Samenvatting sociologie aan de hand van de ppt, lesnotities en het boek: het sociologisch speelveld. Alle 6 hoofdstukken zijn behandeld. Aan het einde van dit document ook de antwoorden op het oefencollege behandeld tijdens de laatste les.
1. Op ontdekkingstocht door een bekend gebied?
Inleiding
Socio-logie = samenlevingskunde of studie van de maatschappij
Samengesteld uit Latijnse socius (metgezel, bondgenoot, verbondene)
En Griekse logos (kennis, studie, leer)
1 Sieyès (18de eeuw)
Qu’est-ce que le tiers état ? Wat is de derde stand?
Doel: inrichting van nieuwe samenleving ten tijde van de Franse revolutie
Normatieve wetenschap: hoe kan de samenleving het best worden ingericht? Hoe ziet ‘het goede leven’
eruit in zo’n nieuwe samenleving?
Sociologie was in zijn ogen de leer die ene rechtvaardige inrichting van de samenleving voorschreef.
Daarin zou derde stand ook rechten moeten krijgen
2 Auguste Comte (19de eeuw)
Cours de philosophie positive: sociologie als hoogste en meest complexe wetenschap
Definieert sociologie als empirische wetenschap
Navolging van natuurwetenschap:
Socioloog moet samenleving op een objectieve en empirische wijze doorgronden
Benieuwd naar kenmerken van samenlevingsverbanden, wetmatigheden in de samenleving aan de hand
van empirisch onderzoek
hebben beide de term sociologie uitgevonden
1.1 een beeld van een titel
het sociologisch speelveld
spellen die we spelen afspiegeling van manier waarop we samenleven
een bepaalde ruimte, mensen binnen de lijnen mogen meespelen mensen buiten de lijnen niet = de
samenleving en spelers
sommige spelers staan buiten de samenleving: mensen in de gevangenis
andere spelers staan in de samenleving
spelregels = rechtsregels en sociale regels, samenleving regels, gedragsregels
regels zijn niet allemaal even dwingend, overtreding van regels word bestraft met een gele kaart (lichte
sanctie) of een rode kaart (zware overtreding)
regels gelden op dat speelveld -, verschillende zones, in je huis heb je minder regels
er gelden ook ‘goede gewoonte’ zoals fair play
verschillende posities op het veld, verschillende posities in de samenleving evolueert
elke positie heeft zijn eigen taak, taakverdeling
bij sociale positie horen sociale rollen (verwachtingen) en sociale status (waarderingen), andere
verwachtingen
hiërarchie tussen de posities
ook nood aan formele en informele leiders
communicatie heel belangrijk, we zijn er ook constant mee bezig
doel van het spel: winnen, iets bijdragen aan de samenleving, arbeid is heel belangrijk, nuttig zijn
als je daar in faalt, word je van het veld gehaald, afgedankt, werkloos
1
,toeschouwers in de tribune, mensen buiten het veld = de socioloog, moet neutrale waarnemer zijn
trainer en bestuursleden nemen niet deel aan spel, maar sturen het toch
socioloog staat niet buiten de samenleving, heeft ook een achtergrond
wetenschappers moeten zich bewust zijn van hun positionaliteit omdat dit mogelijk impact heeft op
neutraliteit van onderzoek
centraal staat de vraag: Wie ben jij als onderzoeker?
Positionaliteit = u identiteit en u sociale positie is opgebouwd uit een aantal elementen, je moet ervan
bewust zijn dat de factoren waaruit je sociale positie is opgebouwd ook invloed heeft op keuze
u nationaliteit, u geslacht, bepalen hoe jij de wereld waarneemt
positionaliteitsverklaring, je moet van je achtergrond/identiteit bewust zijn
hangt samen met intersectionaliteit, maar is niet hetzelfde
= individuen worden niet alleen beïnvloed door één enkele identiteitscategorie, maar door een complexe
combinatie van verschillende identiteiten en sociale factoren
verschillende elementen van u identiteit kunnen elkaar ook beïnvloeden, op je manier van kijken naar
discriminatie en ongelijkheid
1.2 het dagelijkse leven door de sociologische lens
sociologische lens
socioloog kijkt door sociologische lens naar de samenleving
- bedoeld om allerlei regelmatigheden en de achterliggende werkelijkheid achter onze eerste
waarneming te ‘lezen’
- het is niet louter imaginair: de socioloog heeft ook praktische werkinstrumenten, zoals survays,
observaties,…
- deze beelden moeten ook nog geïnterpreteerd worden: de socioloog beschikt over de kennis en
ervaring om dat te doen
we zien dingen gebeuren in de maatschappij = de eerste waarnemingen
je moet door een lens naar de dingen kijken = je moet verder onderzoek doen, observeren, enquêtes,
interviews verder kijken dan wat je op het eerste zicht ziet, wat speelt er op een dieper niveau, kennis
en ervaring nodig om te interpreteren = hij heeft sociologische verbeelding (Mills)
voorbeeld sociologische verbeelding:
Heel wat jongeren volgen vandaag universitair onderwijs (biografie). Dit is niet louter het resultaat
van de intelligentie van die jongeren. De samenleving en haar beroepenstructuur (sociale structuur)
beïnvloedt de wens van jongeren om universitair onderwijs te volgen. Bedrijven vragen naar
hooggeschoolde werknemers. Dit heeft te maken met het industrialisatieproces van de 19 de eeuw
waardoor een grotere kennisbehoefte ontstond (geschiedenis).
