H29. Persoonlijkheidsstoornissen..............................................................2
Een vernieuwende blik op persoonlijkheidsproblematiek bij jongeren: van
hokjes naar dimensioneel denken.............................................................5
College: autonomie ondersteuning in de adolescentie.............................6
Het verband tussen behoefte-ondersteunend ouderschap en het
welzijn van adolescenten.....................................................................15
H4 parenting: aanvullende informatie....................................................23
College: ervaringsgerichte interventies..................................................36
Hechten: De fundamenten van emotionele ontwikkeling.......................43
De Tweestoelendialoog voor Innerlijk Conflict.........................................48
Kenmerken van persoonlijkheidsstoornissen werden gezien als moeilijk
te onderscheiden van normale ontwikkelingsprocessen.
Bij pubers werd gedacht dat dergelijke kenmerken tijdelijk waren.
Het stigma rond de diagnose leidde tot terughoudendheid bij behandelaars.
Ontwikkeling van behandelmodellen:
Internationaal duurde het lang voordat specifieke behandelmodellen
voor jongeren met persoonlijkheidsstoornissen werden ontwikkeld.
Onderzoek naar effectiviteit van behandelingen is pas de laatste tien jaar
ontstaan en blijft beperkt.
Impact van persoonlijkheidsstoornissen op volwassenen:
Ernstige aandoeningen met:
v Hoge comorbiditeit (angst-, stemmings-, en eetstoornissen).
v Verminderde levensverwachting van bijna 20 jaar.
v Ernstige sociale en professionele beperkingen.
Chronische aandoeningen met een patroon van herstel en terugval in
symptomen.
Blijvende beperkingen in werk en relaties.
Vroege manifestatie:
Persoonlijkheidsstoornissen ontstaan vaak in de puberteit.
Eén kenmerk van borderline-persoonlijkheidsstoornis (BPS) op 13-
jarige leeftijd voorspelt al negatieve gezondheidsuitkomsten.
Verschillen tussen jongeren met en zonder
persoonlijkheidsproblemen worden groter tijdens de adolescentie.
Vroege diagnostiek en behandeling zijn cruciaal om sociaal-
maatschappelijke problemen te voorkomen.
Focus op Borderline-Persoonlijkheidsstoornis (BPS)
Redenen voor de focus op BPS:
1. Verreweg het meeste onderzoek bij jongeren richt zich op BPS.
2. BPS manifesteert zich in de puberteit met duidelijke kenmerken zoals
stemmingswisselingen en zelfbeschadiging.
3. BPS wordt gezien als de kern van de kwetsbaarheid van mensen met
persoonlijkheidsstoornissen.
Karakterisering van BPS:
Geen vastomlijnd type zoals bij vermijdende of narcistische stoornissen.
Overlap met generieke aspecten van persoonlijkheidspathologie.
2
, Modellen van persoonlijkheidsstoornissen in de DSM-5
Modellen van persoonlijkheidsstoornissen in de DSM-5
1. Traditioneel Model:
Persoonlijkheidsstoornissen worden beschreven als duurzame patronen
in:
v Cognities
v Emoties
v Impulsbeheersing
v Interpersoonlijke relaties
Criteria:
v Persisterend in de tijd.
v Pervasief in verschillende situaties.
v Berokkenen last aan de persoon en/of omgeving.
Tien specifieke typen verdeeld in drie clusters:
v Cluster A (Vreemd, excentriek): Schizoïde, schizotypische en paranoïde
stoornissen.
v Cluster B (Dramatisch, emotioneel): Borderline-, narcistische-,
histrionische- en antisociale stoornissen.
v Cluster C (Angstig, geremd): Afhankelijke-, vermijdende- en
dwangmatige stoornissen.
2. Alternatief Model voor Persoonlijkheidsstoornissen (AMPD):
Lost beperkingen van het traditionele model op, zoals beperkte validiteit en
bruikbaarheid.
Definitie:
v Criterium A = Problemen in zelf- en interpersoonlijk functioneren.
Zelfproblemen: Moeite met emotie- en zelfregulatie, stabiel zelfbeeld,
grenzen en doelen.
Interpersoonlijke problemen: Moeite met empathie, relaties
begrijpen en emotionele nabijheid.
Hiermee een ontwikkelingsperspectief
= het vertrekpunt is dat zulke psychologische capaciteiten ontwikkeld
dienen te worden en dat ze nodig zijn om de toenemende complexe
taken in de maatschappij te vervullen.
v Criterium B = Maladaptieve persoonlijkheidstrekken die problemen
concreet uiten.
Voorbeeld: Onvriendelijkheid bij antisociale stoornis bijvoorbeeld
doordat iemand moeite heeft om wedekerige relaties aan te gaan of
gereserveerdheid bij vermijdende stoornis.
v Introduceert een dimensionaal perspectief (variërend van gezond tot
verstoord).
v Hybride model: Combineert dimensionale en categoriale diagnose.
Zes categorieën behouden: Schizotypische, borderline, narcistische,
vermijdende, dwangmatige en antisociale stoornissen.
Trek-gespecificeerde Persoonlijkheidsstoornis: Restcategorie.
ICD-11 Model (WHO)
Enkel generieke categorie: Persoonlijkheidsstoornissen getypeerd door:
v Ernst (vergelijkbaar met criterium A).
v Vijf grote trekdomeinen (vergelijkbaar met criterium B).
3
, Borderline-specificatie behouden om overgang te vergemakkelijken.
Diagnose bij kinderen en jongeren
Diagnose mogelijk zonder leeftijdsrestrictie in DSM en ICD, behalve:
v Antisociale-persoonlijkheidsstoornis: Pas vanaf 18 jaar (vereist eerdere
gedragsstoornis).
Bij jongeren volstaat een periode van één jaar om aan de criteria te
voldoen (bij volwassenen doorgaans twee jaar).
In het alternatieve model kunnen alle typen persoonlijkheidsstoornissen
gesteld worden, inclusief antisociale stoornis zonder verwijzing naar
gedragsstoornis.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joycevries. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.14. You're not tied to anything after your purchase.
