Summary
Samenvatting lichaam en mond 1: spijsverteringsstelsel
- Course
- Institution
samenvatting deel spijsverteringsstelsel lichaam en mond 1
[Show more]
Seller
Follow
isedevriese
Content preview
_____________________________________Spijsverteringsstelsel:Inleiding:
→ voedsel en vocht essentieel om organen goed te laten werken
→ lichaamscellen continu voorzien van voedingsstoffen en water
→ functie spijsverteringsstelel: voedsel verteren
⤷ voedingsstoffen uit bewerkte voedsel halen
⤷ voedingsstoffen op laten nemen in bloed
⤷ stoffen uitwendig milieu naar inwendig milieu brengen
voedingsstoffen functies voor het lichaam
koolhydraten brandstoffen
(suikers, sachariden) bouwstoffen (in mindere mate)
lipiden bouwstoffen en brandstoffen
(vetten) ⇒ isolatie rond zenuwuitlopers
⇒ oplosmiddelen voor bepaalde vitaminen
proteïnen bouwstoffen
(eiwitten) hulpmiddelen
⇒ enzymen, transporteiwitten, plasma-eiwitten, receptoreiwitten,
…
brandstof
⇒ als er geen glucose of vetzuur aanwezig is
mineralen bouwstoffen
(zouten en spoorelementen) ⇒ calciumzouten in bot, HAP-kristallen in glazuur
hulpstoffen
⇒ kristalloïd-osmotische waarde
water oplosmiddel, transportmedium, warmtebuffer, steunstof en
vulmiddel
1
,Voedingsstoffen:
1. Wat zijn voedingsstoffen:
→ 6 verschillende soorten: suikers, vetten, eiwitten, mineralen, vitaminen en water
→ voedingsstof dient als: - brandstof
- bouwstof
- hulpstof bij stofwisseling
→ opgebouwd uit organische en anorganische moleculen
⤷ organisch: stoffen gemaakt door levende organismen
vb. eiwitten, vetten, koolhydraten (suikers) en vitaminen
⤷ anorganisch: stoffen gemaakt door niet-levende natuur
vb. mineralen en water
organische moleculen anorganische moleculen
• groot van formaat • klein van formaat
• komen voor in organismen • zowel in levende als levenloze dingen
• energierijk • energiearm
• hebben koolstofskelet • hebben geen koolstofskelet
• bevatten volgende atomen: C, H, O • kunnen alle atoomsoorten bevatten
⤷ vaak ook: N, S, P
- koolhydraten (C, H, O) - koolstofdioxide (CO₂)
- vetten (C, H, O) - water (H₂O)
- aminozuren (C, H, O en soms S) - keukenzout
- eiwitten (C, H, O, N en soms S) - ammoniak (NH₃)
- nucleïnezuren DNA en RNA - waterstofcarbonaat (H₂CO₃)
- ATP
- vitaminen
→ koolhydraten, lipiden en eiwitten worden tijdens spijsvertering afgebroken
⤷ tot kleinste organische molecule waaruit ze opgebouwd zijn
⤷ op zen kleinst kunnen ze opgenomen worden in bloed
● koolhydraten ⇒ disachariden ⇒ monosachariden
● lipiden ⇒ vetzuren en glycerol
● eiwitten ⇒ polypeptiden ⇒ aminozuren
2. Koolhydraten:
→ sachariden
→ belangrijkste energieleveranciers van cellen
→ functie: • brandstof
• aanmaken organische verbindingen (vb. DNA en RNA)
→ koolstofskelet van 5 of 6 koolstofatomen
→ alle koolhydraten afgebroken tot monosachariden
2
, → ingedeeld obv aantal moleculen waaruit ze bestaan
● monosachariden
→ 1 ringvormig molecuul
→ 3 typen met C₆ ring: - glucose (druivensuiker)
- fructose (vruchtensuiker)
- galactose
⤷ zelfde formule C₆H₁₂O₆
⤷ andere ruimtelijke bouw
→ type met C₅ ring: - ribose
- desoxyribose
→ brandstof celwisseling: glucose
● disachariden
→ opgebouwd uit 2 monosachariden
→ formule: C₁₂H₂₂O₁₁
→ meest voorkomende: - maltose (glucose + glucose)
vb. suikerklontje
- lactose / melksuiker (glucose + galactose)
vb. melk
- sacharose (glucose + fructose)
vb. bier
● polysachariden
→ bestaat uit meerdere monosachariden
→ formule: (C₆H₁₂O₆)n
→ 2 soorten:
- plantaardige polysachariden
⤷ door plantaardig voedsel te eten
⤷ zetmeel en cellulose
- dierlijke polysachariden
⤷ gevormd door lever en skeletspieren
⤷ glycogeen
→ glycogeen en zetmeel omgezet in glucose door spijsvertering
→ cellulose zijn ‘vezels’, kan niet door mens worden verteerd
→ afbraak koolhydraten:
⤷ disachariden en polysachariden afgebroken tot monosachariden
↳ tijdens spijsvertering
⤷ gebeurt mechanisch (kauwen) of chemisch
⤷ chemisch: moleculaire structuurt verandert door invloed enzymen
⤷ elke chemische omzetting heeft ander enzym:
- amylase ⇒ splitst zetmeel in maltose
- maltase ⇒ splitst maltose in 2x glucose
- lactase ⇒ splitst lactose in glucose en galactose
- sacharase ⇒ splitst sacharose in glucose en fructose
3
, 3. Lipiden:
→ vetten
→ lossen niet op in water
→ functie: • brandstof
• energiereserve
• bouwstof
• oplosmiddel
• isolatie rondom zenuwuitlopers
→ ingedeeld in 3 groepen
● triglyceriden
→ 1 molecuul glycerol en 3 vetzuurmoleculen
→ kan 1 of meerdere dubbele bindingen hebben
→ 2 soorten:
- verzadigde vetzuren
⤷ dierlijk
⤷ stollen bij kamertemperatuur
⤷ enkelvoudige binding
⤷ maximaal aantal H-atomen aan verbonden
vb. boterzuur, palmitinezuur, stearinezuur, …
- onverzadigde vetzuren
⤷ plantaardig
⤷ vloeibare oliën / vetten
⤷ dubbel of 3-dubbele binding tussen C-atomen
vb. oliezuur, linolzuur, …
● fosfolipiden
→ 1 molecuul glycerol met daaraan 2 vetzuren en fosfaatmolecuul
→ glycerolmolecuul 2 kanten: - hydrofoob (kant met vetzuren)
- hydrofiel (kant met fosfaatmolecuul)
→ dubbele laag fosfolipiden in celmembraan ⇒ Lumen of Cell
● steroïden
→ voorbeeld: cholesterol, testosteron en oestrogeen
→ cholesterol is bestanddeel van membraan
⤷ basis van steroïdhormonen en galzouten
→ chemische afbraak lipiden:
⤷ lipiden afgebroken tot glycerol en vetzuren door spijsvertering
↳ 1 enzym nodig: lipase
⤷ glycerol en vetzuren diffunderen naar darmwandcellen
⤷ vet opnieuw samengesteld in darmwandcel
⤷ vetten diffunderen opnieuw
- vetten met kleine vetzuren: diffunderen rechtstreeks naar bloed
- vetten met grote vetzuren: via lymfe vervoerd en verpakt in
chylomicronen
↳ via lymfevatenstelsel in bloed terecht
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isedevriese. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
65507 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now