4e jaar biologie middelbaar
Op veldonderzoek
Wegberm en open terrein
1. Verscheidenheid aan organismen waarnemen
2. Determineren en inventariseren van soorten
1. 2.1 Soort en geslacht
2. 2.2 Voor elke soort een unieke wetenschappelijke naam
3. 2.3 Determineren van soorten
4. 2.4 Inventariseren van soorten
3. Beschrijving van habitat en ecologische niche
4. Invloed van abiotische factoren
Wateronderzoek
1. Abiotische invloeden
1. 1.1 Invloed van de diepte van het water
2. 1.2 Invloed van de watertemperatuur
3. 1.3 Invloed van de lichtsterkte
2. Biotische invloeden
1. 2.1 Voedselconcurrentie
2. 2.2 Concurrentie om zuurstofgas
3. Biotische index van een zoetwaterplas
Orde scheppen in een verscheidenheid aan organismen
Tree of life
1. Ontstaan van soorten
1. 1.1 Natuurlijke selectie volgens Darwin
2. 1.2 Verwantschappen
2. Diversiteit aan verwante soorten: tree of life
3. Drie domeinen
Nood aan orde in biodiversiteit
1. Nood aan ondubbelzinnige naamgeving
2. Nood aan inzicht in verwantschappen en evolutie van soorten
Classificeren
1. Wetenschappelijke aanpak om tot classificeren te komen
2. De unieke plek van planten, dieren en fungi in de tree of life
3. Classificatieniveaus brengen nog meer orde in de veelheid aan organisme
De omstreden plaats van virussen
1. Bouw van virussen
2. Waarom virussen geen echte organismen zijn
Classificeren van planten
Basiskenmerken van planten
Vergelijkend onderzoek van plantengroepen
1. Zijn er vaatbundels aanwezig?
1. 1.1 Bouw van een vaatbundel
2. Vaatloze planten en vaatplanten
2. Gebeurt er sporenvorming of zaadvorming voor de verspreiding?
1. 2.1 Sporenvorming
2. 2.2 Zaadvorming
3. Liggen de żaden naakt in een kegel of opgesloten in een vrucht?
4. Hoeveel zaadlobben komen er voor in zaden van bedektzadigen?
1. 4.1 Żaden van echte tweezaadlobbigen
2. 4.2 Żaden van éénzaadlobbigen
3. 4.3 Andere verschillen tussen éénzaadlobbigen en echte tweezaadlobbigen
, 5. Enkele criteria voor het ordenen in families
6. Families verder ordenen in geslachten en soorten
Stamboom van het plantenrijk
Classificeren van dieren
Basiskenmerken van dieren
Vergelijkend onderzoek van dierenstammen
1. Welke lichaamssymmetrie vertoont het dier?
2. Darmzak of doorlopend darmkanaal?
3. Vertoont het dier segmentatie?
4. Draagt het dier gelede aanhangsels?
5. Welk skelet is er aanwezig?
6. Is er een chroda aanwezig?
Vergelijkend onderzoek binnen de stam van de geleedpotigen
1. Segmentatie
2. Aantal en soorten aanhangsels
1. 2.1 Aanhangsels bij de klasse van insecten
2. 2.2 Aanhangsels bij de klasse van de spinachtigen
3. 2.3 Aanhangsels bij de klasse van de schaaldieren
4. 2.4 Aanhangsels bij de klasse van de duizendpoten en de klasse van de miljoenpoten