Heel wat mensen leven in armoede (biografie). Dit is niet louter het gevolg van persoonlijke
tegenslagen (ziekte, gebrek aan opleiding, financiële gevolgen van een ongeluk of echtscheiding…),
maar er spelen ook structurele kwesties, zoals een gebrek aan goedbetaalde jobs voor
laaggeschoolden, sociale ongelijkheid en discriminatie op de arbeidsmarkt (sociale structuur). Deze
structurele processen hangen op hun beurt samen met tal van historische gebeurtenissen, zoals de
opkomst van het kapitalisme of het koloniaal verleden van een land of regio (historisch).
= “the vivid awareness of the relationship between experience and the wider society” (Charles Wright
Mills)
2
,= het vermogen om te begrijpen dat iemands persoonlijke situatie in verband staat met maatschappelijke
krachten en de ruimere historische context
= jouw eigen verhaal (biografie) is op ontelbare wijzen beïnvloed door sociale structuren en mensen die
vòòr jou kwamen (historisch proces)
Onderscheid drie componenten van sociale verbeelding
kennis geschiedenis – hoe is de samenleving tot stand gekomen?
kennis biografie – wie zijn de mensen in de samenleving?
kennis sociale structuur – hoe werkt de samenleving via instituties?
voorwaarde om de sociologische verbeelding te kunnen toepassen
“Being able to think ourselves, away from the familiar routines of our daily lives in order to look anew”
(Charles Wright Mills)
= men moet in staat zijn om van perspectief te wisselen door afstand te nemen van de actuele toestand
en alternatief standpunt in te nemen
Dus: men moet de schijnbare vanzelfsprekendheden dagelijks leven overstijgen, dit kan enkel door
afscheid te nemen van vanzelfsprekendheden zoals routines
niet eenvoudig, want routineus handelen (gedrag) en denken (common sense) zijn diep ingebed in het
dagelijks leven.
1.2.1 selectieve waarneming (we zien maar een klein stukje van de werkelijkheid)
Common sense is positief voor het dagelijks leven, maar leidt tegelijk tot een vertekend beeld van de
werkelijkheid
Reden: we nemen de werkelijkheid selectief waar vanuit onze eigen positie in de wereld
Sociale bril maakt onze waarnemingen selectief
Kenmerken die selectiviteit van onze waarnemingen verklaren
1 fysieke en sociale beperkingen: je kan niet overal zijn
2 belangen: je hebt bepaalde overtuigingen, waardoor je op een bepaalde manier naar dingen kijkt,
afhankelijk van eigen interpretatie en eigen positie
3 kennis en informatie: hoe beter je geïnformeerd bent, geeft een andere kijk op zaken (school speelt
hierbij ook een grote rol)
4 Voorkeur en afkeur: evolueert, sociaal bepaald
1.2.2 referentiekaders
Selectieve waarnemingen begint niet altijd weer opnieuw. Vanuit onze eerdere ervaringen bouwen we
een raamwerk op dat onze latere waarnemingen zal beïnvloeden = referentiekader/sociale bril
Selectief waarnemen = we zien maar een stukje van de werkelijkheid
Iemand kijkt vanuit zijn eigen sociologische bril, eigen referentiekader
Vanuit wat die persoon in eerdere ervaringen heeft beleefd, Iedereen ervaart de dingen op een andere
manier
Kenmerken referentiekader
Één geheel: al onze waarnemingen gebeuren vanuit hetzelfde referentiekader
Redelijk stabiel, niet onveranderlijk: persoonlijke veranderingen beïnvloeden ons referentiekader
Zoveel referentiekaders als individuen die er zijn: iedereen eigen ervaringen dus iedereen eigen
referentiekader, er zijn nooit twee mensen met exact dezelfde ervaringen
Gedeelde referentiekaders wanneer grote groepen individuen ongeveer dezelfde sociale klasse
hebben. Maken deel uit van cultuurpatronen
verscheidenheid aan referentiekaders waardoor we ook verschillend reageren op en anders verslag
uitbrengen over dezelfde gebeurtenissen
Er ontstaat een verschil tussen de zakelijke werkelijkheid en de beleefde werkelijkheid
De beleefde werkelijkheid stuurt ons handelen even sterk/sterker dan de zakelijke werkelijkheid
Thomas theorema is heel algemeen
3
, If people define situations as real, they become real in their consequences.
