Kleine boekjes - grote inzichten 1 - De kleine Marx
SAMENVATTING OPENBARE FINANCIËN 1
INHOUD
Inhoud ...................................................................................................................................................... 1
Blok A Rol van de overheid in de economie .......................................................
SAMENVATTING OPENBARE FINANCIËN 1
INHOUD
Inhoud ...................................................................................................................................................... 1
Blok A Rol van de overheid in de economie ........................................................................................... 2
College 1 Redenen voor overheidsingrijpen, marktfalen ..................................................................... 2
College 2 Overheidsfalen ..................................................................................................................... 4
College 3 Financieel overzicht overheidssector ................................................................................... 7
College 4 Rol van de EU, subsidiariteitsbeginsel ................................................................................ 9
College 5 Decentrale overheden ........................................................................................................ 11
Blok B Inkomsten en uitgaven ............................................................................................................... 14
College 6 Belastingen, inkomstenbelasting ....................................................................................... 14
College 7 Belastingen, Vennootschapsbelasting en BTW ................................................................. 17
College 8 Sociale zekerheid ............................................................................................................... 21
College 9 Pensioenen ......................................................................................................................... 24
College 10 Gezondheidszorg ............................................................................................................. 26
Blok C Overheidsuitgaven en begroting ................................................................................................ 28
College 11 en 12 Theorie van overheidsschuld, normen, EU-begrotingsregels ................................ 28
College 13 Vergrijzing en houdbaarheid van overheidsfinanciën ..................................................... 32
Einde ...................................................................................................................................................... 33
Gedownload door: nielsheuts | nheuts@hotmail.com
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
BLOK A ROL VAN DE OVERHEID IN DE ECONOMIE
COLLEGE 1 REDENEN VOOR OVERHEIDSINGRIJPEN, MARKTFALEN
De drie basisfuncties van de overheid zijn:
In externe effecten
Maken van publieke goederen
Averse selectie verzekeringsmarkten
Marktwerking: ·Als consumenten maximaal nut uit een prijs halen en producenten maximale winst.
Niemand heeft reden om af te wijken.
Overheid hoeft zich niet te bemoeien.
Een belangrijke voorwaarde voor bovenstaande is dat er genoeg concurrentie is.
Voorwaarden dat vrijenmarktwerking pareto-optimaal is:
- Afwezigheid van externe effecten
- Afwezigheid van publieke goederen
- Geen machtsposities (monopolie etc.)
De overheid grijpt alleen in als het nodig is » geleide markteconomie: overheid vult markt aan.
Kartels werken als monopolies. Deze worden tegengegaan omdat deze een te hoge prijs vragen en te
weinig kwaliteit bieden.
Asymmetrische informatie is wanneer één van de partijen informatie ontbreekt over de andere zijn
acties of karakteristieken. Door middel van voorlichting of monitoring kan dit worden bestreden.
Externe effecten worden hier onderverdeeld in effecten van eigen beslissingen op anderen of op
zichzelf in de toekomst. Deze effecten zijn niet in de prijs verwerkt.
Voorbeeld op anderen:
- door middel van prijsbeleid kunnen de prijzen worden gecorrigeerd.
- Ook volumebeleid en patenten kunnen een rol spelen
- Ook op nationaal niveau, zoals bij belastingsconcurrentie.
Voorbeeld op zichzelf: bijvoorbeeld in onderwijs, pensioenen, consumptie van tabak en alcohol.
Gedownload door: nielsheuts | nheuts@hotmail.com
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
(de)merit goods: door middel van informatie, geboden, verboden accijnzen en subsidies heeft de
overheid hier invloed op.
De politieke vraag hierbij is hoe ver je daar als overheid in mag gaan?
Kenmerken van publieke goederen:
- Non-rival: ·· consumptie van één sluit ander niet uit.
- Non-excludable: consumenten delen gratis in de consumptie van dit goed
Bijvoorbeeld: defensie, politie, dijken
Publieke goederen zijn te duur voor individuele economische agenten en omdat ze willen meeliften op
een ander. De overheid maakt ze daarom, de burger betaalt er belasting voor.
Ideeën zijn in principe ook publieke goederen, maar door patenten zijn ze excludable. Dit is essentieel
voor technologische vooruitgang.
Verzekeraar Verzekerde
geen informatie wel informatie
Premie is gemiddelde
gemiddel
de premie te
premie hoog
wordt voor lage
hoger risico's
Laagste
risico's
verzeker
en zich
niet Het uiteindelijke gevolg is dat er niemand verzekerd is.
Gedownload door: nielsheuts | nheuts@hotmail.com
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
COLLEGE 2 OVERHEIDSFALEN
De overheidsbudgetvergelijking:
De relatie tussen schuld, uitgaven, opbrengsten en financieringstekort is als volgt:
= + ∗ −
Met: r = rente op obligaties
B-1 = schuld het jaar ervoor
G = Overheidsuitgaven
T = Belastingsopbrengsten
D= financieringstekort (lasten – baten)
Zodoende is D de toename in de schuld:
D= B - B-1 oftewel B= B-1+D
Een combinatie hiervan maakt:
B= B-1+ G + r* B-1 oftewel B=(1+r)* B-1 + G – T
Alle bedragen zijn in geld, niet in % van bbp.
Stabilisatiefunctie:
De economie groeit niet constant, er is hoog- en laagconjunctuur.
Harder dan gemiddeld » rente en inflatie stijgen
Lager dan gemiddeld » rente en inflatie dalen
De verklaring hiervoor is de conjunctuur:
Economie draait goed » optimisme» meer consumptie en investeringen » aandelenkoersen en
huizenprijzen stijgen » meer werkgelegenheid » nog meer optimisme » oververhitting veroorzaakt
inflatie.
Oververhitting zorgt voor een rem op:
Export (te duur door inflatie)
Investeringen (te hoge rente)
Rendement valt tegen door overcapaciteit.
In het optimisme/ pessimisme, dan wel hoog/laagconjunctuur is geen patroon te ontdekken. Het heeft
de kenmerken van een random walk.
Gedownload door: nielsheuts | nheuts@hotmail.com
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mburuhdenny. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.46. You're not tied to anything after your purchase.
