Licht verstandelijke beperking, jeugdhulp en jeugdbescherming (7012KV103Y)
All documents for this subject (3)
Seller
Follow
ebakhuis
Content preview
Uitwerking LVB, jeugdhulp & jeugdbescherming
College 1: Wat is een licht verstandelijke beperking?
Definitie o.b.v. aaidd en DSM-5
Internationaal
- Beperkingen in cognitief functioneren
- Beperkingen in adaptief functioneren op conceptueel, sociaal of praktisch vlak
- Voor 22e jaar
o Bij mensen met hersenschade door ongeluk wordt niet gesproken van een LVB
Praktijkdefinitie in Nederland:
- IQ 55-70
- IQ 70-85 mits problemen in sociaal adaptief vermogen
o Zo is zelfredzaamheid een belangrijke factor
o Eigenlijk zijn deze mensen zwakbegaafd en niet verstandelijk beperkt tenzij er
bijkomende problematiek is
o Beperkingen vooral in het sociaal aanpassingsvermogen
De focus lag heel lang als maat voor diagnostisering, maar in nieuwste definities is dit
losgelaten. Komt nog wel veel voor in de praktijk
Cognitief functioneren LVB
- Cognitief functioneren heeft te maken met leren, plannen, relevante informatie uit
informatie filteren
o Bij veel of tegenstrijdige informatie vinden mensen met een LVB het lastig om te
filteren
- Werking van werkgeheugen is minder
- Onderzoek is vooral gedaan in groepen → groep jongeren met LVB versus groep jongeren
zonder LVB
Adaptief functioneren LVB
Conceptueel
, - Cognitief functioneren is deels van invloed op adaptief functioneren. Dat zien je vooral in
de schoolse vaardigheden (moeite met lezen, rekenen, omgaan met geld, taal of
klokkijken)
- Taal vatten mensen met LVB vaak letterlijk op, vaak een simpeler taalgebruik, verminderd
taalbegrip (laten dit vaak niet zien, maar ze snappen dan niet wat je zegt)
- Vaak worden problemen vaak rond groep 5 zichtbaar, dan wordt namelijk de stap van
concreet leren naar abstract leren gemaakt. Dit is voor LVB lastig.
- Meta cognitie = hoe ze leren en hoe ze dingen makkelijk kunnen onthouden
Sociaal
- Sociaal-emotionele ontwikkelingsproblematiek
o Egocentrisch, moeite met perspectief nemen
o Gebrek aan zelfreflectie
o Herkennen en benoemen van emoties
o Irreëel zelfbeeld → laag zelfvertrouwen en overschatting
o Sociale probleem oplossingsvaardigheden
o Zwakke gewetensontwikkeling, beïnvloedbaar
Als gevolg hiervan hebben ze vaak ook weinig zelfvertrouwen
Problemen in:
- Emotionele en gedragsproblemen
- Agressieregulatie
- Minder acceptatie door peers
- Sociale relaties aangaan en onderhouden
Praktisch
Zelfredzaamheid:
- Met geld omgaan
- Formulieren invullen
- Met OV reizen
- Huishouden, boodschappen doen
- Persoonlijke verzorging
- Wonen en werken
- Zelfstandig deelnemen aan vrije tijdsactiviteiten
Ter illustratie
- Welke kenmerken van cognitief en adaptief functioneren herken je?
,Prevalentie LVB
Naar schatting:
- Totale bevolking → 6,5% = 1,1 miljoen
- Jeugdigen → 12%
o Zelfredzaamheid is een belangrijke factor in het
diagnosticeren bij LVB.
o Kinderen zijn minder zelfredzaam dan volwassenen,
daarom is het percentage bij de jeugdigen hoger dan bij
de totale bevolking.
- Ouders met LVB
o 0S,1-6,5% internationaal
13,6% van de mensen in de populatie hebben een IQ van 70-85 en 2,1%
van de populatie heeft een IQ van 50 – 70. Op basis van het IQ zouden er
dus 15,7% van de mensen een LVB hebben, maar er wordt nu niet meer
alleen gekeken naar het IQ dus niet iedereen uit die groep valt onder de eisen voor het
diagnosticeren van een LVB.
