Samenvatting Alle literatuur en hoorcolleges - introductie gedragswetenschappen
0 view 0 purchase
Course
Introductie gedragswetenschappen (200300480)
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Dit is een uitgebreide samenvatting met alle literatuur uit het boek approaches to psychology. Daarnaast ook een samenvatting van alle hoorcolleges, van de universiteit Utrecht.
Het boek is samengevat in het engels de hoorcolleges in het Nederlands
Hoorcollege 1: mensbeelden en psychologisch perspectief (adaptatie, erfelijkheid en omgeving)
Wat is gedragswetenschap:
- Focus op psychologische wetenschap
- Studie van gedrag en mentaal functioneren
- Denken, voelen en handelen (cognitie, affect, gedrag)
Overzicht hoorcollege:
- Verklaringen voor gedrag
- Uiteenlopende mensbeelden
- Biologisch-adaptieve perspectief
- Erfelijkheid en omgeving
Hoe komt gedrag tot stand?
- Hoe autonoom is gedrag van het individu
- Individu – samenleving (agency – structure)
- Biologie – omgeving (nature – nurture)
Verhouding individu en samenleving:
- Mens/individu vormt de samenleving (psychologisch perspectief)
- Samenleving vormt mens/individu (sociaal perspectief)
- Samenspel tussen individu en omgeving
Invloed biologie en omgeving:
- Samenspel biologie en omgeving
- Voorgeprogrammeerd: geen denken of leren aan te pas
Kennis van mensen:
- Inzicht in het menselijk handelen geeft inzicht in en wordt beïnvloed door ideeën over
menselijke aard (basale kenmerken en processen)
- Mensbeelden:
o Filosofische, levensbeschouwelijke or religieuze overtuigingen
o Sociaalwetenschappelijke theorieën en onderzoeksbevindingen
- Mensbeelden worden gevormd door en vormen observaties
- Samenspel van percepties en ideeën die we al hadden
Cognitieve schema’s:
- Cognitief raamwerk (denkkader) – organisatie van kennis
- Expertise opbouwen is het ontwikkelen van schema’s om informatie te plaatsen in
betekenisvolle patronen
- Bestaande kennisstructuur:
o Beïnvloedt interpretaties
o Nieuwe kennis inpassen
o Aanpassen aan nieuwe kennis
Uiteenlopende mensbeelden:
- De mens wordt bepaald door biologische (genetische) factoren en de omgeving doet er
weinig toe
, - Mensen zijn in essentie egoïstisch, puur uit op eigenbelang en op zoek naar macht en
dominantie
- Wat mensen denken, voelen en doen is helemaal het resultaat van omstandigheden en
cultuur
- Mensen streven van nature het goede na, het komt door de omgeving dat mensen soms
slechte dingen doen
- Mensen zijn rationele wezens, probleemoplossers met verstand die kosten en baten afwegen
Mensbeeld in psychologische benaderingen:
- Sociaal-culture: interacties, sociaal cultuur bepaald
o De mens als sociaal wezen ingebed in een cultuur
o Sociale invloeden, waaronder normen, sociale interacties en groepsprocessen in de
cultuur en sociale omgeving
o Verschillen in hoe we gedrag interpreteren
o Cognitieve schema’s met eigen beperkingen
o Sociaal-cultureel bepaalde mens
Onvolledige mensbeelden:
- Alle mensbeelden hebben een kern van waarheid, maar ze leggen veelal de nadruk op één
bepaald proces, en zijn daarmee eenzijdig (en vaak tegenstrijdig: òf-òf)
Biologisch-adaptieve mensbeeld:
- Evolutionair perspectief:
o Kenmerken en eigenschappen hangen samen met genen die overerven
o Er is altijd genetische variatie en er zijn voortdurend genetische mutaties
o Overerving van genetische variatie heeft invloed op kenmerken/eigenschappen
o Behoud van variant indien grotere kans overleving in specifieke omgeving
o Geleidelijk proces van verandering in de soort als aanpassing aan omgeving
- Adaptieve vermogens
- Samenspel natuur-cultuur
Evolutie en de mens:
- Menselijke soort is uitvloeisel van zeer langzaam en zeer langdurig proces van verandering
- Menselijke soort deelt heel veel met andere diersoorten (evolutie bouwt voort op wat er al
is)
- Menselijke soort heeft eigen, relatief unieke eigenschappen en adaptatie-principes (evolutie
creëert nieuwe)
,Drievoudig brein:
- Reptielen brein: kleine hersenen
- Weerspiegeling hoe de menselijke soort zich heeft aangepast in de steeds veranderende
omgeving
Evolutionaire psychologie:
- Psychologische eigenschappen als biologische aanpassingen aan uitdagingen in de omgeving
- Eigenschappen die in alle culturen voorkomen:
o Afleiden emoties van anderen
o Onderscheid (niet)verwanten
o Samenwerking met anderen
Seksuele partnerselectie:
- Genen overgedragen door seksuele reproductie
- Wie kiezen mensen als seksuele partner?
