Class notes
Hoorcolleges 1 t:m 12 (-7) - Forensische Psychopathologie
- Course
- Institution
Hoorcollege samenvatting van hoorcollege 1 t/m 12 Forensische psychopathologie 23-24
[Show more]
Seller
Follow
sariroos
Content preview
HC1: Inleiding juridische kaders (S&D H1 en H2)rapportage Pro Justitia (PJ), opgemaakt bij enig vermoeden van aanwezigheid van een stoornis
die een rol zou hebben kunnen gespeeld in het tenlastegelegde -> gemaakt in ongeveer 30% van
de strafzaken.
Rapportage varianten,
Klinische onderzoeken -> het uitgebreidst, zowel een psychiater betrokken naast forensisch
milieuonderzoeker, psycholoog en groepsleider, die rapporteren aan de gedragsdeskundige.
Ambulant onderzoek -> triple onderzoek = psycholoog, psychiater en milieuonderzoeker. Meeste
rapporten worden monodisciplinair opgemaakt, soms multidisciplinair door beide.
- Meerderheid van de rapportage zijn doormiddel van ambulant onderzoek. Keuze van
rapportage variant a.d.h.v. indicatie criteria -> bij ernstige delicten vaak multidisciplinair, triple of
klinisch vanwege mogelijkheid tot tbs-oplegging.
Dubbele multidisciplinaire rapportage = gedragdeskundig onderzoek door een psycholoog en
een psychiater.
*Het PJ-rapport geeft advies m.b.t toerekenen van en, risicomanagement = wat kan er gezegd
worden over de kans van herhaling en is er sprake van gevaar, naast of er een gedragskundige
interventie nodig is.
Opdrachtgever is OvJ of Rechter:
- gewogen indicatie stelling tot PJ-rapportage, ernst en aard van delict, voorgeschiedenis,
toestandsbeeld verdachte (al dan niet meerwaarde in besluitvorming van de rechter).
- OvJ kan deskundigen benoemen
- de rechter kan als enige niet geregistreerde deskundigen benoemen
- Observatie in PBC (Pieter Baan Centrum) kan alleen de rechter afgeven
Onderzoeksmethoden:
- test materiaal, referenten en interviews
Diagnostisch interview = verkregen info wordt besproken met de verdachte. Aandacht voor
indrukken, expressie, psychomotoriek, bewustzijn, zelfbeleving, geheugen en concentratie,
waarneming, denken, voelen en verlangen, wilsfuncties en interactiekenmerken. -> diagnose
brengt objectiverende gerichtheid in onderzoek met systematische aandacht voor validatie van
info.
Psychische stoornis, leiden tot afwijkend gedrag in sommige gevallen strafbaar. Rechter
geïnteresseerd in invloed van stoornis.
Hoogerheide zaak = rechter mag zelf een stoornis vaststellen als de gedragsdeskundigen dit niet
konden (weigerde onderzoek) -> refereren naar eerdere rapportages, en wel vastgestelde dingen.
Ontoerekenbaarheid,
open criterium -> niet duidelijk onder welke condities een stoornis tot niet toe te rekenen leidt.
- In andere rechtssystemen (Engeland, Wales, VS) vaak duidelijke criteria -> welke invloed van
een stoornis.
Overeenkomst: van belang of de verdachte wist wat hij deed en dit verkeerd was.
Verschil: iemand is ontoerekeningsvatbaar als hij zijn gedrag niet kan controleren.
Meervoudige kamer van de rechtbank = de meeste strafzaken waarin PJ-rapportage plaats
vinden wordt hier beoordeeld, het gaat dan om zwaardere, ingewikkelde zaken (gevangenis straf
langer dan 12 maanden geeist (3 rechters)).
