Het begrip onderneming heeft binnen het vermogensrecht geen vaste definitie.
Zoals in het Handelsregisterbesluit valt vaak onder de definitie dat de organisatie
winstgericht dient te zijn. hierdoor wordt ook wel gemeend dat het ondernemingsrecht
slechts winstgerichte bedrijven betreft.
Echter, wanneer het gaat om het ondernemingsrecht, wordt de definitie van de WOR
gehanteerd. Het ondernemingsrecht omvat in dit boek dus alle rechtsvormen die in de
Nederlandse of Europese wet geregeld zijn, ook indien zij geen (winstgerichte)
onderneming drijven (zoals vaak de stichting).
Het onderscheid tussen rechtspersonen en de niet-rechtspersonen is van groot belang.
Dit onderscheid is van belang vanwege de gevolgen die het zijn rechtspersoon heeft.
Onder Nederlands recht zijn niet alleen mensen (natuurlijke personen genoemd in het
recht) rechtssubject, maar ook rechtspersonen, zoals een bv of vereniging. Een
rechtssubject is drager van rechten en plichten. Dat een rechtssubject drager van rechten
is, betekent simpelweg de mogelijkheid om volgens het recht zaken in eigendom te
hebben en schulden aan te gaan. Als drager van plichten wordt van een rechtssubject
verwacht dat aangegane schulden ook weer worden afgelost.
Een huis kan logischerwijs geen rechtssubject zijn, net zomin als een hond. Zij zijn
rechtsobject. Een rechtsobject is datgene waarop een rechtssubject recht kan hebben;
goederen zijn bijvoorbeeld rechtsobjecten.
Volgens art. 1:1 lid 1 BW zijn allen die zich in Nederland bevinden vrij en bevoegd tot het
genot van de burgerlijke rechten. Logischerwijs vallen onder dit begrip de natuurlijke
personen, maar dus ook rechtspersonen zoals een bv. Deze ondernemingen hebben
,volgens art. 2:3 BW ook een vorm van persoonlijkheid, namelijk rechtspersoonlijkheid, en
daarom worden zij rechtspersonen genoemd.
Rechtspersonen worden op grond van art. 2:5 BW gelijkgesteld met natuurlijke personen
voor wat het vermogensrecht betreft.
Zowel de natuurlijke persoon als de rechtspersoon is als rechtssubject vervolgens
rechtsbevoegd: bevoegd en vrij tot het genot van burgerlijke rechten. Deze term van art.
1:1 lid 1 BW ziet op de mogelijkheid van rechtssubjecten om in hun rechten en plichten
verandering te brengen door het verrichten van handelingen en daden.
Rechtsbevoegdheid heeft dus betrekking op de mogelijkheid om rechtshandelingen te
verrichten, overeenkomsten te sluiten, goederen in ontvangst te nemen, schulden aan te
gaan, vorderingen te innen, onrechtmatige daden te begaan enzovoort.
Rechtspersonen kunnen als rechtssubjecten alleen op papier functioneren als natuurlijk
persoon. In de praktijk kunnen ze alleen door middel van de handelingen van natuurlijke
personen functioneren.
Er bestaan publiekrechtelijke rechtspersonen, kerkgenootschappen en privaatrechtelijke
rechtspersonen.
Wanneer hier gesproken wordt over rechtspersonen, dan worden de privaatrechtelijke
rechtspersonen bedoeld. In Nederland komen er 6 privaatrechtelijke rechtspersonen voor:
Bv:
de besloten vennootschap (bv) is een rechtspersoon met een eigen kapitaal, dat door
middel van het uitgeven van aandelen is verkregen. Ze dient te worden opgericht met
een notariële akte, waarin statuten worden opgenomen. De Bv heeft geen
minimumoprichtingskapitaal meer en doordat er tevens een beperkte persoonlijke
aansprakelijkheid van bestuurders en aandeelhouders geldt, is het een zeer populaire
rechtsvorm. Deze rechtsvorm moet worden ingeschreven bij de KVK. De bv heeft een
besloten karakter; er kunnen enkel aandelen op naam worden uitgegeven, geen aandelen
aan toonder.
