Summary
Samenvatting Politicologie ('Plattegrond van de macht 2023') - C. Devos en N. Bouteca (geslaagd in 1e zit)
- Course
- Institution
De ideale samenvatting: overzichtelijk, gedetailleerd en aangevuld met lesnota's.
[Show more]
Seller
Follow
basvpeel
Content preview
POLITICOLOGIEINLEIDING
Waarom politicologie?
• Politicologie is belangrijk, denk aan dagelijkse berichtgeving
• Zelfstandige en kritische analyse
• Betrokken op de samenleving
• Betrokken op de politiek (recht/onrecht, morele kwaliteiten)
• Sterke link tussen politiek en rechten:
o Politiek is zeer bepalend voor recht
▪ recht kan immers gezien worden als ‘gestolde politiek’:
wetten < parlement en parlement = politici
▪ N-VA wil volksberoep (= het verwerpen van een rechterlijke uitspraak
mogelijk maken) → reden: ‘wetten maken op eigen houtje is aantasting
van de soevereiniteit’
o Recht is zeer bepalend voor politiek
▪ bv. Klimaatzaak, nieuwe onderwijseindtermen, …:
GwH kan ingrijpen: bv. ‘dit is schendig van de onderwijsvrijheid’
• Kortom: geen recht zonder politiek, geen politiek zonder recht
Parate kennis
• samenstelling van de Vlaamse en federale regering (naam, partij en
hoofdbevoegdheden), inclusief staatssecretarissen (lopende zaken, nieuwe regering?)
• partijen en voorzitters van de in het Federaal en Vlaams Parlement vertegenwoordigde
partijen
• ‘voorzitters’ van grote sociaaleconomische organisaties (zie H4)
Spaghetti-arrest
• Eliane Liekendael (chef van Justitie) = het symbool voor de afstand tussen de
samenleving en de juridische wereld (jaren ‘90: kritiek op justitie door haar)
Ongelijke machtsverdeling
• Particratie: grote rol in de maatschappij; macht ligt bij partijvoorzitters
• Wetgever kan het kiessysteem aanpassen zodat kleine partijen niet meer in het
parlement geraken
Examen
• Schriftelijk (2,5 uur)
• 2 open vragen (10/20) met beperkte antwoordruimte (to the point)
o overzichts-, vergelijkings- en toepassingsvragen (reproductie- in mindere mate)
▪ ‘vergelijk X met Y’ (bv. ‘vergelijk het liberalisme met het socialisme’)
▪ ‘leg het verband tussen X (hoofdstuk …) en Y (hoofdstuk …)’
▪ ‘pas het liberalisme toe op het abortusdossier’
▪ vragen m.b.t. abortus, kernenergie, …
• 20 meerkeuzevragen (10/20)
o begrippen en auteurs (belangrijkste)
1
, o actuavragen en parate kennis (bv. termen)
o inzichtsvragen via stellingen
o combinaties van verschillende hoofdstukken
o …
• Voorbeeldexamen: zie ufora (Inhoud)
• Geen wetboek
H1 – Wat is politiek?
Politieke verhoudingen
• Politieke aardverschuiving: centrum verliest, radicalen winnen (cf. peilingen)
• 2 winnaars in Vlaanderen: VB + PVDA (PTB) / Groen: ‘overwinningsnederlaag’ (Ecolo)
• Leidende partijen N-VA en PS houden stand, verliezen zwaar, grootste nederlaag N-VA
• Verhouding VB en N-VA = als de ene erop vooruit gaat, gaat de andere erop achteruit
• N-VA heeft het momenteel zelden over migratie
→ partijen proberen steeds hun programmapunten bovenaan te stellen
Partijfragmentering (= versnippering)
• Moeilijke coalities
o Vanaf 1968 begonnen de christendemocraten op te splitsen in verschillende
partijen: 2 partijen?
• Bang voor concurrentie met gelijkaardig programma
• Nederland: grootste kan besturen / Oost-Vl.: N-VA-Groen (andere thema’s, uitruil)
• Nationale partijen?