Hoofdvragen:
1. Kan het ten laste gelegde feit bewezen verklaard worden? Waarheidsbevinding -> voldoende
wettig en overtuigend bewijs voor een veroordeling? (niet bewezen -> vrijspraak)
2. Is het bewezen verklaarde strafbaar? Staat het strafbaar feit niet in het wetboek, of sprake van
rechtvaardigingsgrond? -> ontslag van alle rechtsvervolging (sanctieoplegging of vrijspraak).
, De stoornis in de strafrechtspleging
I: Schorsing vervolging wegens stoornis
- persoon vervolgd -> voor de rechter verschijnen
- Artikel 6 Sv, niet instaat de vervolging te begrijpen door stoornis wat de reden is voor
schorsing.
Schulduitsluitinsgronden,
schulduitsluitingsgrond = iemand heeft een strafbaar feit gepleegd zonder dat hij daarvoor in
strafrechtelijke zin schuld in draagt/het delict kan niet aan de verdachte worden toegerekend ->
ontslag van rechtsvervolging volgt:
- Er kan geen straf worden opgelegd, wel een maatregel (als behandeling of beveiliging
noodzaak is).
4 wettelijke schulduitsluitingsgronden:
• ontoerekenbaarheid (sprake van stoornis)
• psychische overmacht (drang zonder controle)
• noodweerexces (zelfverdediging buiten proportie)
• onbevoegd gegeven ambtelijk bevel
noodweer = iemand had gee andere keuze dan te acteren of reageren zoals hij deed, dit
rechtvaardige in die speci eke situatie het delict.
Rechtvaardigingsgronden -> strafbaarheid van het gepleegde feit
Schulduitsluitingsgronden -> mate van verwijtbaarheid van de verdachte
Tijd en mogelijkheid tot herstel, zodra er herstel heeft plaatsgevonden -> schorsing opgeheven “ t
to stand trial’
II: Ontoerekenbaarheid wegens stoornis,
- Artikel 39 Sv, niet strafbaar als wegens psychische stoornis een niet niet kan worden
toegerekend.
- Schuld uitsluitend, (niet persé straf uitsluitend)
- mate van mogelijkheid tot afwegen en toerekenen
- Ontoerekenbaar, verminderd toerekenbaar of volledig toerekenbaar
• Wat is het criterium?
Stoornis vereiste, causaal verband tussen stoornis en gedraging (delict): R.o. 5.5: “niet kon
begrijpen dat dat feit wederrechtelijk was of niet in staat was in overeenstemming te handelen met
zij begrip van de wederrechtelijkheid van dat feit”.
• Stoornis vaststellen?
Vast stellen of er sprake is van een stoornis in juridische zin, geen vaststelling van de precieze
aard.
- Rechter verhouden tot gedragsdeskundigen: exclusieve taak van de rechter om een keuze te
maken ook is de rechter niet verplicht advies te vragen en/of over te nemen van de
gedragsdeskundige.
*Standaard vraagstelling beantwoord door gedragsdeskundige:
• diagnostiek -> stoornis aanwezig? Zo, ja hoe was dit ten tijde van het ten laste gelegde?
• doorwerking in het tenlastegelegde en toerekenen
• risicomanagement -> risico op recidive?
• adviseringen voor interventies/behandeling in strafrechtelijk juridisch kader
Doorwerking -> invloed van de stoornis op het delict?
Gelijktijdigheid (verband) = was de psychische stoornis aanwezig bij de verdachte ten tijde van
het tenlastegelegde? Is er een reden om het tenlastegelegde niet of verminderd toe te rekenen?
Had de stoornis invloed op de gedragskeuzemogelijkheden?
Betekenisverband = als er sprake is van invloed op de gedragskeuzemogelijkheden
Floride psychose = tenlastegelegde veroorzaakt door stoornis
Delictdiagnostiek = het kan zijn dat delictgedrag in hoge mate bijdraagt aan het objectiveren van
stoornissen, zeker wanneer er geen tot weinig aanwijzingen zijn voor een stoornis.
fi fi
, 5G-MODEL = welke gevoelens waren aan de orde, wat waren de gedachten, tot welke
gedragingen is hij gekomen, welke gebeurtenissen hebben zich voorgedaan en welke goedpraters
waren aan de orde.