- Theorie = hypothese
- Reproductieve strategieën (Buss, 2017)
o Verschil in voorkeur voor aantal en duur seksuele relaties
- Brede acceptatie van huwelijk (Buss & Schmidt, 1993)
o Belang van samenwerking ouders voor nageslacht
- Gewenste kenmerken van partner (Buss et al, 1990)
o Mannen: aantrekkelijkheid, vrouwen: potentiële bijdrage
- Seksuele jaloezie (Buss, 1989)
o Vrouwen: emotionele ontrouw vanwege grote investering
o Mannen: seksuele ontrouw vanwege onzeker vaderschap
Reikwijdte en kritiek:
- Evolutionair psychologie is een manier van denken over psychologie dat toegepast kan
worden tot elk onderwerp van de psychologie
- Maar:
o Posthoc verklaringen en theoretische inconsistenties
o Reductionistisch (maar naar één proces gekeken) en deterministisch (alles is
vastgelegd, onvermijdelijk en onveranderlijk) perspectief
o Continuering van natuur-cultuur tegenstelling – terwijl het eigenlijk gaat om
samenspel
o Rechtvaardiging van bestaande sociale verhoudingen
Erfelijkheid en omgeving:
- Sommige fysieke kenmerken zijn erfelijk
- Hoe zit dat met psychologische kenmerken?
- Nature-nurture debat:
, o Wat is de rol van aangeboren en aangeleerde factoren in gedrag?
o Persoonlijkheid, cognitieve vermogens, agressie, criminaliteit, seksualiteit,
psychopathologie, gezondheid
- Waarom is dit belangrijk?
o Validiteit van uiteenlopende basale mensbeelden
o Aanpak van individuele en sociale problematiek
Sekse verschillen in gedrag:
- Ontkrachten stereotypen in primaten, bijv:
o Vrouwelijk leiderschap
o Invloedrijke ouderen
o Zorgzame mannen
o Homoseksueel contact
- Potentieel voor breed scala aan gedrag
- Expressie hangt af van concrete context
- Biologie is en biedt geen rechtvaardiging voor sociale verhoudingen
Wat is erfelijkheid, wat is omgeving:
- Erfelijkheid:
o Overdracht van informatie tussen generaties via de genen
o 46 chromosomen, 20.000 genen, 3 miljard bouwstenen
- Omgeving/milieu:
o Postnataal:
Opvoeding, omstandigheden (bijv. stimulatie, warmte)
Sociaal-structureel (bijv. netwerken, verbanden)
Cultureel (bijv. normen, waarden, opvattingen)
o Prenataal: hormonen, chemische stoffen (bijv. alcohol, stress)
Samenspel erfelijkheid en omgeving:
- Erfelijkheid is predispositie (aanleg) en niet onvermijdelijk
- Genetische aanleg komt tot uiting via de omgeving
o Expressie van genetische verschillen (alcoholisme, antisociaal gedrag)
- Omgevingsinvloed hangt af van de genetische aanleg
o Aanknopingspunt invloed omgeving (taal leren, artistiek talent)
Uiting van aanleg via omgeving:
- Voorbeeld: schizofrenie (hallucinaties, sociaal-emotionele stoornissen)
- Ongeveer 15% van bevolking met genetische aanleg – 1/15 krijgt schizofrenie – hierbij zijn
honderden genen betrokken
- Omgevingsfactoren:
o Misbruik en trauma in jeugd, cannabisgebruik, sociale uitsluiting van minderheden,
wonen in grote stad
Invloed van omgeving op genen:
- Verandering in erfelijk materiaal door genetische schaden (invloed van UV straling,
radioactiviteit, chemische stoffen)
- Verandering in aansturing van genen, niet in erfelijk materiaal (invloed van dieet, levensstijl
en chronische stress)
- Epigenetica: verandering in fenotype (expressie)
- Veranderingen in genetische aansturing kunnen erfelijk zijn
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floor04. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.13. You're not tied to anything after your purchase.
