Summary
Ethiek & Recht samenvatting
- Course
- Institution
Dit is de samenvatting voor het tentamen Ethiek en Recht van het vak Individu en Maatschappij
[Show more]
Seller
Follow
laurachantal
Reviews received
Content preview
Individu en Maatschappij recht en ethiekEthiek
Mensen die verpleegd worden zijn afhankelijk van anderen. De belangrijkste vraag bij ethiek
al je na denkt over wat goed is. Er worden drie soorten bedenkingen bij het ideaal van de
zelfbeschikking beschreven. Ten eerste dat zelfbeschikking op zichzelf misschien wel niet zo
ideaal is, met de vraag wat dat voor consequenties heeft. Ten tweede dat zelfbeschikking
niet altijd mogelijk is en de vraag wat dán goede zorg is. Ten derde dat tegenover
zelfbeschikking ook andere waarden staan.
Wie de gevolgen van een besluit ondervindt, heeft er recht op deel te nemen aan de
besluitvorming. Ben je de enige die de gevolgen moet dragen, dan dien je ook als enige het
desbetreffende besluit te kunnen nemen. Dat is de kern van wat we bedoelen met autonomie
of zelfbeschikking. Zelfbeschikking is in de huidige cultuur een diep doorgedrongen ideaal.
Het is een algemeen beleden uitgangspunt geworden, een vanzelfsprekende morele waarde.
Er zijn ook grijze gebieden waar vraag en aanbod niet op elkaar zijn afgestemd en niet
vaststaat wat de uitkomst is:
- Het aanbod ontbreekt. De cliënt vindt iets belangrijks of vraagt iets dat er niet is of dat
onhaalbaar is.
- Het gevraagd is niet goed. De cliënt vraagt iets dat volgens de professionals niet is
aangewezen.
- De vraag wordt niet gesteld. De zorg is juist nodig, maar de zorgvrager beseft dat niet
Naast het uitgangspunt van de vraagsturing is er een tweede vertaling van het ideaal van de
zelfbeschikking; Het toestemmingsvereiste. Zonder toestemming mogen in het lichaam geen
ingrepen worden gedaan.--> grondwet artikel 11.
Onderling worden mensen ook steeds verschillender niet alleen in cultureel, maar ook in
lichamelijk en zelfs genetisch opzicht. Het is daarmee ook niet meer zo zeker wat de
gezondste keuze is. Wat goed is voor de een is niet per se goed voor de ander. De
toegenomen waardering voor zelfbeschikking is een algemene culturele trend. Er is echter
ook een tegenbeweging. In de jaren zeventig en tachtig verzet tegen autoriteiten op allerlei
terrein, bevrijding van knellende banden, emancipatie van onderdrukte groeperingen, lof voor
onaangepastheid.
Een belangrijke stroming in de ethiek, die veel meer aandacht heeft voor de sociale
inbedding en de variëteit tussen mensen, heeft zich in de tijd ontwikkeld: de ‘zorgethische’
benadering of ‘zorgethiek’. Er rijst nieuwe twijfel over de waarde van de verworden vrijheid.
Het lijkt erop dat veel mensen doorslaan: ze dulden geen enkele inmenging van anderen en
houden zich alleen aan regels als hun het uitkomt.
Niet iedereen is in staat tot zelfbeschikking. Stel: een vriend valt bij een stoeipartij op zijn
hoofd en is even buiten kennis geweest. Laten we hem gelijk daarna in een auto stappen om
alleen naar huis te rijden? Hij zegt dat hij zich prima voelt… Kan hij momenteel wel zo’n
besluit nemen?
,Beslissingsbekwaam zijn betekent: op dit moment het vermogen hebben dat nodig is voor
het maken van gewichtige keuzes. Beslissingsbekwaamheid is een verstandelijk vermogen;
samenhangend met twee mentale vaardigheden:
1) Informatie kunnen verwerken.
2) Gevoelens en impulsen meester kunnen blijven.
Beslissingsbekwaamheid is afhankelijk van de situatie. Het is geen vaststaande eigenschap.
Het is een voorwaarde die geldt voor de zorgvrager zelf. Belemmeringen in de
communicatie zijn wezenlijk verschillend van tekortkomingen in de beslissingsbekwaamheid.
Zorg houdt niet op bij de ondersteuning van de zorgvrager in diens zelfbeschikking. Keuzes
en beslissingen zijn momenten in een proces.
Enkele benaderingen van ethische keuzes:
1) Deugdenethiek wat kenmerkt een goed mens?
a. De kwaliteiten van de handelende persoon centraal.