III: Terbeschikkingstelling vanwege stoornis (TBS),
- Artikel 37a Sr, indien veiligheid van anderen dan wel algemene veiligheid van personen of
goederen dat eist, kan rechter gelasten dat een verdachte ter beschikking wordt gesteld ->
gevaarscriterium
3 gradaties van toerekenen:
toerekenen = er is een psychische stoornis die van invloed is geweest op het tenlastegelegde
niet toerekenen = er is geen psychische stoornis die invloed heeft gehad
gedeeltelijk niet toerekenen = er is sprake van invloed van een psychische stoornis, maar dit is
niet de enige factor.
1*: tijdens begaan van feit er gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogen
bestond -> gelijktijdigheidsverband (stoornis vereiste).
- In geval: verminderde toerekenbaarheid -> TBS opgelegd in combinatie met gevangenisstraf
- TBS: dwangverpleging, in gesloten kliniek (twee jaar + verlenging) of met voorwaarden -> laten
behandelen, moeten houden aan aanwijzingen en voorwaarden.
IV: Plaatsing in de ggz. wegens stoornis,
- Artikel 2.3 (wet forensische zorg): rechter van oordeel dat voldaan is aan criteria voor afgeven
van zorg machtiging krachtens de wet verplichte geestelijke gezondheidszorg, kan hij zorg
machtiging afgeven.
- Artikel 6:4 (wet verplichte geestelijke gezondheidszorg): voldoen aan criteria, verplichte zorg als
doel.
Criteria verplichte zorg,
1. gedrag als gevolg van psychische stoornis leidt tot ernstig nadeel -> Indien geen andere optie
en e ectief. Doel: nadeel afwenden, stabiliseren en herstellen.
In PJ-rapportage gaat men veelal uit van “Risk need responsivity model”:
Interventie leidt tot vermindering van recidive,
risicobeginsel = benodigde duur en intensiteit wilt interventie risico verminderen
behoeftebeginsel = gericht op dynamische criminogene factoren die bij betrokkene een rol
spelen.
responsitiviteitsbeginsel = interventie moet aansluiten bij de motivatie en mogelijkheden.
V: Afronding,
Psychische stoornis speelt rol in strafrechtspleging. Rol gedragsdeskundigen belangrijk!
Algemene aanwijzingen voor beschrijven toerekeningsvatbaarheid:
- Duidelijkheid over vereisten (stoornis, gelijktijdigheid)
- Noem concreet de symptomen op basis waarvan die stoornis wordt gesteld
- Beschrijf op welke manier welke symptomen hebben doorgewerkt, trek conclusie over in welke
mate dit heeft geleid tot het gedrag/de keuzevrijheid heeft beperkt -> geef advies
Comorbiditeit = de aanwezigheid van een aandoening naast een primaire, centraal staande
ziekte of aandoening.
Advisering aan de rechter:
bijzondere voorwaarden bij een voorwaardelijk strafdeel, houd veroordeelde zich niet aan
voorwaarden, dan volgt er detentie.
- totale straf niet meer dan 4 jaar, kan deel voorwaardelijk worden opgelegd (max. 2 jaar)
- proeftijd maximaal 10 jaar
Beslismodel van de rechter:
OvJ, rechter of advocaat kunnen vragen om PJ-onderzoek, niet alle zaken komen bij de rechter ->
Sepot = wanneer OvJ besluit zaak niet in behandeling te nemen (voorwaardelijk sepot en
transactie).
*Zaak wel bij de rechter, Artikel 348 Sv en 350 Sv
1) is de dagvaarding geldig? (schriftelijke oproep)
ff
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sariroos. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56880 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now