Problematiek bij kinderen met LVB
- Gedragsstoornissen
o Oppositional Defiant Disorder/Conduct Disorder (ODD/CD)
- Neurobiologische stoornissen
o Autisme Spectrum Stoornis (ASS)
o Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD)
- Emotionele problematiek
o Depressieve stemmingsstoornissen
o Angststoornis
- Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen
o Alcohol- en/of drugsverslaving
- Psychotrauma en stress gerelateerde stoornissen
o Hechtingsstoornis
o Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS)
Gedragsstoornis en gebrekkige impulsstoornissen zijn de meest voorkomende stoornissen bij
kinderen met LVB
Psychiatrische en gedragsproblematiek
Dit zijn allemaal DSM diagnoses
,Diagnostic overshadowing:
- Mensen met een LVB hebben vaak ook een psychiatrische stoornis erbij naast. Vaak
wordt de psychiatrische problematiek toegeschreven aan de LVB. Dit wordt diagnostic
overshadowing genoemd
Delinquentie en criminaliteit
Door de problematiek ontstaan frustratie, zijn meer beïnvloedbaar etc. en dat zorgt voor meer
delicten.
Problematiek ouders met LVB en gezin
➔ Gaat om ouders met een LVB zelf of ouders van een kind met een LVB
Meervoudige en complex:
- Cognitieve en adaptieve problemen
- Gezondheidsproblemen
- Psychiatrische stoornis
- Verslaving
- Geschiedenis van mishandeling en misbruik (ACEs)
- Financiële problemen, lage sociaal economische status (SES)
,LVB en ouderschap
Kenmerken opvoeding:
- Gebrek aan sensitiviteit
- Inadequate opvoedingsvaardigheden
- Negatief gezin functioneren
- Onveilige thuissituaties
Gevolgen voor het kind:
- Vertraagde ontwikkeling of LVB
- Taalproblemen
- Gedragsproblemen
- Mentale gezondheidsproblemen
- Ongelukken
- Verwaarlozing, mishandeling en geweld
Literatuur college 1
Douma, J. (2018). Jeugdigen en (jong) volwassenen met een licht verstandelijke
beperking
Een licht verstandelijke beperking (LVB) is een risicofactor (en dus niet een directe oorzaak) voor
het ontstaan en voortbestaan van verschillende problemen.
AAIDD:
Er is sprake van een licht verstandelijke beperking als iemand significante beperkingen heeft in
zowel zijn intelligentie, uitgedrukt in een totale IQ-score tussen de 50 en 70/75, als in adaptief
gedrag, ook wel (sociaal) aanpassingsvermogen genoemd.
Adaptief gedrag:
- Conceptuele vaardigheden (taal, tijd, getal en geldbegrip)
- Sociale vaardigheden (communicatie en oplossingsgerichtheid)
- Praktische vaardigheden (persoonlijke verzorging en planning)
Persoonskenmerken
- Intellectueel functioneren
o Abstract denken, oplossingen bedenken, vat krijgen op complexe ideeën, leren
van ervaringen
o LVB hebben moeite met abstracte begrippen en redeneren
- Informatie verwerken
o Langzame denkprocessen, beperking van werkgeheugen, problemen in lezen en
rekenen of onthouden van instructies, scheiden van hoofd- en bijzaken en
informatie manipuleren en ophalen uit lange termijngeheugen
- Executieve functies, metacognitie en generalisatie van kennis
o Aandacht boog verminderd, moeite met orderenen/rangschikken/differentiëren
van informatie, inhibitie, plannen en organiseren van dingen
o Zelfregulerende vaardigheden verminderd, ze reageren meer op de automatische
piloot
o Gerelateerd hieraan zijn de problemen die jeugdigen met een LVB hebben met
het generaliseren van een geleerde vaardigheid of van geleerde kennis naar
, andere personen, plaatsen en situaties die niet direct gerelateerd zijn aan de
situatie waarin ze die vaardigheid of kennis hebben opgedaan. Ze hebben moeite
om iets wat ze mogelijk wel weten of kunnen ook te laten zien in een andere
situatie, zoals in de thuissituatie
- Sociaal-cognitieve vaardigheden
o Begrip en interpretatie van relevante informatie en hierop een passende reactie
geven, herkennen van emoties of gezichtsuitdrukkingen (theory of mind!)