Aandeelhouders krijgen aandelen na het storten van geld in de bv, in ruil waarvoor ze het
recht krijgen om over besluitvorming binnen de bv mee te kunnen stemmen en/of een
deel van de winst te kunnen ontvangen.
Bij de bv kunnen ook stemrechtloze of juist winstrechtloze aandelen worden uitgegeven.
De bv wordt gezien als bedrijf, oftewel er wordt een onderneming mee gedreven. Dat is
van belang voor de vraag welke belasting de bv dient te betalen.
Nv:
De naamloze vennootschap (nv) is net als de bv een kapitaalvennootschap met beperkte
aansprakelijkheid, maar de nv heeft wel een verplicht minimumoprichtingskapitaal. Ze
wordt op dezelfde wijze als de bv opgericht en eveneens ingeschreven bij de KVK. De
aandelen kunnen op naam of aan toonder zijn, en kunnen op een aandelenbeurs worden
verhandeld.
Dan is het een zogeheten beursgenoteerde nv, of beurs-nv. Er bestaan geen stem- of
winstrechtloze aandelen bij de nv. Ook de nv wordt gezien als commercieel bedrijf.
Vereniging:
Een vereniging is een rechtspersoon met leden die een ander doel heeft dan de
,coöperatie en de OWM, en die niet is gericht op winst. Ze mag behaalde winst niet
uitkeren aan leden. Een vereniging kan met een notariële akte worden opgericht,
waardoor ze een formele vereniging is met volledige rechtsbevoegdheid; in dat geval
moet ze ook verplicht worden ingeschreven bij de KVK.
Als ze zonder notariële akte is opgericht, is de vereniging informeel en daarmee beperkt
rechtsbevoegd. Inschrijving bij de KVK is dan optioneel. Een vereniging kan een
onderneming drijven, waardoor zij als commerciële vereniging wordt gezien, maar dat
hoeft niet.
Coöperatie:
De coöperatie is een verenigingsvorm, waarbij een ledenorgaan verplicht is. Deze
rechtspersoon is gericht op winst en heeft als doel te voorzien in stoffelijke behoeften van
de leden door overeenkomsten met hen te sluiten. De coöperatie dient bij de notaris te
worden opgericht en ook te worden ingeschreven bij de KVK.
De bestuurders zijn in beginsel niet aansprakelijk en het is mogelijk dat de
aansprakelijkheid van leden wordt beperkt of uitgesloten, zoals bij de bv en nv. De
coöperatie wordt ook gezien als commercieel bedrijf.
OWM:
De onderlinge waarborgmaatschappij (OWM) is hetzelfde als de coöperatie, behalve dat
ze als doel moet hebben dat ze met haar leden verzekeringsovereenkomsten sluit. Ook
de OWM is een commerciële rechtsvorm.
Stichting:
Een stichting is een rechtspersoon met in beginsel slechts één orgaan en heeft, in
tegenstelling tot de vereniging, een ledenverbod. Net als de vereniging is ze niet gericht
op winst. Ze mag behaalde winst niet uitkeren aan bestuurders of anderen, behalve
wanneer de uitkering van ideële of sociale aard is.
Ook een stichting kan een onderneming drijven en dus commercieel zijn. Een stichting
wordt opgericht door middel van een notariële akte en moet worden ingeschreven in het
Handelsregister.
Er zijn drie soorten personenvennootschappen: de maatschap, de vennootschap onder
firma (vof) en de commanditaire vennootschap (cv). Hierbij wordt onderscheid gemaakt
tussen de openbare en de stille maatschap.
Maatschap
De maatschap is een vennootschapsverband waarin, al dan niet met gebruikmaking van
een gemeenschappelijke naam, een beroep of een bedrijf wordt uitgeoefend, oftewel
beroeps- of bedrijfshandelingen worden verricht.
