Een uitgebreide begrippenlijst van alle termen die op het examen voor 4/20 gevraagd worden. Ook zit er een gedetailleerde examenreconstructie bij van het TEW examen Wijsbegeerte & Ethiek dat plaatsvond op 18/01/2025
**1. Nivellering**
Het proces waarbij verschillen tussen mensen of groepen worden verminderd,
bijvoorbeeld in inkomen of status. In filosofische context verwijst het naar het
gelijktrekken van waarden en normen.
**2. Pro Autarchie**
Een systeem waarin een gemeenschap of staat economisch zelfvoorzienend is en
onafhankelijk van externe handel.
**3. Sofisten**
Rondtrekkende leraren in het oude Griekenland die lesgaven in retoriek en filosofie, vaak
tegen betaling. Ze stonden bekend om hun relativistische benadering van waarheid.
**4. Aletheia**
Een Grieks begrip dat 'onthulling' of 'waarheid' betekent, waarbij waarheid wordt gezien
als het zichtbaar maken van wat verborgen is.
**5. Doxa**
Meningen of opvattingen die worden gedeeld binnen een gemeenschap, vaak zonder
diepere kritische onderbouwing. Tegenovergestelde van aletheia.
**6. Desacralisering**
Het proces waarbij iets zijn heilige of religieuze betekenis verliest. In filosofie verwijst dit
naar het loslaten van traditionele, religieuze verklaringen.
**7. Oikonomia**
Grieks voor 'huishoudkunde'. Het beheer van huishoudelijke zaken en economie in
functie van het goede leven binnen de polis.
**8. Telos**
Het uiteindelijke doel of de bestemming van iets. In Aristotelische filosofie heeft alles in
de natuur een telos.
**9. Praxis**
Handelen waarbij de handeling zelf het doel is. Het staat tegenover poiesis, waar een
extern doel wordt nagestreefd.
**10. Poiesis**
Creatieve activiteit waarbij een product of resultaat wordt voortgebracht. Het draait om
productie in plaats van intrinsieke waarde.
**11. Materiële oorzaak**
De fysieke stof waaruit iets is opgebouwd (bv. hout voor een tafel).
**12. Formele oorzaak**
De vorm of structuur die iets zijn identiteit geeft (bv. de vorm van een standbeeld).
, **13. Efficiënte oorzaak**
De directe oorzaak van een verandering of actie, vaak de maker of uitvoerder (bv. een
beeldhouwer).
**14. Doeloorzaak**
De reden of het doel waarom iets bestaat of gebeurt (bv. een beeld maken ter ere van
iemand).
**15. Regressus ad infinitum**
Een oneindige terugkeer in verklaringen, waarbij elke oorzaak weer een oorzaak nodig
heeft, wat leidt tot een oneindige keten.
**16. De onbewogen beweger**
Aristoteles' concept van een eerste oorzaak die zelf niet bewogen wordt, vaak gezien als
God.
**17. Teleologisch verklaringsmodel**
Een verklaring waarbij processen en fenomenen worden begrepen in termen van hun
doel of eindbestemming.
**18. Het absurde**
Het conflict tussen de menselijke zoektocht naar betekenis en de betekenisloze wereld.
Dit idee is vooral uitgewerkt door Albert Camus.
**19. Instrumentele rationaliteit**
Het rationeel inzetten van middelen om een bepaald doel te bereiken, zonder ethische
overwegingen.
**20. Ascetisme**
Een levenswijze van zelfdiscipline en onthouding om spirituele of morele doelen te
bereiken.
**21. Middel-doel omkering**
Een situatie waarin middelen het doel worden, zoals geld verdienen als doel in plaats
van een middel voor een goed leven.
**22. Hedonisme**
De levenshouding waarbij genot en plezier als hoogste goed worden beschouwd.
**23. Eudaimonia**
Het streven naar een gelukkig en geslaagd leven, zoals beschreven door Aristoteles.
**24. Calvinistische predestinatie**
De overtuiging binnen het calvinisme dat God vooraf heeft bepaald wie gered wordt en
wie niet.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller coppensmatthis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.71. You're not tied to anything after your purchase.