- Adaptief gedrag → sociaal aanpassingsvermogen
o Conceptuele vaardigheden
▪ Taal, geletterdheid, lezen, schrijven, rekenen, getalbegrip
▪ Zelfsturing → keuzes maken en controle over eigen leven hebben
o Sociale vaardigheden
▪ Interpersoonlijke vaardigheden
▪ Communicatieve vaardigheden
▪ Sociaal verantwoordelijkheidsgevoel
▪ Oplossen van sociale problematiek
o Praktische vaardigheden
Problemen bij kinderen met LVB
- Vertraagde spraak- en taalontwikkeling
o Taalbegrip, taalgebruik, beperkte woordenschat, abstracte communicatie
begrijpen
- Disharmonisch ontwikkelingsprofiel
o Performale IQ score is meestal hoger dan de verbale IQ-score
▪ Beter in uitvoeren van concrete handelingen dan in verbale handelingen
o Ze gebruiken streetwise taal = gebruiken van straattaal, waardoor hun
achterstand niet gelijk opvalt
o Sociaal emotioneel ontwikkelingsniveau is vaak lager dan men verwacht in
vergelijking met hun IQ score of praktische vaardigheden
▪ Lijken meer aan te kunnen dan ze eigenlijk kunnen → worden hierdoor
overvraagd → faalangst
- Negatief zelfbeeld, irreëel zelfbeeld en schaamte
o Doordat kind in eerste jaren overvraagd wordt ontstaat er sneller een negatief
zelfbeeld.
o LVB wordt pas later op basisschool leeftijd ontdekt, de jaren daarvoor kunnen
dan al schade hebben aangericht. Ook doen LVB kinderen zich beter voor dan ze
daadwerkelijk zijn waardoor een disbalans ontstaat.
▪ Dit kan doordat omgeving te veel van hen vraagt of omdat zij zelf denken
het beter te kunnen
▪ Kinderen met LVB kunnen ook onderschat worden hierdoor zijn zij
makkelijk te beïnvloeden en vertrouwen anderen meer den zichzelf
Omgevingskenmerken
Factoren die een negatieve invloed hebben op het functioneren van kinderen met een LVB
- Problematische gezinssituatie
o Multiprobleemgezin
▪ Gezin van minimaal één ouder en één kind dat langdurig kampt met een
combinatie van sociaaleconomische en psychosociale problemen
, - Armoede en werkloosheid
- Verwaarlozing, pedagogisch onvermogen of mishandeling door ouders van het LVB kind
- Psychiatrische stoornissen of verslavingen
- Zwak sociaal netwerk
- Ouders soms ook een LVB of zijn zwakbegaafd
o Hierdoor moeilijk voor ouders om sensitief en responsief te reageren →
onvoldoende opvoedingsvaardigheden
▪ Hierdoor kunnen hechtingsproblemen ontstaan
- Traumatische ervaring bij kinderen met een LVB’
o LVB kinderen hebben minder adequate coping vaardigheden om hiermee om te
gaan
▪ Gevolg is het ontstaan van externaliserende gedragsproblematiek
- Opgroeien in achterstandswijken met slechte vrienden
o Hierdoor krijgen kinderen negatief beeld van de samenleving
o LVB kinderen snel beïnvloed en gaan meedoen met jongeren uit de wijk, meer op
straat hangen en sneller delicten plegen
Diagnostische onderzoek bij jongeren met LVB
LVB is niet homogeen en komt in heel veel uitingen naar voren. Een passende diagnostiek en
behandeling is daarom belangrijk maar ook lastig te vinden.
