Inleiding psychologie medische en gezondheidspsychologie
Summary
Samenvatting/cursus - Psychologie voor artsen Van Diest Ilse
1 purchase
Course
Inleiding psychologie medische en gezondheidspsychologie
Institution
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Het gaat over een uitgebreide samenvatting waar alles in staat van de les van psychologie van de prof. Alles wat ons verteld is alsook de schema's van slides staan in de samenvatting. Na het leren van deze samenvatting ben je helemaal klaar voor het examen. Veel succes!
Het vak werd gegeven door ...
Inleiding psychologie medische en gezondheidspsychologie
All documents for this subject (25)
Seller
Follow
aureliegeneeskunde
Content preview
Les I.1: Wat is psychologie?
Scepticisme tegen psychologie:
• “soft science”
• Teveel en te verscheiden theorieën
• Afzonderlijk van medische wetenschap aangeboden (vb: bij ‘moeilijke’ patiënten, als medische hulp niet meer
baat)
• Iedereen psycholoog?
A. Wat is psychologie?
• = de wetenschap
o Waarbij het gedrag wordt bestudeerd.
o Waarbij gedrag wordt gebruikt.
o Om de interne processen (vb: emoties, leren, redeneren, … ) te begrijpen die aan de basis liggen van
gedrag.
• Concreter:
o Hoeveel keer komt een individu in een gevecht terecht?
o Zijn er omstandigheden (genetisch?, sociaal?, individuele geschiedenis?) die dit beïnvloeden waardoor
we mogelijk iets meer te weten kunnen komen over mogelijke interne processen die meespelen?
o Bestudeerd op wetenschappelijke manier
▪ Systematische observaties
▪ Openbaar maken
▪ Toetsbare theorieën
B. Voorlopers van de psychologie
• Psychological science: long past, short history
• Filosofen oudheid dachten na over psychologie
o vb: ‘geheugen’
o PLATO: “Tabula rasa”
o SOCRATES: vogelkooi
• Intuïtieve (niet-wetenschappelijke) manier: rede > observatie
• Redenen voor lange duur:
o Complexiteit van het fenomeen
o Mensbeeld: mens = uniek, niet aards!
Toenemend belang van wetenschap in de maatschappij
• Na val RR was de kerk de enige instantie die onderwijs stimuleerde
o GEVOLG: geloofswaarden primair, ziel niet aards
o Duurde tot de reformatie (16e eeuw)
• Reformatie (16e eeuw) : wetenschappelijke revolutie
o Interesse in Griekse geschriften
o Copernicus: geocentrisme → heliocentrisme
▪ Mens + aarde niet meer middelpunt (= nu zon)
▪ Mens ook onderworpen aan natuurwetten → kan voorwerp van studie zijn
▪ Later: Galilei en Newton
• Vanaf 18e eeuw: enorme groei van wetenschap en techniek
o Methodes (binnen wetenschap en techniek): belangrijke bijdrage aan de psychologie (=exact
wetenschappelijke methode)
1
,Ontwikkelingen in de filosofie
• dualisme = lichaam en geest gescheiden (Plato en Katholieke Kerk)
• Dèscartes (1596-1650)
o Rationalisme: waarheid afleiden via de rede, door na te denken, observatie is overbodig
o Nativisme: sommige kennis = aangeboren kennis
o Dualistisch interactionisme: geest en lichaam interageren (pijnappelklier) → lichaam geen ‘slaaf’ van
geest
o Menselijk lichaam = ‘machine’, kan wetenschappelijk bestudeerd worden
▪ Geest bestuderen: nog nooit over nagedacht
• Empirisme: Hobbes (1588-1679) -> theorie verspreid door Locke (1632 -1704)
o Observatie = noodzakelijk (tegen rationalisme)
o Geest komt tot stand via sensorische processen (en is niet aangeboren)
▪ “Tabula Rasa”
▪ Ook de geest kan bestudeerd worden
o Associationisme (= belangrijk principe empirisme)
▪ Hogere orde kennis door associaties van eenvoudige ideeën (2 dingen die tegelijk ervaren
worden, worden mentaal geassocieerd)
vb: hond en beet, dokter en ziek, friet en mayo
▪ Lichaam + geest = machines → volgen natuurwetten
Darwin (1809-1882) en de evolutietheorie
• Evolutietheorie: “The origin of species” (1859)
• Mens afkomstig uit vroegere levensvormen
o Belang van toevallige omstandigheden (mens = accidentje van de natuur → geëvolueerd)
o Genetische variatie en natuurlijke selectie
o Soorten die zich best aanpassen hebben meer succes (survival of the fittest)
• Belangrijk voor psychologie:
o Dieren kunnen iets leren over mens (mens ontstaan uit dieren)
▪ Comparatieve psychologie: gedrag dieren en mensen als studieobject
o Mens onderhevig aan natuurwetten
o ‘moderne’ wetenschapper: systematische observatie, zorgvuldige documentatie, hypothesen
C. De eerste scholen van de psychologie
• Europa
o Wundt en het structuralisme
o Weber en de experimentele psychologie
o Binet en de toegepaste psychologie
o Freud en het onbewuste
• VS
o Functionalisme
o Behaviorisme
o Cognitieve psychologie
2
,1. Wundt en het structuralisme
• Snelle verspreiding van psychologie
• Wundt (1832-1920)
o Eerste psychologisch laboratorium 1879 in Leipzig
• VSA: Titchener (1867-1927)
o Bewustzijn: allemaal combineerbare deeltjes
▪ Vergelijking met tabel v. Mendeljev: allemaal essentiële deeltjes die één geheel kunnen
vormen.