Chordadieren
1. Kenmerken van chordadieren
2. Criteria om gewervelde dieren van elkaar te onderscheiden
1. 2.1 Transport en ademhaling
2. 2.2 Lichaamstemperatuur
3. 2.3 Voortplanting
4. 2.4 Huidbedekking
Werking van ecosystemen
Ecologie bestudeert ecosystemen
1. Wat is een ecosysteem?
2. Verschillende niveaus van ecologische onderzoek
3. Voordele van toenemende kennis over ecosystemen
Voedselrelaties in een ecosysteem
1. Voedselketen en voedselweb
2. Voedselkringloop
3. Voedselpiramide
1. 3.1 Piramide van aantallen
2. 3.2 Piramide van biomassa
3. 3.3 Piramide van energie
Energiestroom in een ecosysteem
Materiekringlopen in een ecosysteem
1. Koolstofkringloop
2. Zuurstofkringloop
3. Stikstofkringloop
Wijzigingen in een ecosysteem
,Biodiversiteit als vereiste voor ecosysteemdiensten
Biodiversiteit op 3 niveaus
Nut van biodiversiteit voor ecosystemen
Ecosysteemdiensten voor het welzijn van de mens
Belang van duurzame ontwikkeling
Interacties tussen organismen en hun omgeving
Bodemverdichting
Overbemesting
Beschadiging van oevers door muskusratten
Interacties tussen verschillende soorten
Predatie
Voedselconcurrentie
Symbiose
Micro-organismen in relatie tot de menselijke gezondheid
Wat zijn micro-organismen?
Parasitaire micro-organismen als oorzaak van infecties
Bacteriële infecties
Schimmelinfecties
Virale infecties
Afweer van ons lichaam tegen parasitaire micro-organismen
Immunisatie
De rol van nuttige bacteriën
Interacties tussen organismen van dezelfde soort
Concurrentie en coöperatie
1. Leven in groep
2. Concurrentie
3. Intensiteit en vormen van coöperatie
4. Lichamelijke aanpassingen en de rol in de groep
Communicatie tussen soortgenoten
1. Functie van communicatie
2. Communicatiemethoden
3. Gedrag
, Op veldonderzoek
Wegberm en open terrein
1. Verscheidenheid aan organismen waarnemen
Men kan verscheidenheid aan organismen waarnemen door sporen van dieren, zoals pootafdrukken,
vraatsporen, uitwerpselen en wroet- en krabsporen, haren aan de prikkeldraad, nesten of
geurmerken.
Sporen zoeken om de aanwezigheid van organismen waar te nemen:
• Het schuimnest van het schuimbeestje of schuimcicade, de larve van de schuimcicade verraadt
zijn aanwezigheid door zijn schuimnest op stengels van kruiden en grassen.
• Sprinkhanengetsjirp, de sprinkhaanmannetjes maken geluid om wijfes te lokken voor de
paring.
2. Determineren en inventariseren van soorten
Determineren: organismen op naam brengen aan de hand van uitwendig waarneembare kenmerken
Inventariseren: aantallen organismen tellen of schatten (en de verspreiding van de waargenomen soort
in kaart brengen)
Vertelt ons meer over de leefkwaliteit van de omgeving (hoe gezond is het gebied voor planten
en dieren)
2.1 Soort en geslacht
Soort of species: groep van individuen die niet alleen sterk op elkaar gelijken, maar ook kunnen
voortplanten en vruchtbare nakomelingen hebben, vb paard en ezel zijn 2 verschillende soorten want
muildieren (paard + ezel) zijn onvruchtbaar
Geslacht of genus: groep van soorten die sterk op elkaar gelijken, paard en ezel behoren tot hetzelfde
geslacht want gemeenschappelijke kenmerken
Nieuwe soorten: ontstaan wanneer kenmerekn tussen soorten worden uitgewisseld
Voortplantingsgemeenschap: soortgenoten hebben overkeenkomstige soortspecifieke eigenschappen
en vormen samen een voortplantingsgemeenschap
2.2 Voor elke soort een unieke wetenschappelijke naam
Elke soort krijgt een wetenschappelijke naam die is opgebouwd uit een geslachtsnaam (startend met
een hoofdletter) en dan gevolgd door een soortnaam (met een kleine letter). Omdat een
wetenschappelijke naam uit twee delen bestaat, spreken we van een binomiale naam.
2.3 Determineren van soorten
Determineren: organismen op naam brengen aan de hand van uitwendig waarneembare kenmerken
Zoekkaarten, determineertabellen, …
2.4 Inventariseren van soorten
Inventariseren: aantallen noteren en de verspreiding van soorten in kaart brengen
Nut van inventariseren:
• Veranderingen in het aantal soorten en in populatiegrootte opvolgen
• Leefkwaliteit van een gebied evalueren
o Met indicatorsoorten, vb grote brandnetel is stikstofindicator
Inventariseren van planten langs een transect
• Transect: lijn door een gebied dat we willen onderzoeken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller acools. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.80. You're not tied to anything after your purchase.