuur.
- advisering m.b.t knelpunten en hiaten in regelgeving : onafhankelijk commentaar
geven. In relatie tot architectuur kwaliteit in de brede zin.
- jong startende bureaus helpen om opdrachten te krijgen.
2
,WIE?
- Bob Van Reeth
- Marcel smets
- Peter Swinnen
- Stefan Devoldere
- Leo van Broeck
- Erik Wieërs
Wivina Demeester
—> minister die bouwmeester aanduiden
instrumenten
Open oproep
door Erik wieërs
—> meer dan een wedstrijd
- ook begeleiding van publieke bouwheer
—> 2 fasen
- kandidaatstelling na publicatie Open Oproep
- selectie - betaalde tweede fase
—>Jury olv bouwmeester met externe experten
—> proces: projectdefinitie
proces
1) Start bij vraag van publieke opdrachtgevers: opdrachtgever overlegt met de
bouwmeester over ambitieus project en overlegt de mogelijkheden om dit via open
oproep te realiseren
2) opdrachtgevers trekken vraag helemaal open en proberen kwaliteit voor zo veel
mogelijke mensen te maken en zo duurzaam mogelijk: Het team vlaams
bouwmeester en de opdrachtgever stemmen de procedure af op de opdracht
3) Bouwheer maakt een projectdefinitie: programma van eisen, maatschappelijke
ambitie, wie en wat wij zijn ook weerspiegeld in de architectuur.
- Wat voor soort organisatie? Open = open gebouw
welke uitstraling heeft het gebouw naar de wereld toe.
a) Europees aanbesteden = elke architect uit Europa kan meedoen.
3
, 4) Vlaamse bouwmeester publiceert dit = open oproep
5) architecten van over heel de wereld melden zich aan met portfolio en
aanbestedingsbrief
6) Vlaams bouwmeester gaat een selectie maken van min 3 meestal 5 architecten
7) De opdrachtgever organiseert op de site twee briefing voor geselecteerde projecten
8) Op papier een gebouw voorstellen met schetsontwerp; opdrachtgevers hebben dat
niet; In jury zit de opdrachtgever, bouwmeester, (monumentenzorg), externe expert.
9) Ontwerpers lichten hun visie en schetsontwerp toe en beantwoorden vragen van de
jury
10)De jury evalueert de voorstellen en duidt een winnaar aan “de voorkeurbieder” en de
opdrachtgever gunt de opdracht
Bouwmeesterscan
—> scan van gemeente: lokale besturen
- doel: duurzamer en beter ruimtelijk gebruik
- brengt ruimtelijke en beleidsmatige sterktes en zwaktes van de gemeente is kaart:
waar kan niet gebouwd worden
- reikt een concrete agenda van projecten en ingrepen aan: waar zitten kansen:
voorstellen doen
= > De scan staat gemeenten bij in de transitie naar een kwaliteitsvolle leefomgeving,
gekoppeld aan een zorgzamere en duurzamere omgang met het leefmilieu en met
natuurlijke hulpbronnen.
gemeenten krijgen één op één voorstellen
—> om overzicht te kunnen behouden: wat zijn krachten en zwakheden en zo strategischer
kiezen
pilootprojecten
Voor moeilijke projecten
bv. België grote traditie van alleenstaande huizen
—> collectief wonen nodig
bouwmeester stelt ontwerpers aan om ontwerpmatig onderzoek te doen. Verschillende
ruimtelijke scenario's aftoetsen
- ontwerpen zonder opdrachtgever
= onderzoeken door te ontwerpen: ontwerpend onderzoek X beleidsvoorbereidende inslag X
de realisatie van grensverleggende projecten.
—> proberen ontwerp te maken dat dezelfde kwaliteiten heeft maar collectief zijn.
4
,bv. Nieuwe vorm van zorg
Het koppelen van ontwerpmatig onderzoek om nieuwe kennis op te doen en dit door te
kunnen zetten in andere projecten en zo een beleid door te voeren.