Vanwege de grote diversiteit aan cognitieve vermogens binnen de groep jeugdigen met een
LVB, wordt gepleit voor goede individuele neuro- psychologische diagnostiek alvorens tot
behandeling over te gaan. Het cognitieve profiel zou daarbij in kaart moeten worden gebracht,
zodat de sterke en minder sterke kanten helder worden en daarop aangesloten kan worden
tijdens de interventie. Dat geldt ook voor het inschatten van het sociaal-emotioneel
ontwikkelingsniveau
Mogelijkheid tot zelfrapportage:
- Beste onderzoek en inzichten door persoon met LVB te onderzoeken, zolang er rekening
wordt gehouden met de kenmerken van LVB
- Vroeger veel gebruik gemaakt van proxies = personen die namens en over de persoon
met LVB informatie geven
Keuze voor diagnostische instrumenten:
- Nog maar weinig diagnostische instrumenten
- Nu veel diagnostische instrumenten gebruikt die ook gebruikt worden voor kinderen met
een normale IQ score
- Overweging op dit moment is of het noodzakelijk is om specifieke instrumenten te
ontwikkelen of dat de instrumenten die passen bij de symptomen van de jongere met
LVB worden gebruikt.
o Het gaat bijvoorbeeld om diagnostisch onderzoek naar probleemgedrag. Hieruit
blijkt dat sommige algemene instrumenten ook goed bij jongeren met LVB ingezet
kunnen worden. Zij laten immers vergelijkbaar gedrag zien als jeugdigen zonder
een LVB.
- Bij laag cognitief functioneren worden wel andere gedragingen gezien die niet zijn
opgenomen in de algemene diagnostische instrumenten
- Zijn de normen van de algemene instrumenten bruikbaar voor de jeugdigen met een
LVB?
, Invloed van LVB op algemene diagnostische setting:
- LVB jongeren minder lange concentratie → testen duren vaak erg lang
- Druk van ‘moeten presteren’ in combinatie met faalangst kan zorgen voor
onderpresteren
- LVB jongeren zijn geneigd om sociaal wenselijke antwoorden te geven
- LVB jongeren hebben soms onvoldoende taalbegrip om testen juist uit te voeren
Gevolgen van LVB op de inhoud en formulering van de vragen:
- Door beperkt taalbegrip, lezen en onjuiste interpretatie zorgt voor onbetrouwbare
resultaten of sociaal wenselijk antwoorden
- Moeite met vragen zoals
o Als persoon zich moet verplaatsen in andere perspectief, leefwereld of situatie
o Als vragen over persoonlijkheid of emoties gaan → van hemzelf of van iemand
anders
o Vragen die betrekking hebben op bepaalde tijdsperiode
o Als er veel instructies voorafgaand aan de vraag zijn
o Moeite met abstracte begrippen, lange vragen, negatief geformuleerde vragen of
met dubbele ontkenning
Gevolgen van LVB op antwoordformat (open vs gesloten vragen):
- Open vragen lastig
o Persoon moet zelf gedachten en gevoelens kunnen verwoorden. Is lastig door
beperkte inlevingsvermogen, herkennen van eigen gevoelens en scheiden van
hoofd- en bijzaken
- Gesloten vragen lastig
o Moeite met differentiëren tussen mogelijke antwoorden en onthouden van
mogelijkheden. Daarnaast hebben ze de neiging tot sociaal gewenste
antwoorden geven
o Voorkeurs is 5-punts antwoordschaal
Behandeling
Zijn maar weinig behandelingen voor LVB. Ook nog weinig onderzoek naar gedaan
- Toepassen van behandelingen die gebruikt wordt bij mensen zonder LVB zijn vaak te
lastig voor mensen met LVB. Aanpassingen van de behandeling is noodzakelijk
Aanpassingen:
- Kort en eenvoudig taalgebruik met concrete woorden
- Geen figuurlijk taalgebruik, rustig praten en 1 vraag tegelijkertijd stellen
- Gebruik van visuele ondersteuning
- Concreet maken van de oefenstof
o Onderwerpen aan sluiten bij belevingswereld van persoon
o Meer structuur hanteren
o Sessies en oefenstof vereenvoudigen, doseren en ordenen
o Persoon oefenstof zelf laten ervaren
- LVB persoon aan het begin motiveren en werken aan het vergroten van het
zelfvertrouwen
o Positieve benadering en veilige omgeving → betere band tussen professional en
persoon en meer vertrouwen van LVB persoon → meer motivatie → hogere
slagingskans van interventie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ebakhuis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.47. You're not tied to anything after your purchase.
