H12 Hormonen
§12.1 De aanmaak van hormonen
Veranderingen in je leven
Hormoon is een signaalstof die via het bloed zijn doelwitcellen bereikt. Hormoonklieren zijn
endocriene klieren die hun producten afgeven aan het inwendige milieu, het bloed, waarna het
afgegeven wordt aan de weefselvloeistof, cellen en lymfe. Bij exocriene klieren komen de
producten in het uitwendige milieu terecht. Doelwitcellen bevinden zich in doelwitorganen en
-weefsels. Deze cellen reageren alleen op een hormoon met een passende receptor. Je lichaam
telt een aantal hormoonklieren. Hun producten beïnvloeden allerlei processen die door je
activiteiten of door omstandigheden veranderen.
De centrale hormoonklier (88C, 89A, 98C)
De coördinatie van de aansturing van alle processen in je lichaam gebeurt vooral via de centrale
hormoonklier, de hypofyse, een klein orgaan net onder de hersenen. Vanuit de hypothalamus,
een deel van de hersenen, ontvangt de hypofyse informatie over het lichaam, waarna het andere
hormoonklieren aanzet tot actie. Ook regelt het de groei en rijping van geslachtscellen. Ligging
en structuur maakt duidelijk dat dit orgaan de verbinding is tussen hersenen en hormoonstelsel.
Hypofyse bestaat uit 2 delen:
- Neurohypofyse (achterkwab); bevat zenuwweefsels met daarin uitlopers van neuronen.
- Adenohypofyse (voorkwab); bestaat uit klierweefsel.
Hersenen en hypofyse (89A)
Bij dalende bloeddruk maken neuronen in hypothalamus het neurohormoon ADH, wat via
uitlopers in de neurohypofyse komt, waarna het in het bloed komt. Bloedvaten trekken samen en
uitscheiding van water vermindert. Oxytocine, wat ook via de neurohypofyse in het bloed komt,
beïnvloedt de contractie van gladde spieren in de baarmoederwand bij de bevalling en is
betrokken bij sociaal gedrag. Andere neurohormonen stimuleren de adenohypofyse. Synapsen in
hypothalamus geven realising-hormonen (RH’s) af aan het bloed, die in de adenohypofyse
komen. FSH-RH’s stimuleren de adenohypofyse tot afgifte van FSH. Andere neuronen geven
inhibiting-hormonen (IH’s) af, die de productie van hormonen door de hypofyse remmen.
Regelen van hormoonconcentraties
Concentraties van hormonen die betrokken zijn bij vorming geslachtscellen worden nauwkeurig
op elkaar afgestemd. Zo stimuleert FSH de groei en ontwikkeling van follikels in de eierstokken,
die het hormoon oestradiol, een oestrogeen, maken. Een stijging van oestradiol stimuleert de
afgifte van LH, waarna de ovulatie volgt. Hierna ontstaat het gele lichaam uit follikels, die naast
oestradiol ook progesteron maken, waarna de afgifte van FSH-RH en FSH wordt geremd. Veel
hormoonconcentraties zijn op dezelfde manier, via negatieve terugkoppeling geregeld, waardoor
deze rond de norm blijft. Bij positieve terugkoppeling stijgt de hormoonconcentratie juist.
Plantenstoffen en oestrogenen
Sommige voedingsstoffen binden zich aan membraanreceptoren, bestemd voor hormonen,
waardoor ze jouw lichaam kunnen beïnvloeden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinjacobs06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.71. You're not tied to anything after your purchase.