= communicatie, symposia
BMSTR label
Ongevraagde praktijk
—> ongevraagd = geen opdrachtgever
- bepaalde maatschappelijke vraagstukken onderzoeken en oplossingen zoeken.
Ontwerpend onderzoek
—> architecten afhankelijk van opdrachten: BMSTR wedstrijd zorgt ervoor dat ook niet
gegeven opdrachten worden onderzocht.
- Één keer per jaar oproep voor ongevraagde praktijk op 1 A4 voorstel en worden
daarvoor betaald om dit te kunnen stimuleren + tentoonstelling in de singel
- krijgen geld vanaf ze bmstr label hebben om zo vervolgens een boek te maken om
zo aan een breder publiek te kunnen tonen —> VAI helpt selecteren
-
BMSTR kan verder brengen/ communiceren naar beleid
Vanuit integrale visie ontwerp hedendaagse (ontwerp) thema’s aankaarten en onderzoeken
- dieren en planten meedenken
samenwerking VAi
Prijs Wivina Demeester
- niet aan architecten maar opdrachtgever
- Een goede opdrachtgever die heel kritisch is en een goed samenspel veroorzaakt
tussen bouwheer, opdrachtgever en architect. Meegaan in ecologische verhalen etc..
meesterproef
- jonge ontwerpers kansen geven —> jonge ontwerpers krijgen weinig opdrachten:
geen ervaring
- samenwerken met sociale huisvestingsmaatschappijen
- realisatie van projecten architecten
- weist peter of meter aan —> helpen bij verwezenlijken van hun projecten
voorbeeld 2022
oproep aan jonge ontwerpers toonden: 93 deelnemers aan de Meesterproef 2022 Sociaal
Wonen
- 42 ontwerpers werden geselecteerd
- Peters en meters aangeduid
- Telkens een begeleider vanuit het team Vlaams Bouwmeester
- jonge ontwerpers krijgen kansen
- realisatie
5
,stadsbouwmeester of kwaliteitskamers
Duiden wat de rol is van het Vlaams Architectuurinstituut (VAi)
● Enkele opdrachten/projecten/instrumenten van VAi kunnen duiden (niet
exhaus ef)
Wat is een architectuurinstituut
Architectuurcultuur verankerd in kunstenbeleid
—> overheidsgeld vanuit het kunstbudget
Figueiredo Sergio M, creating architecture culture, 15
The nai effect
= nederlands architectuurinstituut
“Promoting the better understanding of architecture building a collection of archives
and artifacts and instituting public accessibility us central to all of them”
1. Geheugenfunctie, basis voor onderzoek en hedendaagse praktijk
2. lezingen, boeken, festival: activiteiten of producten ontwikkelen om zo debat op te
wekken in maatschappij
3. Doel om verhaal op een toegankelijke manier te brengen en zo bewustheid te
vergroten bij ook niet-specialisten.
Dogma: voorstelling Singel. Door tentoonstelling te maken wordt erover gepraat en ontstaat
maatschappelijk debat.
Literatuur; the architecture museum effect: de effecten van architectuurmusea.
VAI: vlaams architectuurinstituut
Architectuur is een culturele discipline waar singel programma over maken en VAI is daar
gesitueerd.
missie = > Goede leefomgeving voor iedereen.
→ Verbinden van heden verleden en toekomst van de (on)gebouwde grond. Tijdlagen in
architectuur: altijd te maken met historische context. Overal in ons land zit verleden
verweven.
- erfgoed als bron en grondstof
= verdedigt architectuur uit Vlaanderen op internationale fora
- Gedachtegoed achter de architectuur moet je onderzoeken. Provincie
Antwerpen hebben vanaf jaren 80 een architectuurarchief
- vanaf 2018 in heel vlaanderen
- 2018: provincies afslanken; taken beperken; cultuur mogt niet meer
dus collectie ging naar VAI = > werd een volwaardig
architectuurinstituut.
