Summary
Samenvatting H6 en 7 geschiedenis HAVO
- Course
- Level
samenvatting over H6 en 7 met de kenmerkende aspecten. is handig voor HAVO 4 en 5. ook zitten er de begrippen bij die zijn uitgelegd.
[Show more]
Seller
Follow
jasondevries2000
Content preview
Hoofdstuk 6 en 7 samenvattingTijd van regenten en vorsten: zesde tijdvak (1600-1700).
6.1 Rijk door handel overzee
Gespecialiseerde boeren
Veel boeren in republiek werden gedwongen te specialiseren in veeteelt omdat de natuurlijke
omstandigheden veranderd waren. Door laag leef gebied was het land te zompig om tarwe
etc. te kunnen planten maar was wel goed genoeg voor veeteelt (dieren).
Overgang naar veeteelt was mogelijk, doordat Hollandse schippers graan invoerden uit
gebieden rond de Oostzee. Daarmee kon de Hollandse bevolking in de steden en platteland
worden gevoed.
De stapelmarkt
De Hollandse kooplieden, die de winst op hun graanhandel vaak zagen verdubbelen,
werkten volgens de principes van het kapitalisme: het behalen van zo veel mogelijk winst na
een investering. De graanhandel werd daardoor de belangrijkste handel voor de economie
van de Republiek.
De zee gewesten van de Republiek profiteerden volop van hun gunstige ligging: op het
kruispunt van belangrijke handelsroutes – tussen oost en west, en noord en zuid – en aan de
mondelingen van de rivieren Schelde, Maas of Rijn. Hierdoor was het mogelijk om in één
vaarseizoen in de doorgaande vaart de zogeheten Driehoeks tocht te doen.
Amsterdam dankte haar positie vooral aan de stapelmarkt. Het hout en het graan uit de Oost
zeegebieden werden tijdelijk in Amsterdam opgeslagen – gestapeld – in afwachting van
verder transport. De stapelfunctie was erg belangrijk, omdat de aanvoer van producten door
stormen, misoogsten en oorlogen onregelmatig en onzeker kon zijn.
Van concurrentie naar compagnie
Aan het einde van de zestiende eeuw legde de Republiek wereldwijd handelscontacten en
ging een groeiende rol spelen in de opkomende wereldeconomie. In de Republiek ontstond
hierdoor het handelskapitalisme: het investeren van een grote hoeveelheid geld om door
handel zo veel mogelijk winst te maken.
In 1594 werd besloten om een gezamenlijke handelsonderneming op te richten die zelf
peper en andere specerijen uit Indië zou halen.
Schip stuur naar Indië – ontdekte rechtstreekse handel mogelijk – veel kooplieden
profiteerden ervan.
Aan het einde van 1601, waren er vanuit verschillende havensteden al 65 handelsschepen
naar Indië gevaren of nog onderweg. In al deze steden hadden kooplieden hiervoor
compagnieën opgericht, om door het delen van het risico zo veel mogelijk winst te kunnen
maken. Concurrentie tussen deze verschillende handelscompagnieën was groot.
Prijzen steegde in Indië maar daalde in NL. gevolg VOC.
In 1602 kwam er een samenwerkingsband van alle kooplieden uit Holland en zeeland: de
Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)
, De VOC kwam aan voldoende werkkapitaal door aandelen uit te geven. Iedereen kon een
aandeel kopen: niet alleen rijke kooplieden, maar ook ambachtslieden, winkeliers en later
zelfs dienstmeisjes.
Desnoods met harde hand
De VOC kreeg van de Staten-Generaal het monopolie (alleenrecht) om handel te drijven met
Azië en had bovendien verregaande bevoegdheden in die verre streken. De kooplieden van
de VOC mochten handelsovereenkomsten met inlandse vorsten sluiten, soldaten en
bestuursambtenaren in dienst nemen, aan vreemde kusten forten bouwen en geweld
gebruiken als het belang van de VOC in gevaar kwam. (veel macht).
Jaloerse buurlanden
Engeland en Frankrijk waren jaloers op de welvaart van de Republiek. Engeland werkte de
Republiek daarom tegen met bijvoorbeeld de Act of Navigation uit 1651. Hierin stond dat in
Britse havens Alleen maar Britse handelsschepen mochten komen of schepen die uit het
hetzelfde land afkomstig waren als hun lading. Het echte doel van de Act of Navigation was
Iedereen Natuurlijk duidelijk: de Hollandse vrachtwagens tegenwerken.
Ook Frankrijk nam maatregelen tegen de vrije economie. Minister Jean-Baptiste Colbert
wilde de eigen markt beschermen door mercantilisme (export maximeren). Volgens deze
economische leer moeten import van goederen uit het buitenland worden verminderd en de
export worden gestimuleerd.
6.2 Wie heeft de macht?
Particularisme in de Republiek
Met de vrede van Münster in 1648 werd de Opstand tegen Spanje beëindigd. Gevolg
Republiek officieel zelfstandig natie erkend. 1588 tijdens opstand – republiek uitgeroepen.
De Opstand was onder meer voortgekomen uit een afkeer van de politiek van centralisatie
van de Spaanse koning Filips 2. Opstandelingen wilde autonomie (eigen stem) behouden.
Republiek werd statenbond van zeven zelfstandige gewesten, die gelijk aan elkaar waren.
Gewestelijke staten hoogste macht + vergaderingen.
Holland heeft het voor het zeggen
Grote verschillen tussen gewesten bleek vooral in de Staten-Generaal (vergadering met alle
gewesten samen). Elk gewest besliste zelf hoeveel vertegenwoordigers naar Den Haag
zond. De regenten (bestuurders in Republiek) kregen instructies mee. Voorstel week af?
Terug naar huis praten. Staten-Generaal alleen mogelijk als iedereen eens was. één gewest
kon bijv. een besluit tegenhouden. Gebeurde weinig dankzij raadspensionaris.
De raadspensionaris bereidde de vergaderingen van de Staten-Generaal voor, voerde daarin
vaak en langdurig het woord en zette indien nodig leden onder druk.
Hij betaalde helft van gezamenlijke kosten, dus kon hij dwarsliggers op andere gedachten te
brengen door te dreigen de Hollandse financiële bijdrage te stoppen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jasondevries2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.30. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64450 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now