• Als er 10 even grote partijen zouden zijn, zou de versnippering gelijk zijn aan 10, wat het
zeer moeilijk maakt om compromissen te vinden / regeerakkoorden te sluiten
• Als er 2 grote en 8 kleinere partijen zouden zijn, zou de versnippering gelijk zijn aan 2,3
Afkalvende traditionele partijen
• ‘Trado’s’ in verval
• Nieuwe winst
• Andere strategie
• ‘Trado’s’ kopiëren die strategie (Geens: “CD&V niet dweil van de Wetstraat”)
• Vechten om te overleven (profilering)
• Verkiezingen 2019:
o traditionele partijen
▪ doen toegevingen
▪ zijn bereid om mee te besturen
▪ DUS sluiten compromissen
▪ afname (wat regeringsvorming bemoeilijkt)
o extreme partijen
▪ willen niet per se in regering
• door niet te zetelen kunnen ze niets misdoen en hoeven ze dus
ook hun programmapunten niet op te geven
2
, ▪ willen eerder hun partijprogramma’s gerealiseerd zien
(bv. VB, Groen, PVDA)
▪ toename
Federale regering: Vivali
• N-VA en VB: “anti-Vlaamse regering”
• ‘Grootste partijen’ aan de kant
• Grootste familie: socialisten
• Premier: 7e partij (‘handpop’; Magnette premier)
• Vaag regeerakkoord van De Croo (2019)
o snel
o conflictmanagement
o akkoorden met ‘losse eindjes’
o corona/Oekraïne
o veel dossiers: politieke vernieuwing, kerncentrales, pensioenen, fiscaliteit,
begroting, arbeidsmarkt, …
o Georges-Louis Bouchez (voorzitter MR) heeft het de regering vaak lastig gemaakt
• PS: links afdekken (PTB/Ecolo) + MR: marktleider (‘particip-opposition’, ‘bouchéisation’)
• CD&V (Mahdi = redder? – scherper – geen ‘dweil’) en Groenen (lastig): profilering
• Vooruit a.k.a. Conner Rousseau (groei, opmerkelijk)
• Partijcompetitie
o De onderlinge concurrentie is enorm + er staan steeds partijen klaar om een
partij te vervangen als deze kopje onder gaat
o Angst om in de regering te gaan zorgt ervoor dat partijen op een andere manier
aan politiek gaan doen
• Zetelverdeling per familie:
o Socialisten: 20+9
o Liberalen: 14+12
o N-VA: 25
o Groenen: 12+9
o Christendemocraten: 5+12
o PVDA/PTB + VB: 30
Vlaamse regering
• Opnieuw ‘Zweeds’ na 2024? (= met 4)
• Andere samenstelling (asymmetrie: moeilijk beleid; vb. gascentrale Vilvoorde)
• Minder zichtbaar (Jambon, geen FR, thema’s, arena, mindere goden?), doch door
gekibbel en moeilijke dossiers (stikstof/landbouw, Ventilus, onderwijs,
Septemberverklaring en kindergeld…)
• N-VA
o Beter in Vlaanderen? (begroting, maar bv. onderwijs: kernbevoegdheid)
o Richting VB of centrum? (BDW: “geen coalitie met VB”: centrum + VB-kiezer)
o Grote vraag: kan het cordon sanitaire doorbroken worden als VB en N-VA een
meerderheid bereiken in 2024?
o Toenadering tot Vooruit (brug naar coalitie met PS: confederalisme; quid
CD&V/Open Vld?)
3
, • Pacificatiedemocratie = men wil meestal grote coalities en een meerderheid in beide
taalgebieden → gevoelige politieke kwestie: 41 ipv 45 (88/2+1) Nederlandstalige zetels…
Federale regeringsvorming
• 1968!
• Wereldrecord: Di Rupo I (541d)
• In de top 5 langste: 4 meest recente (2010, 2019, 2007, 2014)
Wat is politiek?
• Fundamentele (existentiële) vraag
• “Wat door de staat moet geregeld”
• Minimal State vs. Nanny State (bv. law & order, coronacrisis, Nanny State Index)
Minimal State Nanny State
beperkt aantal ‘verzorgende taken' buigt zich over enorm veel verschillende
= nachtwakersstaat onderwerpen & begeleidt de mens van
wieg tot graf
zorgde vooral voor orde en tucht, alomtegenwoordige, interventionistische
bescherming grenzen, eigendomsrecht welvaartsstaat
(liberaal)
• Definitie impact op reikwijdte (bv. klimaat)
• Onenigheid bij politicologen: eindeloze reeks definities (NK)
• Domein/arena vs. aspect/proces: vanaf wanneer ‘politiek’:
o gedrag in politieke instellingen
o politiek gedrag heeft typische kenmerken
o bv. geld KSA-mosselsouper
o arenabenadering
▪ gedrag wordt politiek door zijn locatie (waar het plaatsvindt)
▪ afzonderlijk politiek domein, afgebakende sfeer (staat, overheidsbeleid)
▪ formele werking van politieke instellingen (regering, partijen, …)
o procesbenadering
▪ gedrag met duidelijke karakteristieken
▪ mogelijk in alle sociale contexten (aspect van alle sociale verhoudingen)
• conflict
• gebruik van macht
• samenwerking
• omgaan met diversiteit en schaarste
▪ geen betrekking op specifieke instellingen/sectoren
▪ = politiek kan overal in de samenleving aanwezig zijn
• Moeilijk te definiëren, maar eensgezindheid over oorsprong politika (πολιτεια):
o betrekking op polis (collectieve zaken, bv. leger, spelen, wegen) vs. private leven
o ‘De mens is een politiek (sociaal) dier’ (Aristoteles): ‘zoön politikon’ vs. ‘idiotès’:
sociaal dier, maar je moet dan wel meedoen aan de politiek
▪ ‘zoön politikon’ = de burger als publiek persoon van de polis
▪ ‘idiotès’ = de individuele burger in zijn privéleven
o zeer hoogstaand, maar beperkt tot vrije mannen (verheven beeld)
o traditionele politiek heeft nodig: territorium + bevolking → conflicten oplossen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller basvpeel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.07. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now