6
, - Doel:
- gesprek op gang brengen met specialisten en brede publiek.
- Vlaamse architectuur verbindt met het internationale. Bv. Zurich: collectief
wonen veel meer geïntegreerd. Appartementen wisselen aan de hand van
met hoeveel je bent. Dit meer integreren in de Vlaamse cultuur.
via publicaties: boeken blijven goed verkopen
- Internationale taak.
- Biënnale (2 jaarlijks) van Venetië. Landen hebben paviljoenen waarin ze
tonen wat er aan de orde is in Vlaamse/Belgische architectuur en daar komen
andere specialisten naar kijken.
-
- Gedachtegoed achter de architectuur moet je onderzoeken. Provincie
Antwerpen hebben vanaf jaren 80 een architectuurarchief
- vanaf 2018 in heel vlaanderen
- 2018: provincies afslanken; taken beperken; cultuur mogt niet meer
dus collectie ging naar VAI = > werd een volwaardig
architectuurinstituut.
1. BWMSTR label
2. jonge ontwerpers helpen door emancipatie te stimuleren zodat ze genoeg referenties
hebben.
Tafelzetting: VAI singel
- met meubels een voorstelling maken
Vlaamse collectie
● 2018: afslanking provincies
● VAI krijgt verantwoordelijkheid en zorg voor collectie van Vlaamse
architectuurarchieven van internationaal belang
Collectie
● Opgestart vanaf 1987 door de provincie Antwerpen
○ Vanaf 2012 - verzamelbeleid voor heel Vlaanderen en Brussel
■ Léon Stynen
■ Edward van Steenbergen
■ Bob van reeth
■ Christian Kieckens
Omvang van de collectie
● Meer dan 200 private architectuurarchieven
● Unieke bibliotheekcollectie ontstaan door donaties van de archieven
● Bijna 1,5 TB digitale data en archief
● 600 maquettes
● ++ 5270 meter archief + 800 meter bibliotheek
●
7
,belang van de collectie
● Vlaamse en internationaal
● topstuk: ontwerptekeningen van KMSKA
Kennen:
● Kerntaken en aanvullende opdrachten Vlaams Bouwmeester
● Instrumenten die in de les behandeld zijn van de Vlaams Bouwmeester
● Drie basistaken van architetctuurinstituten (Figueiredo)
Les 2: Architectuurcultuur in Vlaanderen
Begrip architectuurcultuur kunnen toelichten
Architectuurcultuur reikt een kader aan voor een breed maatschappelijk én een vakgesprek
over architectuur, stadsontwerp, en ruimtelijke ordening. Architectuurcultuur wordt gedragen
door architectuurtijdschriften, architectuurverenigingen, het Vlaams Architectuurinstituut
(VAi), de Vlaams Bouwmeester en de architectuurscholen.
onderdeel van
- Vlaams bouwmeester
- Vlaams Architectuurinstituut
- Stadsbouwmeester
- Open Oproep
- New European Bauhaus
- Monumentenzorg
- Debatten over ontharden, mobiscore, verdichting,
betonstop, ...
- Debatten over inclusie -...
We komen van een land waar architectuur niet besproken werd, naar een cultuur die zeer
levendig is: politiekstandpunt enz.
Breder dan bouwen
= > De wijze waarop over architectuur wordt gedacht, gesproken, onderwezen, verteld…
door verschillende segmenten van de maatschappij.
- beleidscontext: wie is er bevoegd over architectuur?
- Welke andere actoren spelen een rol?
