Samenvatting Stress, Gezondheid en Ziekte (groot, volledig)
0 purchase
Course
Stress, Gezondheid en Ziekte (6462PS010Y)
Institution
Universiteit Leiden (UL)
Dit document is een samenvatting van het vak Stress, Gezondheid en Ziekte van de Psychologie. Dit vak wordt in het tweede jaar van de studie Psychologie gegeven. De samenvatting bestaat uit 25 pagina's. Het omvat de belangrijkste stof van het vak. De schrijver heeft er een 7.0 mee weten te halen.
Descartes: “het lichaam kan als een machine bestuurd worden”
- Hij hield geen rekening met de geest
- Dit leidt tot een dualistische benadering van lichaam en geest
- Dit heeft de basis gelegd voor het biomedische model
Biomedische model: ziekte is een lineair causaal proces waarbij een verstoring in het
lichaam de normale functies verstoord. Behandeling is gericht op fysieke interventies om de
oorzaak te elimineren en het lichaam te herstellen. Hierbij spelen gedachten of emoties van
de patiënt geen rol (bv. chemotherapie, medicijnen, bypassoperaties)
Het biomedische model wordt gekenmerkt door de volgende aspecten:
- Eénrichtingscausaliteit: de ziekteverwekker heeft invloed op het organisme, zonder
terugkoppeling naar de veroorzaker
- Dualisme: er wordt geen rekening gehouden met de mogelijke samenwerking van
geest en lichaam in het bevorderen of verslechteren van de gezondheid
- Fysiologische benadering: ziekte wordt gezien als een proces dat zich afspeelt in
het lichaam, waarbij behandeling zich specifiek richt op het fysiologisch aanpassen
- Afwezigheid van hiërarchie: de verschillende niveaus van complexiteit binnen het
organisme werken niet samen, met name de hogere controles van het zenuwstelsel
die gedachten en emoties reguleren
Het biomedische en traditionele model hebben contrasterende kenmerken en beperkingen:
- Invloeden van gedrag op ziekteprocessen moeten met dezelfde wetenschappelijke
nauwkeurigheid worden onderzocht als bij traditionele benaderingen van ziekte en
genezing
- Het biomedische model houdt geen rekening met de invloed van gedachten en
emoties op het ontstaan of genezen van ziekten
- Ons begrip van hoe psychologische processen en ziekteprocessen elkaar
beïnvloeden, is nog beperkt en in ontwikkeling
- Gedachten en emoties zijn zelden de enige oorzaak van een ziekte, maar ze kunnen
bestaande aandoeningen wel verergeren, verlichten of veranderen
- Deze scherpe tegenstelling tussen het biomedische en het traditionele model helpt
om de mogelijke bijdragen van gedragsgeneeskunde te illustreren
Negatieve emoties kunnen de effectiviteit van behandelingen belemmeren, maar het
traditionele biomedische model biedt geen handvatten om de invloed van de mentale
toestand te benutten. Er ontbreekt in de medische opleiding vaak de kennis om het
biopsychosociale model in de praktijk te brengen.
In het biopsychosociale model zijn 3 belangrijke interacties te onderscheiden:
- Psychosociale processen: gedachten, emoties en verbale uitdrukkingen
beïnvloeden en worden beïnvloed door de sociale en culturele omgeving. Deze
uitwisselingen van info (bv. aard van ziekte en behandeling) kunnen de uitkomst
beïnvloeden
- Behandeling en omgeving: behandeling is gefocust op het verwijderen van de
ziekteverwekker, de interacties tussen behandeling, persoon, ziekteverwekker,
sociale omgeving en psychosociale functioneren worden ook meegenomen in de
uitkomst van de behandeling
- Interacties: de ziekteverwekker beïnvloedt niet alleen de fysiologie, maar ook de
immuunrespons kan de ziekteverwekker veranderen. Er is dus een wisselwerking
waarbij de persoon en de ziekteverwekker info uitwisselen en aan elkaar aanpassen
,Het biopsychosciale model benadrukt dat de persoon en ziekteverwekker een dynamische
interactie hebben, dat deze interactie bestaat uit de uitwisseling van info over de aard van de
ziekteverwekker en de verdediging van de gastheer en dat de uitkomst van de ziekte
bepaald wordt door deze interactie. Deze interactie noemen we gedragswisselingen. Het
model is niet lineair, maar recursief en interactief. Het toont voortdurende, wederkerige
interacties tussen de ziekte, behandeling en de persoon. Fysieke, psychosociale en culturele
aspecten van ziekte worden als nauw verwezen gezien. Het benadrukt dat gedachten en
emoties sterk verbonden zijn met lichamelijke processen.
