Inhoudstafel
1. Interculturaliteit in het hedendaagse westerse denken: een historisch conceptueel kader ................ 6
1.1. Het historisch debat ...................................................................................................................... 6
1.1.1. De ontdekking van Amerika: beschaving/ barbarij ............................................................... 6
1.1.2. De verlichting: cultuur-neutraal universalisme ..................................................................... 7
1.1.3. De romantiek: identiteit en particularisme ........................................................................... 7
1.1.4. Synthese: een gespleten moderniteit.................................................................................... 8
1.2. Multiculturalisme.......................................................................................................................... 9
1.2.1. Historische Context................................................................................................................ 9
1.2.2. Multiculturaliteit versus multiculturalisme ......................................................................... 10
1.2.3. Multiculturalisme als erkenningspolitiek............................................................................. 10
1.2.4. De crisis van het multiculturalisme ..................................................................................... 10
1.2.5. Recente tendensen .............................................................................................................. 11
1.3. Interculturalisme......................................................................................................................... 11
1.3.1. Kenmerken................................................................................................................................. 11
1.3.2. Hoe dialogeren? ........................................................................................................................ 12
1.4. Transculturalisme ........................................................................................................................ 14
1.4.1. Identiteit: van moderniteit naar laatmoderniteit ................................................................ 14
1.4.2. Kenmerken........................................................................................................................... 14
Voorbeeldvragen; .................................................................................................................................... 15
DEEL 1: Grenzen .......................................................................................................................................... 16
2. De grenzen van ons onderwijs: een pleidooi voor multiregionaliteit ................................................. 16
2.1. De insteek van deze bijdrage ...................................................................................................... 16
2.2. De zwijgende eerste positie........................................................................................................ 16
2.3. De uitdagende tweede positie ................................................................................................... 17
2.4. De verzoenende derde positie ................................................................................................... 17
2.4.1. De kwaliteit van de data ...................................................................................................... 17
2.4.2. De selectie van data............................................................................................................. 17
2.4.3. De regionale categorieën .................................................................................................... 17
1
, 2.4.4. Evoluties .............................................................................................................................. 18
2.4.5. Het institutionele kader ....................................................................................................... 18
2.4.6. De betekenis van multiregionaliteit..................................................................................... 18
2.4.7. De weg naar multiregionaliteit ............................................................................................ 18
2.4.8. De meerwaarde van multiregionaliteit................................................................................ 18
2.4.9. Situering van eigen positie .................................................................................................. 18
2.4.10. Verschillen tussen disciplines .............................................................................................. 18
2.4.11. Samengevat ......................................................................................................................... 19
2.5. De opbouwende vierde positie .................................................................................................. 19
2.5.1. Europa ................................................................................................................................. 19
2.5.2. Japan .................................................................................................................................... 19
2.5.3. China .................................................................................................................................... 19
2.5.4. Verenigde Staten ................................................................................................................. 20
2.5.5. Naar een multiregionale toekomst ...................................................................................... 20
3. Migratie - Een historisch perspectief op de categorisering van nieuwkomers in België ................. 20
3.1. Nieuwkomers voor de 20ste eeuw .............................................................................................. 21
3.1.1. Migratie en grenzen in premodern Europa ......................................................................... 21
3.1.2. De open grenzen van het 19de-eeuwse België ..................................................................... 21
3.2. De uittekening van het migratiebeleid ....................................................................................... 22
3.2.1. Nieuwe regels rond nationaliteitsverwerving ..................................................................... 22
3.2.2. De regulering van arbeidsmigratie ...................................................................................... 23
3.2.3. Asielverlening aan politieke vluchtelingen .......................................................................... 24
3.2.4. Naar een superdivers België ................................................................................................ 25
3.3. Beperkingen voor de wetgever .................................................................................................. 26
3.3.1. De uitvoering van het beleid ............................................................................................... 26
3.3.2. De uitholling van het Belgische kader ................................................................................. 27
3.4. Besluit.......................................................................................................................................... 27
Voorbeeldvragen; .................................................................................................................................... 28
4. Identiteit – Debatten over nationalisme, multiculturaliteit en integratie ........................................... 28
4.1. Wetenschappelijke debatten over naties en identiteit ............................................................. 28
4.1.1. Naties en nationalisme ........................................................................................................ 28
4.1.2. Identiteiten buiten de Westerse wereld .............................................................................. 30
4.2. Maatschappelijke debatten over migratie en islam .................................................................. 30
2
, 4.2.1. De uniciteit van de hedendaagse migratie? ........................................................................ 30
4.2.2. De incompatibiliteit van de islam? ...................................................................................... 31
4.3. Politieke debatten over migrantenopvang en integratie........................................................... 31