- gedeelde cultuur bij architecten, is er een rode draad? Bij publieke of private
opdrachtgevers
- Hoe percipiëren brede lagen van de bevolking in de rol van architectuur
- willen we terug naar verleden of knip maken in architectuur . hedendaagse en
historisch geworteld in een traditie of een ‘bouwcultuur’
8
,vernetwerkt veld van culturele actoren
= > komen soms samen
denkdag over architectuurcultuur in de Singel, 2018
- hoe kunnen we uitdagingen samen beter aanpakken
- Architecten
- bouwmeesters
- architectuurorganisaties
- schrijvers over architectuur
- docenten architectuur
Veld van actoren binnen architectuurcultuur kunnen toelichten (niet exhaus ef,
enkele voorbeelden van organisaties
Architectuurcentra
● ar-tur
● Architectuurwijzer
Lokaal architectuurwijzer hasselt en leuven
● Stad en architectuur
● Archipel Oost en west vlaanderen
● Aplus architecture in Belgium
● architecture workroom brussels
● Bozar architecture
A+
Oudste architectuurmagazine van Vlaanderen
- heel toegankelijk: korte teksten, welke bureaus actueel zijn.
- organiseren ook lezingen en tentoonstellingen
Ontwikkelingen kunnen toelichten en verklaren in de architectuurcultuur in
Vlaanderen tussen late jaren 1960 en 2000
Geert Bekaert: 1987: architectuur kan niet steunen op architectuurcultuur in België
= > we hebben geen architectuurcultuur in België
- “Om over hedendaagse architectuur in België te spreken moet er wel een bijzondere
aanleiding zijn. Wie aan hedendaagse architectuur denkt, denkt niet direct aan
België, tenzij hij uit historische ingesteldheid terugvalt op namen als Victor Horta of
Henri Van de Velde. Het omgekeerde is al evenzeer waar: wie aan België denkt,
denkt niet zo gauw aan de hedendaagse architectuur.”
Geert Bekaert en Francis Strauven, 1971, 11.
9
, Bekaert (1928-2016)
- kunsthistoricus, filosoof en theoloog
- doceert aan architectuuropleidingen
- architectuurcriticus en curator
—> De architectuurcriticus; theorie, geschiedenis, werken ..
Heeft les gegeven in leuven en TU eindhoven
In 2012: Christoph Grafe: voorwoord jaarboek; meest vitale en rijke architectuurcultuur van
Europa.
= > Christoph Grafe is nieuwe directeur VAI
“Om over hedendaagse architectuur in België te spreken moet er wel een bijzondere aanleiding
zijn. Wie aan hedendaagse architectuur denkt, denkt niet direct aan België, tenzij hij uit
historische ingesteldheid terugvalt op namen als Victor Horta of Henri Van de Velde. Het
omgekeerde is al evenzeer waar: wie aan België denkt, denkt niet zo gauw aan de hedendaagse
architectuur.”
Geert Bekaert en Francis Strauven, 1971, 11.
“België is een lange tijd een land zonder architectuur geweest. Natuurlijk werd er
onafgebroken, op een ongecontroleerde, niet zelden spontane of individualistische manier,
publieke en private bouwwerken opgetrokken. Maar wanneer architectuur beschouwd wordt
als een bewuste, intellectuele en culturele bezigheid die op een ruimtelijke manier toont hoe
de mens op een bepaald moment in de geschiedenis leeft, moet leven en zou kunnen of
willen leven, dan is er in de twintigste eeuw weinig Belgische architectuur te bespeuren.”
Christophe Van Gerrewey, p 6
Pg. 9 ‘wat is een goede architectuur’
Wat is er gebeurd?
Tony Fretton: het is een uitdaging er is zoveel architectuurcultuur hoe moet je je als architect
daartoe behouden
‘The real challenge facing an architect in Belgium today lies in the presence of an
architectural culture rather than its absence’
Welke evolutie vond plaats tussen 1987 en vandaag?
Geschiedenis
● 1963: ontstaan van orde van architecten
—> beroepsorganisatie: elke architect die zijn naam onder een bouwplan wilt zetten
zit bij de orde: reputatie slecht bij architecten.
De orde zorgde er volgens Van gerrewey voor dat ‘elk gesprek over
architectuur bij voorbaat werd gesaboteerd terwijl er vruchteloos naar
eenduidige richtlijnen werd gezocht’
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vaneroos4. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.63. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62774 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now