In de praktijk wordt onderscheid gemaakt tussen een stille en een openbare maatschap,
waarbij de stille maatschap is bedoeld voor beroeps- of bedrijfsuitoefening en de
openbare alleen voor beroepsuitoefening, al is dit onderscheid tegenwoordig niet meer
glashelder. De stille maatschap treedt niet naar buiten onder één naam, de openbare
maatschap wel. Deze twee vormen zijn niet separaat in de wet opgenomen; daar wordt
enkel gesproken van maatschap.
Een maatschap wordt opgericht op basis van een overeenkomst waarbij iedereen iets
inbrengt, zodat er een gemeenschap ontstaat en samen voordeel kan worden behaald.
De maatschap dient zich in te schrijven in het Handelsregister.
, Het grootste verschil met de vof en de cv is dat de maatschap enkel vertegenwoordigd
kan worden als alle maten een volmacht geven aan degene die handelt namens de
maatschap, en dat alle maten voor gelijke delen aansprakelijk zijn voor de verbintenissen
van de maatschap.
Vof
De vennootschap onder firma (vof) is gebaseerd op de maatschap. Ze wordt op dezelfde
wijze opgericht en dient eveneens te worden ingeschreven bij de KVK.
Een vof is echter een vennootschap voor bedrijfsuitoefening, waarbij het bedrijf altijd
onder gemeenschappelijke naam wordt uitgeoefend. Alle vennoten zijn bevoegd tot
vertegenwoordiging, tenzij ze daarvan worden uitgesloten, en alle vennoten zijn
hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenissen van de vof.
De vof is de meest voorkomende personenvennootschap.
Cv
De commanditaire vennootschap (cv) is gebaseerd op de vof en heeft dezelfde
oprichtingshandelingen en tevens dezelfde definitie. Hierbij is echter sprake van een of
meer commanditaire vennoten, ook wel stille vennoten genoemd, naast de gewone of
beherende vennoten.
Stille vennoten zijn vennoten die slechts geld hebben ingebracht, maar niet werkzaam
zijn binnen of namens de vennootschap. Ze delen volwaardig mee in de winst, maar
dragen intern slechts bij tot de hoogte van hun inbreng bij een eventueel verlies.
Alle vennoten, behalve de commanditaire, zijn bevoegd tot vertegenwoordiging, tenzij ze
daarvan worden uitgesloten en alle vennoten, behalve de commanditaire, zijn hoofdelijk
aansprakelijk voor verbintenissen van de cv.
De eenmanszaak is de meest voorkomende rechtsvorm. De eenmanszaak is niet wettelijk
geregeld en heeft geen formele oprichtingsvereisten. Je dient je simpelweg in te schrijven
bij de KVK, zodat je geregistreerd staat in het Handelsregister, waardoor iedereen kan
zien dat je een serieuze onderneming drijft.
3 Europese rechtsvormen in Nederland. Dit zijn supranationale rechtsvormen, omdat ze
boven de Nederlandse staat staan. Deze komen in de praktijk amper voor.
Europees Economisch Samenwerkingsverband
Het EESV wordt opgericht door ten minste twee natuurlijke of rechtspersonen uit ten
minste twee verschillende lidstaten door middel van een overeenkomst en zonder
kapitaalinbreng.
Het heeft rechtspersoonlijkheid, maar alle leden blijven naast het EESV hoofdelijk
aansprakelijk voor schulden.
Het doel van het EESV is om de economische werkzaamheid van zijn leden te
vergemakkelijken of te ontwikkelen, dan wel de resultaten ervan te verbeteren of te
vergroten. Het EESV mag geen winst maken.
Societas Europaea (SE)
De SE, ook wel Europese naamloze vennootschap genoemd, staat eveneens los van
nationale regelgeving. De SE is een rechtspersoon waarvan het kapitaal in aandelen is
verdeeld en lijkt daarmee op de Nederlandse nv.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller CarmenQ. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.65. You're not tied to anything after your purchase.