Summary
Criminologie en Rechtssociologie samenvatting/uitgewerkte leerdoelen
- Course
- Institution
- Book
Complete samenvatting en uitgewerkte leerdoelen gebaseerd op Recht van Onderop en Basisboek Criminologie.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Billaras
Reviews received
Content preview
Rechtssociologie leerdoelen:- het herkennen in de samenhang tussen ontwikkelingen in de
samenleving en veranderingen binnen het recht = sociale genese
hoofdstuk 1 (analyse).
1. Inleiding: Recht in maatschappelijke context
Rechtssociologie richt zich op de wisselwerking tussen recht en
maatschappij, waarbij het onderzoekt hoe veranderende sociale
verhoudingen het recht beïnvloeden en hoe het recht op zijn beurt deze
verhoudingen beïnvloedt. Dit perspectief verschilt van de traditionele
juridische benadering doordat het niet alleen kijkt naar het "law in the
books", maar vooral naar het "law in action". De focus ligt op het
begrijpen van de maatschappelijke betekenis van juridische normen.
Sinds de jaren zestig en zeventig heeft rechtssociologie zich ontwikkeld
tot een academische discipline, met bijdragen die verder gaan dan puur
juridische kwesties en die vaak in beleidsvorming en wetsevaluaties
worden geïntegreerd.
2. Recht 'van onderop': Kijken vanuit de maatschappij
Rechtssociologie onderscheidt zich door de benadering van het recht
vanuit de samenleving, in plaats van vanuit het juridische systeem zelf.
Dit perspectief analyseert hoe burgers, bedrijven en gemeenschappen
wetgeving en rechtspraak ervaren en ermee omgaan. Het toont aan hoe
normen verweven zijn met sociale dynamiek.
Een belangrijk kenmerk is dat rechtssociologie niet alleen formeel recht
(wetten en regelgeving) bestudeert, maar ook "levend recht": de
informele regels en normen binnen specifieke sociale contexten.
Voorbeelden hiervan zijn afspraken binnen gemeenschappen of
beroepsgroepen die juridisch niet erkend zijn, maar maatschappelijk wel
effectief functioneren.
3. Sociale Genese van Recht
De kern van de rechtssociologie is inzicht bieden in hoe sociale
veranderingen het recht vormgeven. Dit proces van sociale genese
omvat:
- Recht als mensenwerk: Recht ontstaat binnen sociale contexten en is
het resultaat van interacties tussen beleidsmakers, ambtenaren en
andere betrokkenen. Hun persoonlijke overtuigingen en sociale relaties
hebben invloed op hoe wetgeving en rechtspraak worden vormgegeven
en uitgevoerd.
- Pluralisme van recht: Recht bestaat niet alleen uit overheidsregels;
binnen sociale verbanden ontstaan ook informele rechtsnormen die
concurreren met het officiële recht. Dit pluralisme wordt versterkt door
globalisering, waarbij bijvoorbeeld internationale handel en
mensenrechten vaak buiten de invloed van nationale staten vallen.
- Effectiviteit en legitimiteit van recht: De impact van wetgeving hangt af
van de aansluiting bij bestaande sociale normen. Als wetten niet
resoneren met de waarden van de gemeenschap, worden ze vaak niet
,nageleefd. Daarnaast ondermijnt een afnemend vertrouwen in het
rechtssysteem de legitimiteit en effectiviteit van het recht.
4. Samenvatting: Samenhang Tussen Samenleving en Recht
De rechtssociologie laat zien dat recht niet losstaat van sociale
ontwikkelingen, maar daar integraal mee verbonden is. Het biedt een
instrument om veranderingen in de samenleving te begrijpen door het
recht te analyseren vanuit een toeschouwersperspectief.
- het reproduceren van basiskennis in de terminologie van de
rechtssociologie (ADR, professie, sociale werking van het recht,
multiculturele samenleving, wat is rechtssociologie) =
basisbegrippen en terminologie rechtssociologie alle
hoofdstukken (weten) met name hoofdstuk 13, 14 en hoofdstuk
17 (inzien).
Hoofdstuk 13: Is 'mediation' een alternatief voor rechtspraak bij
het beslechten van conflicten?
1. ADR: een korte begripsbepaling
- Definitie: ADR (Alternative Dispute Resolution) omvat methoden voor
conflictoplossing buiten de formele rechtspraak, zoals mediation,
arbitrage en bemiddeling.
- Doel: Kostenbesparing, snelheid en informele conflictbeslechting.
2. Korte schets van de opkomst van mediation en bemiddeling
- Mediation is in de jaren ’70 en ’80 populair geworden in de VS en Europa
als reactie op inefficiënties in de traditionele rechtspraak.
- In Nederland is mediation vooral sinds de jaren ’90 gegroeid, mede door
ondersteuning van de overheid.
3. Hoe succesvol is mediation als alternatieve manier van
conflictbeslechting?
- Succesfactoren: Lagere kosten, snellere resultaten en een focus op
herstel van relaties tussen partijen.
- Beperkingen: Mediation is niet altijd geschikt bij grote
machtsongelijkheden tussen partijen of complexe juridische
vraagstukken.
4. Institutionalisering van mediation
- De overheid en rechtspraak hebben mediation steeds meer geïntegreerd
in juridische procedures.
- Voorbeelden: Verwijzing naar mediation door rechters in
familierechtzaken.
5. De morele en praktische waarde van ADR
- Moreel argument: Mediation benadrukt participatie en wederzijds
begrip, wat rechtvaardiger kan voelen.