4.3.1. Migrantenopvang in historisch perspectief ......................................................................... 31
4.3.2. Cultuur of structuur? ........................................................................................................... 31
Deel 2: Beelden ........................................................................................................................................... 32
5. Beelden van de Islam – een hedendaags en historisch perspectief .................................................... 32
5.1. Het Salafisme .............................................................................................................................. 32
5.2. Het islamisme of de politieke islam ................................................................................................ 34
5.3. Jihad als een ‘Heilige Oorlog’? ........................................................................................................ 34
5.4. De scheiding tussen religie en staat ................................................................................................ 35
5.5. Sharia en religieuze vraagstukken over moslims in Europa ........................................................... 36
5.6. Vrouwen in de islam ........................................................................................................................ 37
6. Beelden van het Belgische koloniale verleden .................................................................................... 37
6.1. Het koloniale verleden................................................................................................................ 38
6.1.1. Een balans van het Belgisch koloniale bewind .................................................................... 38
6.1.2. Patronen in de debatten ...................................................................................................... 39
6.1.3. De voordelen voor het moederland .................................................................................... 39
6.2. De evolutie van de postkoloniale herinneringen ....................................................................... 40
6.2.1. Stilte na dekolonisatie (1960-2000) ..................................................................................... 40
6.2.2. Debatten rond de eeuwwisseling ........................................................................................ 40
6.2.3. De dominantie van het Witte perspectief ........................................................................... 41
6.2.4. Doorbraak van de tegenstem na 2010 ................................................................................ 41
6.3. Hedendaagse postkoloniale debatten ....................................................................................... 41
6.3.1. Zwarte Piet........................................................................................................................... 41
6.3.2. Standbeelden en straatnamen ............................................................................................ 42
6.3.3. Musea en restitutie ............................................................................................................. 42
6.3.4. Excuses en compensaties .................................................................................................... 42
6.4. Besluit: een nieuwe dekolonisatie? ........................................................................................... 42
7. Literaire verbeelding - Interculturaliteit in het werk van Borges en Radna Fabias.............................. 43
7.1. Literair universalisme: Jorge Louis Borges ................................................................................. 43
7.1.1. de ‘leefwereld’ van een Argentijns auteur ................................................................................ 43
7.1.2. Literatuur als geheim: ‘De etnograaf’ (1969) ............................................................................ 44
3
, 7.1.3. Interculturaliteit als wonder ...................................................................................................... 45
7.2. Literair particularisme: Radna Fabias .............................................................................................. 45
7.2.1. Het tussengebied van een migrant ............................................................................................ 45
7.2.2. Literatuur als ontwrichting: Habitus (2018) .............................................................................. 45
7.2.3. Interculturaliteit als inspanning ................................................................................................. 46
8. Zegeningen en schaduwzijden van taaldiversiteit ............................................................................... 46
8.1. Taaldiversiteit en -homogeniteit in de Lage Landen in historisch perspectief.......................... 46
8.1.1. De Prehistorie: De Indo-Europese pletwals ......................................................................... 47
8.1.2. De middeleeuwen: de invloed van het Frankisch, het Frans en het Latijn .......................... 48
8.1.3. De vroegmoderne tijd: divergentie tussen Noord en Zuid .................................................. 49
8.1.4. De Laatmoderne periode: homogeniserende tendensen en nieuwe verbrokkeling........... 49
8.2. Oordeel over taaldiversiteit: een hachelijke zaak ..................................................................... 49
8.2.1. De linguïstische Leviathan ................................................................................................... 49
8.2.2. De invloed van het Engels.................................................................................................... 49
8.2.3. Diversiteit binnen de taal .................................................................................................... 50
8.2.4. Complicaties bij het beoordelen van taaldiversiteit ............................................................ 50
8.3. De bandbreedte van de diversiteit ............................................................................................. 51
8.4. Besluit.......................................................................................................................................... 51
9. Taal in ruimte en grenzen .................................................................................................................... 52
9.1. Begrensde talen ............................................................................................................................... 52
9.1.1 Traditionele taalkundige benaderingen...................................................................................... 52
9.1.2. De taalpolitiek in België ............................................................................................................. 53
9.1.3. Plaats als sociaal netwerk .......................................................................................................... 54
9.2. Talen zonder grenzen: een nieuw discours ..................................................................................... 54
9.2.1. Superdiversiteit: taal als architectuur van onze samenleving ................................................... 54
9.2.2. Translanguaging: thuistalen in de klas ....................................................................................... 55
9.2.3. Language and belonging: taal en toe-eigening.......................................................................... 55
Panelgesprek: Racisme aan onze universiteit? .......................................................................................... 56
10. Wat je zegt ben je zelf – over indexicaliteit van taal ....................................................................... 59
10.1. Indexicaliteit en ideologie ............................................................................................................. 59
10.1.1. Indexicaliteit ............................................................................................................................ 59
10.1.2. Taalideologie............................................................................................................................ 60
10.2. Taalkundig onderzoek naar indexicaliteit ..................................................................................... 60
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lorenvh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.21. You're not tied to anything after your purchase.