- Einde dualistische visie van ziekte, waarbij geest en lichaam lost van elkaar staan
3 belangrijke punten over placebo-effecten:
- Psychologische factoren: de werking van placebo’s is afhankelijk van de
verwachtingen en conditioneringen van de patiënt
- Socioculturele factoren: patiënten kunnen geloven dat de pillen die ze nemen hen
zullen genezen o.b.v. eerdere ervaringen en culturele normen
- Effectiviteit: placebo-effecten kunnen leiden tot significante verbeteringen, zelfs
vergelijkbaar met die van actieve medicijnen
Psychologische gebeurtenissen kunnen het immuunsysteem veranderen door middel van
klassieke conditionering. Rat krijgt medicijn dat immuunnfunctie onderdrukt, samen
sacharine. Na herstel van het immuunsysteem wordt weer de sacharine gegeven maar dan
zonder medicijn. Echter wordt de immuunfunctie onderdrukt
- Klassieke conditionering kan immuosuppressieve effecten hebben, wat betekent dat
iemands persoonlijke levensgeschiedenis invloed kan hebben op de toestand van het
lichaam
- Er is nu meer info over de invloed van gedachten op het lichaam en placebo-
responsen. De sacharine kan namelijk worden gezien als een soort placebo
veroorzaakt door conditionering
- Sacharine functioneerde als een informatieve stimulus zonder eigen kracht, maar
kreeg betekenis door de associatie met het medicijn
Coronaire hartziekte is een complexe, chronische aandoeningen die wordt veroorzaakt
door cholesterolrijke plaques in de bloedvaten van het hart. Dit kan leiden tot angina
pectoris en hartaanvallen. Men krijg bypass-grafts, angioplastieën en medicatie.
Gedragsgeneeskunde: dit bestudeert de invloed van sociocultuerele factoren en
hersenprocessen op de gezondheid. Het richt zich op het onderzoeken van specifieke
gedragingen, mentale toestanden en culturele gewoonten die zowel negatieve als positieve
effecten op de gezondheid kunnen hebben
Systeemtheorie (Schwartz): dit beschrijft hoe eenvoudige en complexe systemen
gereguleerd worden en hoe ze die regulatie handhaven bij verstoring. Lage van controle
zorgen ervoor dat hogere hersenactiviteiten (bv. gedachten, emoties), lagere centra kunnen
beïnvloeden om lichaamsfuncties te veranderen. Dit gebeurt onbewust en automatisch
Schwartz’ vijf-stappenmodel omvat:
1. Dialoog tussen organisme en omgeving: we ontvangen info van de omgeving en
reageren hierop
2. Integratie van info: de geest/hersenen integreren info van externe en interne
bronnen om lichaamsorganen te reguleren
3. Aanpassing van lichaamsorganen: organen passen hun functie aan o.b.v. de info
die de hersenen doorsturen om een optimale balans te houden
4. Interoceptieve informatie: het brein gebruikt interne info om functies in het lichaam
automatisch aan te passen
, 5. Regulatie door externe info: het brein gebruikt externe info om het lichaam te
reguleren
- Voorbeelden zijn het gebruik van biofeedback om bewust lichaamsfuncties te
reguleren
Biofeedback: techniek die men helpt om bewust toegang te krijgen tot normaal onbewuste
lichaamsfuncties en deze tijdelijk te beïnvloeden d.m.v. bewustzijnstraining. Het kan effectief
zijn voor het reguleren van bepaalde lichamelijke toestanden
Hoofdstuk 2
17e eeuw – wetenschappelijke revolutie begon tijdens de verlichting. De moderne
geneeskunde, of biomedicine is hier een product van
De Grieken zagen de werkelijkheid als 2 verschillende aspecten:
- Fysieke wereld, waargenomen door zintuigen
- Wereld van ideeën, via kennis
Plato geloofde in 4 niveaus van werkelijkheid:
- Schaduwen en reflecties die door de zintuigen werden waargenomen
- Echte objecten
- Wetenschappelijke kennis
- De wereld van zuivere ideeën
2 belangrijke thema’s komen voort uit de ideeën van de Grieken:
- Het gebruik van het menselijk verstand om de natuur te begrijpen
- Een dualistisch wereldbeeld waarin fysieke objecten en hun essentiële
eigenschappen als verschillend werden gezien
Europa herontdekte de denkwijze van de oude Grieken tijdens de Renaissance. Dit leidde tot
wetenschappelijke vooruitgang die in conflict kwam met religieuze overtuigingen.
Epistemologie (Descartes): dit onderzoekt hoe we weten of onze kennis geldig is, en
bepaalt de methoden waarmee we kennis verwerven en testen. Kennis was alleen geldig als
deze voortkwam uit observatie en redernering
Descartes: “de wereld kan alleen gezien worden als een complexe machine, die bestaat uit
kleine objecten die samenwerken. Deze kleinere objecten kunnen worden onderzocht”
- Reductionistische bedaring (kenmerkend voor wetenschap)
Descartes en Bacon: “experimenten empirische observaties zijn erg belangrijk”
Descartes: “de ziel is onsterfelijk en niet-fysiek, het lichaam is fysiek en sterfelijk. De
rationele ziel komt niet voort uit materie, maar is speciaal geschapen. Het lichaam is een
biologische machine die aangestuurd wordt door een niet-mechanische ziel via de
pijnappelklier en het zenuwstelsel”
- Introductie mechanistisch wereldbeeld
Metafysica: de fundamentele aard van de werkelijkheid
2 metafysische principes van Descartes en vroege natuurfilosofen:
1. Er is één fundamenteel materieel niveau van werkelijkheid, waar alle dingen bestaan
uit steeds complexere combinaties van materie. Complexe structuren zijn
samenstellingen van eenvoudigere onderdelen en brengen geen nieuwe entiteiten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SlimPsychologie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.04. You're not tied to anything after your purchase.