= Als mensen situaties als werkelijkheid definiëren, dan worden die ook werkelijk in hun gevolgen, omdat
mensen zich gaan gedragen naar hun perceptie van de realiteit
Toepassingen: !!!
Self- fulfilling prophecy = als je bepaalde verwachting hebt ga je je ernaar gedragen en wordt het ook
werkelijkheid
wat je verwacht dat wordt het ook
voorbeelden:
pygmalion-effect : onderwijs; als je echt gelooft in iets gebeurd het echt, als je gelooft in de
capaciteit van u leerlingen, is de kans groter dat ze gaan slagen. Werkt altijd tussen een leider en
een ondergeschikte, dus ook in een bedrijf
Golem-effect: omgekeerde, niet geloven zorgt er ook voor dat leerling lager gaat scoren
Hangt samen met stereotype
Mensen die al stereotype hebben kunnen dit niet meer aanpassen, je staat minder open voor andere
meningen
Een stereotype = gefixeerde en vereenvoudigde voorstellingen over andere groepen die in een bepaalde
groep gangbaar zijn, zonder dat ze op feiten zijn gebaseerd
Kunnen negatief, neutraal of negatief zijn
Self-destroying prophecy = Je verwacht iets, je handelt ernaar, maar het resultaat is omgekeerd
Oefening dia 20-22
1.2.3 toepassingen van de sociale verbeeldingen
Twee beperkingen van de sociale verbeelding
1 geen Monopolie: Een sociologische verklaring is niet exclusief, er zijn altijd andere verklaringen
mogelijk, je kan verschillende verklaringen bedenken
2 Houdbaarheid: Die verklaringen zijn ook niet eeuwig: doorheen de tijd veranderen inzichten een
theorieën
Toepassing sociologische verbeelding
1.2.4 voetbal
Elitaire kringen willen zich nog onderscheiden voor de lagere klasse, deden dit door verre reizen te
maken, mooie kleren dragen, taalgebruik begint allemaal een beetje te verwateren
Dus willen zich onderscheiden op basis van sport: bv golf -> verdwijnt ook meer en meer
Professionalisering en massificatie (betaalbaar, talrijke amateurploegen, positieve voetbalbeleving)
-> distantiëring aan de uiteinden van het sociale spectrum
Voetbal werd populair aan universiteiten en tegelijk ook in Engeland bij arbeidskinderen
Zodra iets van het volk is: Hooliganisme
Elite namen afstand van voetbal omdat het zijn onderscheidende en exclusieve karakter verloor
Bourdieu:
Voor Bourdieu is de sociale strijd een classificatiestrijd; hij heeft veel aandacht voor de culturele dimensie
(>< Marx). Centraal staat het begrip ‘distinctie’.
Mensen met een bepaalde positie zetten, grotendeels onbewust, hun cultureel en economisch kapitaal
om in symbolisch kapitaal (eer, prestige, status).
Mensen ontwikkelen een specifieke, onderscheiden levensstijl waarmee ze hun plaats op het sociale
speelveld aanduiden en daarmee ook de plaats van anderen op dit veld.
De strijd draait dus om de sociale verdeling van eer.
Het resultaat is een ongelijke verdeling van symbolische macht. Mensen kunnen hun symbolisch kapitaal
inzetten om hun dagelijks leven en levenskansen te verbeteren.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller camillegoossens123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.52. You're not tied to anything after your purchase.
