Universiteit Gent, vrijdag 3-8 mei 2019
Yves Haeck
, Inhoudstafel
(1) Historiek
(2) Waar wordt gefolterd?
(3) Waarom wordt gefolterd?
(4) Wie foltert en wordt gefolterd?
(5) Hoe wordt gefolterd?
(6) Hoe word je een folteraar?
(7) Wat zijn de sociale voorwaarden voor foltering?
(8) Waar vinden we het folterverbod?
(9) Hoe wordt toezicht gehouden op het folterverbod?
(10) Wat is foltering?
,Van waar komt foltering: in onze geschiedenis schering en inslag (van oudheid tot nu)
Procrustes =
1 van de mythische figuren uit de Griekse oudheid is Procrustes (= “de uitrekker”)
Hij was een herbergier, eigenaar van een hotel op de weg tussen Athene en Eleusis (waar
een heiligdom was).
Hij had de gewoonte om mensen uit te nodigen die zijn past kruisten en dan legde hij ze op
een bed en mensen die te kort waren voor dat bed, die rekte hij uit. Degene die te lang
waren maakte hij korter.
Hij is aan zijn einde gekomen omdat de koning van Athene ook eens is langsgekomen en die
koning heeft de benen van Procrustes zelf ingekort.
→ eerste folteraar klassieke oudheid
1. Historiek
- Grieken en Romeinen: in principe alleen foltering van slaven en
niet-burgers
- Vroege Middeleeuwen: godsgericht: foltering als proces zelf
- Latere Middeleeuwen (na 1215): foltering als middel tot
bekomen van bekentenis
- 17e/18e/19e eeuw: streven naar afschaffing (m.u.v. kolonies)
- 20e eeuw: verbod van foltering in internationale verdragen
Vraag: was foltering een techniek die veel werd gebruikt bij de Grieken en de Romeinen?
→ Nee
Burgers werden in principe niet gefolterd de enigen die wel werden gefolterd waren niet-
burgers en slaven
→ slaven waren niet voor rede vatbaar, hadden geen redelijk vermogen en kon je niet
vertrouwen want die zouden nooit de waarheid zeggen als ze op een vrije, ongedwongen
manier gevraagd werden naar wat er precies gebeurd was
Bedoeling: hen tot bekentissen te dwingen (foltering = enige manier om tot de waarheid te
komen)
, (vanaf 2e eeuw na christus: gebruiken Romeinen meer en meer foltering ook t.a.v. burgers)
In Vroege Middeleeuwen: foltering = schering en inslag
→ vaak in de plaats van een proces
→ “godsoordelen” of “godsgericht” = personen werden gedwongen om een proef te
ondergaan en dat leidde tot de uitkomst → is persoon schuldig of niet? (bv. waterproef: arm
in water steken en kijken of hij verbrandde → indien verbrand: schuldig)
→ bij vrouwen: weten of ze heksen waren of iets hadden misdaan → bleef iemand
bovendrijven = onschuldig, verdrinkt iemand dan is ze schuldig
→ in late middeleeuwen: principe omgedraaid wat betreft in het water gooien van vrouwen
(heks = blijven drijven)!!
→ foltering als proces
In Latere Middeleeuwen: foltering = onderdeel van het proces
Iemand werd verdacht van een misdrijf → 2 getuigen die beweerden dat iemand een
misdrijf had gepleegd dan werd die persoon veroordeeld maar indien maar 1 getuige:
onvoldoende → oplossing: verdachte folteren om te zien of we hem of haar tot een
bekentenis kunnen dwingen
→ heksenprocessen of processen tegen ketters: onmiddellijk tot foltering overgegaan
Voorbeeld: waterboarding
→ foltering = hulpmiddel ter bekoming van een bekentenis
Met de moderne ideeën tijdens de Verlichting:
→ idee van foltering op de helling en langzaamaan afgeschaft
→ Voltaire en Cesare Beccaria waren er absoluut tegen
→ ook Napoleon zei dat zo’n bekentenis weinig waarde heeft (zegt om het even wat)
→ evolutie naar de afschaffing van foltering: begonnen in Scandinavische landen en dan in
de richting van onze contreien → Nederland… maar m.u.v. de kolonies → slaven en inwoners
van Latijns-Amerika of Afrika werden gezien als “subhuman” (bv. Belgisch Kongo onder
Leopold II: afhakken van handen… → gebruikt ook als straf of intimidatie)
Tweede helft 20e eeuw: opname folterverbod in internationale verdragen en toch in eerste
rapport ooit van Amnesty International over foltering wordt toch gesproken van de 20e
eeuw als eeuw van de foltering (nooit meer gefolterd dan in de 20e eeuw: nazi’s, fascisme,
communisme, Stalin en de Goelags…)
→ 2e helft van de 20e eeuw jaren 80: Latijns-Amerika → dictators gebruiken technieken die
gebruikt werden door de nazi’s → die meegebracht waren naar Latijns-Amerika door nazi’s
die Duitsland waren ontvlucht en in Chili en Peru waren gaan wonen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller reneedemeulenaere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.