- Praktisch argument: Ontlasting van de overvolle rechtbanken.
- Kritiek richt zich echter op het gevaar van “privatisering” van
rechtspraak, waarbij juridische waarborgen verloren gaan.
6. Vragen en kwesties
- Is ADR een volwaardig alternatief, of slechts een aanvulling op
traditionele rechtspraak?
,- Hoe toegankelijk en effectief is ADR voor verschillende
bevolkingsgroepen?
Hoofdstuk 14: Staat de autonomie van juridische beroepen op de
tocht?
1. Professies en professionalisering
- Professie: Een beroep met gespecialiseerde kennis, controle over de
toegang en een eigen beroepsethiek.
- Juridische professies: Advocaten, rechters, notarissen.
2. Socialisatie en opleiding
- Opleidingen vormen juristen niet alleen technisch, maar ook sociaal en
ethisch.
- Rechtssociologisch perspectief: Hoe beïnvloeden opleiding en
socialisatie de onafhankelijkheid en waarden van juridische professionals?
3. Toename van rechtshulpverleners
- Naast traditionele juristen is er een groei van alternatieve
rechtshulpverleners, zoals paralegals.
- Dit roept vragen op over kwaliteit en regulering.
4. Zelfcontrole: beroepsethiek en klachten
- Juridische beroepen zijn zelfregulerend, met toezicht via
beroepsorganisaties.
- Kritiek richt zich op het gebrek aan externe controle.
5. Specialisatie en internationalisering
- Toename van specialisaties binnen de advocatuur, zoals familierecht of
milieurecht.
- Globalisering dwingt juridische beroepen om internationale kennis te
ontwikkelen.
6. Besluit
- De autonomie van juridische beroepen staat onder druk door
commercialisering, specialisatie en de invloed van niet-juridische actoren.
Hoofdstuk 17: Heeft de burger vertrouwen in de rechter?
1. Vertrouwen en enquêtes
- Onderzoeken tonen aan dat het vertrouwen in rechters over het
algemeen hoog is, maar schommelt afhankelijk van context en actuele
gebeurtenissen.
- Factoren zoals media-aandacht en bekende strafzaken spelen een rol.
2. Waar komt vertrouwen vandaan?
- Vertrouwen is deels gebaseerd op ervaring en informatie over hoe
rechtspraak functioneert.
- Andere factoren: Waargenomen eerlijkheid, onpartijdigheid en
toegankelijkheid.
3. Criminaliteit en vertrouwen in de rechtspraak
- Hoge criminaliteit kan het vertrouwen in het rechtssysteem onder druk
zetten.
- Tegelijkertijd kan strenge rechtspraak vertrouwen vergroten bij mensen
die veiligheid belangrijk vinden.
4. Onveiligheidsgevoelens en vertrouwen
, - Burgers met een sterk onveiligheidsgevoel hebben vaak minder
vertrouwen in de rechtspraak.
5. De rechter en de rekening
- De betaalbaarheid en toegankelijkheid van rechtspraak hebben invloed
op vertrouwen. Hoge kosten kunnen drempels opwerpen en wantrouwen
versterken.
6. Conclusie
- Vertrouwen in de rechter is essentieel voor de legitimiteit van het
rechtssysteem. Rechtssociologisch onderzoek benadrukt hoe percepties
van eerlijkheid en toegankelijkheid hierbij cruciaal zijn.
- het voorspellen van gedrag van groepen (individuen) op nieuwe
wetgeving = bedoelde on bedoelde gevolgen directe effecten
indirecte effecten = hoofdstuk 3.
1. Inleiding op gedrag en wetgeving
Wetgeving is een instrument van de overheid om gedrag van groepen en
individuen te sturen. Het gedrag dat door een wet wordt opgeroepen, kan
variëren tussen directe en indirecte, evenals bedoelde en onbedoelde
gevolgen. Het voorspellen van deze gedragsreacties is complex, omdat
het afhangt van verschillende factoren zoals de aard van de interventie,
de mechanismen in de wet, en de bredere maatschappelijke context
waarin de wet opereert.
2. Aard van interventies
Wetten bevatten doorgaans verschillende soorten interventies:
- Bestuurlijke interventies: Gericht op instellingen met een publieke
taak (bijv. gemeenten, ziekenhuizen, scholen) om hen aan te sturen in
hun uitvoerende taken. Dit beïnvloedt het gedrag van deze instellingen
direct, maar burgers en bedrijven slechts indirect.
- Juridische interventies: Gericht op burgers en bedrijven, zoals het
toedelen van rechten en plichten. Deze hebben meestal een meer directe
invloed op individueel gedrag.
- Financiële interventies: Zoals subsidies of heffingen, die gedrag
sturen door economische prikkels.
Implicaties:
De combinatie van interventies maakt het lastig om het precieze effect op
gedrag te voorspellen. Bestuurlijke interventies werken vaak beter bij
instellingen, maar missen directe impact op individuen. Financiële
interventies kunnen een duidelijke invloed hebben, maar de mate van
effectiviteit hangt af van contextuele factoren zoals economische
omstandigheden.
3. Mechanismen van gedragssturing
Om gedrag te beïnvloeden, maken wetten gebruik van specifieke
mechanismen. Deze zijn te onderscheiden in:
Institutionele mechanismen (gericht op uitvoerende instellingen):
- Zelfsturing: Instellingen krijgen ruimte om eigen beleid te maken
binnen wettelijke kaders.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Billaras. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.02. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now