Summary
Samenvatting Staatsrecht
- Course
- Institution
staatsrecht Ugent geslaagd eerste zit
[Show more]
Seller
Followmaudvandenhoucke
Content preview
Samenvatting Staatsrecht RechtenInleiding
Schilderij over de Belgische onafhankelijkheidsverklaring in Brussel
BE onafhankelijk in 1830
Geschilderd door Gustaaf Wappers: het tafereel van de septemberdagen
• Recht: een middel om de samenleving te ordenen en vorm te geven
o Vormt (idealiter) een systematisch en logisch opgebouwd geheel
van overkoepelende principes en specifieke regels, die een
onderlinge samenhang vertonen en elkaar niet tegenspreken
▪ De overheid kan deze regels afdwingen via dwang of sancties
Werkdefinitie van recht:
Recht is een rationeel opgebouwd geheel van door de overheid uitgevaardigde en via
sancties afdwingbare normen die dienen tot organisatie, handhaving of herstel van de
orde in de samenleving
Een rechtssysteem moet orde en zekerheid creëren => belangrijke ambities
Opdeling:
⟶ Recht wordt opgedeeld in 2 grote groepen:
o Publiekrecht: beheerst de situatie van en de relaties tussen
overheid en particuliere (rechts)personen en overheden onderling
Bv: belastingplicht aan de overheid (dit is een plicht tov de staat)
1
, Staatsrecht, bestuursrecht, belastingrecht,
mensenrechtenrecht, strafrecht, recht van de lokale besturen,
delen van het omgevingsrecht, van het sociaal recht …
o Privaatrecht: regelt de situatie van de individuele burger en zijn relatie
met andere burgers
o Onderscheid is niet altijd even duidelijk
KERNBOODSCHAP:
! België is een meergelaagde, democratische rechtsstaat in Europa !!!!!!!!!!!!
Deel I : Krachtlijnen
WAT IS DE (BELGISCHE) STAAT :
De staat is de basisidentiteit waarbinnen het nationale publiekrecht vorming krijgt -> rechtssubject
v/h int’l recht (houder van rechten en plichten)
Een staat kan op verschillende manieren ontstaan
o Vroeger: spontane manier
o Sinds dien op andere manieren:
Dekolonisatie bv Congo weg van BE
Secessie = bestaande staat scheurt zich af van grondgebied en wordt eigen
staat
bv: Zuid-Soedan
Dismembratio = staat valt uiteen in meerdere staten
Fusie = bestaande staten vormen 1 staat
Hoe is België ontstaan?
- BEL afgescheurd van VKDN (secessie)
- Waren geannexeerd door FRA later bij keizerrijk van Napoleon congres van Wenen (1814)
na slag van Waterloo om stabiliteit in Europa te herstellen
- BE zou een bufferstaat moeten worden om FRA en DUI uit elkaar te houden (oorlog vermijden)
- In Noordelijk Nederlanden: Koning Willem I was aan de macht had al een grondwet (niet zo
democratisch koning had veel macht, parlement niet)
- 15 jaar lang was VKDN samen met BE 1 land
- Waarom kritiek?
