Hoofdstuk 7
§1: Absolutisme
Frankrijk
Opstand 1648-1653 liet zien dat Franse koningen niet almachtig waren:
- belasting heffen voor oorlog → toestemming nodig van Staten-Generaal
- 3 standen: adel, geestelijkheid, stedelijke burgerij → invloed op bestuur
Rond 17e eeuw: Franse koningen wilden uitbreiding macht en versterking centraal gezag
- vanaf 1614: geen vergaderingen meer van Staten-Generaal
- Lodewijk XIII en Mazarin (onder Lodewijk XIV) → meer beperken van macht:
- ambtenarenapparaat uitbreiden → minder taken voor rechters/bestuurders
- belastingen rechtstreeks heffen (zonder tussenkomst Staten-Generaal)
Lodewijk XIV: na dood Mazarin (1661) → touwtjes in eigen handen → meer centralisatie
- resterende overlegorganen werd wil opgelegd door Lodewijk XIV → absolutisme
- absolutisme (= een regeringsvorm waarin de koning alle macht heeft en zelf
boven de wet staat) → politiek, militair, economisch en religieus
- politiek: koning nam alle beslissingen, geen tegenspraak, nieuwe wetten, ambtenaren
die rechtstreeks aan koning rapporteren en invoering censuur
- militair: veel aandacht voor een permanent leger van beroepssoldaten →
goede training, uitrusting en salaris. Geselecteerd op geschiktheid en niet
op stand (macht van adel ingeperkt + betrouwbaar instrument voor
koning)
- economisch: mercantilisme (= import beperken en export bevorderen) →
moest zorgen voor genoeg geld voor Lodewijk XIV, leger en pracht en
praal.
- rijkdom van het ene land, gaat ten koste van een ander land
- religieus: katholieke kardinalen en bisschoppen ondersteunden Lodewijk
zijn ideeën → er waren veel protestanten
- eind 16e eeuw: Edict van Nantes → geloofsvrijheid
- 1685: Edict herroepen → hugenoten moesten vluchten
Rechtvaardiging absolute macht: uitgewerkt door Jacques Bossuet (1627-1704)
- bisschop en tutor van Franse kroonprins
- “Koning is een plaatsvervanger van God op aarde. De koning is aan niemand
anders verantwoording schuldig dan aan God.” → droit divin (= goddelijk recht)
Rusland
in 17e eeuw: ontwikkeld tot absolute monarchie
- 1613-1917: macht in handen van één familie, de Romanovs
- politiek: tsaren beperkten macht adel en geestelijkheid en afschaffing zelfbestuur
- economisch: trokken militaire en administratieve taken naar zich toe
- religieus: kerk werd instrument in handen van de staat
- militair: leger georganiseerd tot modern, goed gedrild apparaat
- tsaar Peter de Grote (1628-1725) → kracht achter verandering; hoopte dat
achterstand op West-Europa ingelopen kon worden → gereisd naar het Westen
Pruisen (Duitsland)
Pruisen groeide uit tot grootmacht: basis werd gelegd door Frederik Willem (1640-1688)
- militair: efficiënt geheel → geschiktheid belangrijker dan afkomst → sterk leger
- politiek: ambtenarenapparaat was steun voor Pruisische vorsten
- economisch: nieuw belastingstelsel → leger en ambtenarij op tijd betalen
- religieus: geloofsvrijheid uit economisch belang
De Republiek
Vrijgemaakt van Spaanse vorsten (juist verzet tegen centralisatie van belastingen en
bestuur en opleggen van één geloof) → dus had geen vorst
- wel stadhouders → probeerden macht uit te breiden → lukte tot op zeker hoogte
(toen Oranjes stadhouderschap vervulden) → slaagde niet om koning te worden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller johanna_. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.