2) Plichtethiek de handeling beoordelen op grond van morele waarden
3) Gevolgenehtiek wat levert het beste resultaat?
4) Zorgethiek uitgaan van specifieke zorgsituatie
Paternalisme denkwijze waarbij iemand beslissingen voor een ander neemt. De
benadering waarin mensen hun eigen moraal proberen op te leggen aan anderen heet
moralisme.
De relatie met de zorgvrager is het belangrijkste. In deze relatie doet de verpleegkundige alle
moeite om het leven van zorgvragers draaglijk te houden. Erkenning van de eigenheid van
mensen berust erop dat mensen verschillend zijn en dus niet gelijk. Maar ze zijn wel
gelijkwaardig. Erkenning daarvan is een tweede uitgangspunt. Er is gelijkwaardigheid tussen
zorgvragers en gelijkwaardigheid tussen verpleegkundige en zorgvrager.
Om toestemming te kunnen geven voor een medische behandeling, moet iemand
bijvoorbeeld het volgende weten:
- Diagnose
- Aard van de behandeling
- Het te verwachten resultaat
- De eventuele bijverschijnselen van de behandeling
- Alternatieve
- Gevolgen bij achterwege laten van de behandeling
Op grond van waarnemingen, kennis van het levensverhaal eerdere uitspraken of uit andere
bronnen dan de persoon zelf of diens vertegenwoordiger, kun je een positieve reactie
afleiden op het zorgplan. Dit noemt men ‘afgeleide toestemming’.
Een vrijheidsrecht hebben betekent: vrij zijn om te doen wat je verkiest op een bepaald punt.
Voorbeelden van dwangmiddelen of maatregelen:
, - Gebruik van riemen, gordels of banden
- Dwangvoeding
- Medicatie in de pap
- Opdringen van hygiënische maatregelen.
Degene op wie de dwang wordt toegepast is niet, of tijdelijk niet wilsbekwaam. Daarom wordt
zo mogelijk toestemming gevraagd voor de dwangverpleging of behandeling door een
vertegenwoordiger en wordt er naar gestreefd de wilsbekwaamheid van de patiënt zo snel
mogelijk te herstellen.
Professionele intimiteit kan voor verpleegkundigen bestaan uit:
- Iemand bijstaan die veel pijn of verdriet heeft
- Iemand wassen
- Praten over ziekte, doodgaan
- Enzovoort.
Ontucht degene die, werkzaam in de gezondheidszorg of maatschappelijk zorg, ontucht
pleegt met iemand die zich als patiënt of cliënt aan zijn zorg of hulp heeft toevertrouwd is
strafbaar. (wetboek van strafrecht, artikel 249)
Gezondheidszorg is onlosmakelijk verbonden met verstoring van privacy. Daarvoor zijn drie
oorzaken: de aard van medische zorg, de aard van verpleging en het verblijven in een
instelling. In artikel 10 van de Nederlandse Grondwet is het recht op privacy vastgelegd als
het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer waarop alleen een inbreuk kan
worden gemaakt op grond van wetten
Ondernemingen erkennen naast wettelijke verplichten aan overheden ook morele
verplichtingen aan de samenleving. Men spreekt van ‘maatschappelijk verantwoord
ondernemen’. Persoonlijke overtuiging is het belangrijkste motief om in de verpleging en
verzorging te gaan werken. Een organisatie die haar verpleegkundigen wil behouden en burn
out wil voorkomen doet er verstandig aan die motivatie in stand te houden en hen te
betrekken bij beslissingen die hun werk beïnvloeden.
De meeste instellingen hebben deze ook uitgewerkt of onderbouwd met een geformuleerde
zorgvisie. Deze kan vooral over het ‘primaire proces’ gaan, dus over de directe zorg.
Het formuleren van de zorgvisie heeft voordelen. Het is een hulpmiddel om het nadenken en
spreken over morele kwesties te bevorderen, en biedt houvast aan patiënten, familieleden en
zorgverleners.
De ene keer kan het management invloed uitoefenen op de verdeling zelf, de andere keer
kan het niet meer doen dan de schaarste zelf zo goed mogelijk bestrijden. Voorbeelden van
het eerste type zijn:
- Investeringskeuzes tussen de ene en de andere afdeling, tussen apparaat 1 of 2
- Verdeling van aandacht over zorgwerkzaamheden of over zorgvragers
- Het midden vinden tussen aanvaardbare belasting van het personeel en
aanvaardbare verpleging van patiënten
Voorbeelden van het tweede type zijn:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laurachantal. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now