1) NL GW was niet zo democratisch Koning Willem I was autoritair -> deugde weinig
tegenspraak uit media
2) Noorden was handelsnatie <-> zuiden begon te industrialiseren
3) Zuiden was niet goed vertegenwoordigd in parlement Zuiden had minder zitjes terwijl er
meer bevolking was
4) Noorden was protestants <-> zuiden was overwegend katholiek
2
, 5) !! er was toen al een TAALCONFLICT -> zuidelijke provincies waren Franstalig (de elite) <->
noorden met Willem promootte het Nederlands
Monsterverbond tussen katholieken en liberalen: iedereen die een probleem had met Willem
en zijn staat kwamen in verzet tegen het Nederlandse bewind
‘De Stomme van Portici’ theaterstuk over de liefde van het vaderland motivatie
om in BE een revolutie te voeren
FRA steunen de BE revolutionairen -> er is conflict in bufferstaat
Voorlopig bewind: onafhankelijkheid 4 oktober 1830 realiteit van een nieuwe staat
Voorwaarden om van een staat te spreken:
Permanente bevolking
1 januari 2021: 11.507.163
Afgebakend gebied (= territorium)
⟶ België heeft een afgebakend gebied (omringd door andere landen)
o Dit was niet vanzelfsprekend grenzen zijn pas vast komen te liggen bij
het verdrag van Maastricht in 1843 = verdrag met Nederland om
definitief vast te leggen wat de grenzen zouden zijn
▪ Ze liggen vast, MAAR zijn veranderlijk en daardoor soms vreemd
Een effectieve overheid die ook het vermogen heeft om met andere staten relaties aan te
gaan
⟶ België heeft een overheid die in staat is om de klassieke functies uit te oefenen
⟶ We hebben verschillende soorten overheden:
o Nationale / federale overheden
o Deelstatelijke overheden (bv: de Vlaamse overheid)
o Lokale overheden (bv: stad Gent)
Erkenning + onafhankelijk
Erkenning = een rechtshandeling waarbij een andere staat het bestaan van een nieuwe staat
bevestigt. Die nieuwe staat verwerft daardoor internationale rechtspersoonlijkheid
o Eenzijdig en niet verplicht
⟶ Andere staten moeten jou ook erkennen als staat, internationale erkenning is dus
noodzakelijk dit is een declaratieve handeling
Kosovo: niet erkend door alle landen -> om politieke redenen kunnen landen beslissen om
Kosovo niet erkennen zij kunnen dus geen relaties aangaan met Kosovo
Palestina: door bijna heel de wereld erkend behalve het westen zou relaties met Israël
enorm onder druk te zetten
Een staat erkennen is een politieke kwestie van elk land afzonderlijk
⟶ Onafhankelijk Een staat moet in staat zijn om autonoom relaties te hebben met
andere staten!
Een staat kon vroeger ook ophouden met bestaan, wanneer hij door een andere staat
3
, geannexeerd werd. Ook wanneer een nieuwe staat ontstaat, kan dat leiden tot het ophouden
van een oude staat
Toegepast op België:
BE heeft beloofd om neutraal te blijven in de internationale relaties (bufferproject) dus is heel
snel erkend geweest daar alle staten behalve VKDN bleef ontkennen dat BE een staat was
(heeft 9 jaar geduurd, uiteindelijk toch toegegeven)
Reden waarom tot WOII de neutraliteit heel sterk verdedigd werd door BE
Gevolgen van kwalificatie als staat
Staten hebben een aantal belangrijke kenmerken:
Rechtspersoonlijkheid: intern en extern
Een staat is een rechtssubject -> wordt in het rechtsverkeer als een afzonderlijke
entiteit beschouwd
• Rechtspersoonlijkheid geldt intern (optreden binnen de staat) en extern (optreden tegenover
andere staten)
o Voorbeeld: België kan met Duitsland verdragen sluiten als Belgische staat met
rechtspersoonlijkheid (extern)
o Voorbeeld: Belgische staat kan belastingen opleggen, wetten opleggen,
Een burger kan optreden tegen de staat door deze rechtspersoonlijkheid (intern)
! België is een entiteit met eigen rechten en plichten !
Soevereiniteit: eigen rechtsordening, handvest VN
⟶ Interne soevereiniteit: houdt in dat een staat het recht heeft om zijn eigen rechtsordening
te bepalen staten beslissen zelf hoe ze vorm geven aan eigen rechtsorde
o Art 33 GW: alle machten gaan uit van de natie
Natie= niet alleen de mensen die hier nu leven, maar ook alle mensen die hier ooit geleefd
hebben en alle mensen die hier in de toekomst gaan wonen
o Art 34 GW: bevoegdheidsoverdracht aan internationale organisaties
toegelaten
België is lid van de Europese unie dus België beslist eigenlijk niet helemaal
soeverein veel beslissingen worden genomen op Europees niveau
(soevereiniteit overgedragen
Gevolg: rechtsregels van de EU kunnen voorrang hebben op de Belgische
rechtsnormen of er strijdig mee zijn
BREXIT: Britse soevereiniteit terugbrengen waar die oorspronkelijk zat
grootste reden waarom zij uit EU zijn gegaan ‘take back control’
⟶ Externe soevereiniteit: houdt in dat een staat het recht heeft om
ongestoord te functioneren (zonder inmenging van andere staten)
Soevereine gelijkheid onder de staten, geen enkele andere staat mag zich
moeien met wat de Belgische staat doet
Gelijkheid en non interventie – beginsel
Rechtsmacht
= de juridische erkenning van de mogelijkheid om gezag uit te oefenen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maudvandenhoucke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.01. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now