• Onderzoek naar de elementen van het bewustzijn: elk complex proces kan gereduceerd worden tot een
combinatie van elementaire componenten
• Structuralisme: vanaf 1920 naar achtergond
o METHODE: analytische introspectie
o KRITIEK: weinig praktisch (tijdrovend) + onbetrouwbaar → verschillende meningen
2. Binet en toegepaste psychologie
• Binet = advocaat, rijk geboren, hield zich bezig met psychologische vragen
• Intelligentietest (Binet-Simon test)
o Doel: hebben kinderen met leerachterstand extra onderwijs nodig? (vallen die nog te redden)
o Oorspronkelijk: schedelafmetingen, eenvoudige waarnemingsproeven → geen succes (geen relatie
met oordeel leerkracht)
o Later: gedicht instuderen en opnieuw opschrijven → meer voorspellende waarde
• Onderzoek van Binet = toegepast onderzoek, i.e. oplossingen zoeken voor een praktisch probleem.
o → fundamenteel onderzoek, i.e. een fenomeen begrijpen en een theorie ontwerpen
3. Freud en het onbewuste
• Freud = psychiater → psychoanalyse = theorie gemaakt over hoe menselijke geest in elkaar zit (uit ervaring
met patiënten)
• Gedrag + bewuste = oppervlakkige fenomenen → het onbewuste is veel belangrijker
o Onbewuste: problematische ervaringen (trauma) die verdrongen zijn naar het onbewuste
• Psychologische problemen in volwassenheid gaan terug op problematische ervaringen die verdrongen zijn
o Onbewuste onderzoeken door analyse van ‘vergissingen’, droomduiding, vrije associatie
• Kritiek
o Vaag (niet echt toetsbaar → bewuste bestaat maar is ontoegankelijk)
o Onsystematische gegevensverzameling (case-studies patiënten)
3
, 4. VS en het functionalisme (1e stroming)
• Veel Amerikaanse studenten bij Wundt → oprichten eigen labo
• Structuur kennen, hoe functioneert iets?
• Vooral toegepast: onderwijs, bevordering productie
o Hawthrone-effect:
▪ Productiviteit fabrieksmedewerkers bevorderen: aanpassing lichtsterkte + loonsverhoging
▪ Stijging motivatie door gevoel dat mensen bestudeerd werden
• Interesse in individuele verschillen (zoals interesses van mensen)
• Functionalisme: gedrag bestuderen vanuit de geest
o William James (1842-1910)
o Principles of Psychology – stream of consciousness (geen statische componenten)
o Nadruk meer op gedrag, ook nog introspectie (hanteerde ideeën Wundt, maar ruimer)
▪ Verruiming van studiepopulaties: mentaal gehandicapten, dieren (invloed van Darwin)
o “Succes psychologie zal afhangen van de mate waarin het oplossingen biedt aan praktische
problemen”
• Behaviorisme:
o Beïnvloed door evolutieleer → (aangepast) gedrag = van belang
o Gedrag = direct observeerbaar (emoties, geheugen is niet direct observeerbaar en kan dus niet
wetenschappelijk onderzocht worden.)
o Reactie op structuralisme:
▪ Afzetten tegen introspectie (=zelfreflectie) → gedrag als enig studieobject
o Reactie op functionalisme:
▪ Studie vd geest = onmogelijk (functionalisme bestudeert deze via gedrag), agressie = niet
bestudeerbaar, enige houvast: # gevechten waarin persoon terecht geraakt
o Veel leeronderzoek: S-R onderzoek, Skinner (1904-1990): rat in box → straffen en beloningen → kijken
naar gedrag
o Onderzoek + systematische observatie = BELANGRIJK! → hedendaagse situatie (enkel ‘verruimd’),
basismethoden en psychologische principes (variabelen) nog steeds actueel
o Experiment: Watson
▪ Onderzoek naar hoe mensen fobie krijgen (en hoe je er vanaf geraakt) : baby niet bang van
rat, baby telkens laten schrikken als het rat ziet, baby bang van rat
• Cognitieve psychologie:
o Homunculus = klein mannetje in hersenen die een vrije wil heeft (geest in de machine)
o Sinds jaren ’60-’70: de computer → gaf inzicht dat homunculus niet nodig was
o Visie: mens als informatie verwerker
o Methode: exact wetenschappelijke van behaviorisme = behouden
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aureliegeneeskunde. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.80. You're not tied to anything after your purchase.
