Samenvatting van boek en lessen Historisch overzicht van de wijsbegeerte (2024/2025).
Extra cursus materiaal is ook samengevat, oosterse filosofie en islamitische denkers. Eerste jaar vak, faculteit gedeelde les.
3 documenten, een samenvatting, een samenvatting van de samenvatting en de extra m...
1ste wiskundige & wijsgever,
Niet alle mythen kunnen tegelijk waar zijn, dus wil wereld vatbaar maken voor
argumentatie
Voortdurende verandering = interessant
Oerstof = water
Anaximander:
Leerling van Thales
Oerstof: ‘apeiron’ (onbepaalde/onbegrensde)
Ontstaan en vergaan = resultaat van voortdurende onderlinge strijd van dingen
Anaximenes:
Oerstof = lucht
Concrete objecten = resultaat van verdichting/verdunning
Pythagoras:
De begrijpelijke wereld = wiskundige structuur
Herclitus:
Oerstof = vluchtige en ongrijpbare vuur
Panta rei: alles vloeit
Men kan niet 2 keer in dezelfde rivier stappen: water vloeit weg en je gaat altijd in
ander water zijn/met andere riviervloer
Parmenides (& Zeno):
“Het zijnde (één en onveranderlijk) is en het niet-zijnde is niet”
Er is geen tijd: alle verandering is gewoon skin-deep
Zeno: beweging bestaat niet
Leucippus & Democritus:
Atomisme: alles bestaat uit heel kleine deeltjes die tijdelijk samenklonteren (ook de
ziel is hieruit opgemaakt)
6. De sofisten van Socrates
Goed spreken = overtuigend = overreden
Protagoras:
‘Homo mensura’: mens is de maat van alles
Er is geen absolute waarheid, er zijn geen absolute waarden
,Gorgias:
“Niets bestaat, mocht er toch iets bestaan, dan kunnen we het niet kennen, en
mochten we het wel kunnen kennen, dan kunnen we het niet meedelen.”
o Metafysisch scepticisme: er bestaat niets
o Epistemisch scepticisme: zo niet, kunnen we het niet kennen
o Conceptueel scepticisme: zo niet, kunnen we het niet meedelen
Socrates:
Weet dat hij niets weet, maar de waarheid en het goede bestaan
Zelfonderzoek centraal
7. Plato
Plato:
Socrates’ leerling
Plato’s kenleer:
o Wiskundig
o Bestudeerd volmaakter vormen: de cirkel (niet één cirkel)
o Kennis = kennis van volmaakte vormen (moeten in definities gevat worden)
Plato’s zijnsleer:
o Volmaakte vormen bestaan
o Geen volmaakte realisatie in actuele wereld
o Er bestaat een Vormenwereld: blueprint van alles
Plato’s mensvisie:
o Onsterfelijke, redelijke ziel
o Lichaam = tijdelijke parking van de ziel
Plato’s moraal en politieke visie:
o Fundament voor moraal en staatsordening
o Het goede/het mooie benaderen
o Heerser = moet filosoof zijn
o Poppers open society and its enemies:
Plato’s utopie
Totalitair
Niet aan te passen aan verschillende/veranderende noden
8. Aristoteles
Aristoteles:
Probleem met universalia:
o Semantisch: is ‘stad’ de naam van een stad?
o Metafysisch: substanties op één, attributen op meerdere plaatsen
o Eén over velen argument: twee categorieën – Particularia en universalia
, o Instantiatie-relatie - Russel: Objecten als bundels van universalia
Hylemorfisme:
o Probleem identiteit en verandering
o Schip van Theseus: als je elk deel van een schip, plank per plank veranderd.
Is het dan hetzelfde schip als voor alles veranderd was? Of is het een nieuwe
boot?
Aristoteles vs. Plato
o Plato’s transcendente en Aristoteles’ immanente Vormen
o Ervaring (Aristoteles) >>> wiskunde (Plato)
o Conceptvorming: abstractie >>> constructie
Deductie:
o Alle zwanen = wit, er is een zwaan voor mij, zwaan is wit
Inductie:
o Inductie voegt toe
o Hume’s probleem: inductie psychologisch volstrekt okay, maar niet
dichtgetimmerd in filosofie
Abductie:
o Hypothesevorming
o Peirce: naar verklaring + normatief: naar beste, rivaliserende criteria voor
‘beste’ = Tussenpositie: naar relevante verklaring
Wereldvisie:
o Teleologisch: Stuwkracht meer volmaakte realisatie
o Causale verklaringen hebben het overgenomen, ook biologie, doch
verklaringen gedrag en artefacten
Praktische filosofie:
o Pragmatisch gericht
o Jongeren hebben te weinig ondervinding
o Plato: revolutionair, ontwerp ideale maatschappij
o Aristoteles: conservatief haalbare verbetering aanbrengen
9. Hellenistische en romeinse filosofie
Cynisme:
Antisthenes: eudaimonia (geluk) door deugd
Diogenes: behoefteloosheid, autarkeia (genoeg aan zelf)
o Ascentisme: woonde in wijnvat, masturbeerde in publiek en sprak op tegen
Alexander de groot
Stoa:
Seneca, Epictetus & Marcus Aurelius
Wereld = materieel geheel hangt samen door pneuma
Logos = rede
Pronoia = voorzienigheid, noodwendigheid
Mens:
o Microkosmos
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lienhermans8. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.00. You're not tied to anything after your purchase.
