HOOFDSTUK 1: WAT IS FILOSOFIE?
DRIE KENMERKEN: ATTITUDE, METHODOLOGIE, DOMEIN
Filosofie zijn onbeantwoordbare vragen zoals ‘Wat is filosofie?’, kritisch denken
Ethymologie van filosofie: liefde voor de wijsheid of een verlangen om te weten.
Volgens Decartes:
Gezichtsvermogen bedriegt ons vaak (optische illusies)
Zintuigen bedreigen ons vaak
Kennis = onbetrouwbaar (doordat onze zintuigen onbetrouwbaar zouden zijn)
filosofen leren ons dat we ons niet hoeven neer te leggen bij de status quo
2 manieren om filosofie af te bakenen:
1e manier: hedendaagse wetenschappers en filosofen hebben heel wat attitudes
gemeenschappelijk (kritisch, ruimdenkend, laten zich niet misleiden,…)
langs deze weg kan filosofie moeilijk afbakenen
2e manier om filosofie af te bakenen: via de methoden die ze gebruikt.
het probleem is dat zowel wetenschappers als filosofen een waaier van methoden
gebruiken, maar dat geen daarvan uniek lijkt te zijn voor de filosofie.
1. Intuïties: Filosofen gebruiken heel graag hun eigen intuïties. Common sense (het
gezond verstand) zijn overtuigen die vaak moeilijk te veranderen zijn of op te geven,
zelfs in de aanwezigheid van overtuigend bewijsmateriaal. Enkel op intuïties baseren is
geen goede methode en deze filosofen worden weggelachen (fauteuilfilosofen) maar
het is nog steeds een belangrijk onderdeel van de filosofie. Maar belangrijker
probleem: het is geen unieke filosofische methode.
2. Analyse: betere concepten betere vragen beter onderzoek. Het is niet de manier
om wetenschap en filosofie van elkaar te onderscheiden. (conceptuele analyse)
3. Gedachte-experiment: is een instrument van de verbeelding, dat gebruikt wordt om
nieuwe informatie over een thema te verkrijgen zonder gebruik te maken van nieuwe
empirische data. Speelt zich af in het labo van de menselijke geest. Experiment ‘Brain in
a vat.’
is geen uniek onderscheidend kenmerk (ook in bv wetenschap gebruiken ze
gedachte-experiment (bv paradox))
Nieuwe filosofische discipline: de experimentele filosofie (deze filosofen zijn van mening dat
empirische wetenschappelijke methoden soms kunnen bijdragen aan een oplossing voor
traditionele filosofische problemen).
De eigenheid van filosofie heeft niet zozeer te maken met de attitude of methodologie van
filosofen, maar wel met de aard van de vragen en problemen waarmee ze zich
bezighouden.
door deze moeilijke/onbeantwoordbare vragen zou er in de filosofie geen vooruitgang
zijn
1
,VIER DEELDOMEINEN
1. Metafysica: bestudeert aard en structuur van de wereld (wat betekent het om te
bestaan? Verhouding tussen lichaam en geest, …) maar toch is het antwoord op de
vraag ‘Wat is metafysica?’ moeilijk.
Materialisten (fysicalisten): Dualisten:
alles is opgebouwd met Mentale toestand is
behulp van materie, ook opgebouwd uit geestesspul
onze mentale toestand
Sommige wetenschappers beweren dat er geen vrije wil bestaat (wij zijn onze
hersenen die uit fysisch spul bestaan dat is onderworpen aan deterministische
wetten van de fysica)
Alle gebeurtenissen en standen van
zaken in de wereld worden veroorzaakt
door voorafgaande gebeurtenissen en
standen van zaken
2. Logica: legt ons uit wat het betekent om deugdelijk te redeneren en te argumenteren
(nodig bij kritisch denken).
Een groot deel van de logica is gewijd aan drogredenen (bedrieglijk redeneren).
Slippery slope is hier een voorbeeld van (als we A doen, gaat later B volgend
(onwenselijk), dus we mogen A niet doen)
3. Epistemologie (kennisleer): zegt iets over de aard, structuur en mogelijkheid van
onze kennis
Epistemologen willen weten wat kennis precies is en hoe we weten wat we
denken te weten (bv brain in a vat)
4. Ethiek of moraalfilosofie: filosofen beschrijven de verzameling van rechten, plichten,
aanbevelingen, geboden en verboden als het normatieve universum.
het is een praktische of juridische kwestie (de vraag of we ons moeten
bekommeren over de impact van klimaatverandering op de toekomst)
2
, deze 4 deeldomeinen kunnen op hun beurt nog verder worden onderverdeeld in
specifieke takken van de filosofie (bv politieke filosofie is onderdeel van ethiek en
wetenschapsfilosofie onder epistemologie (maar nog steeds discussie))
Wetenschapsfilosofie
Algemene wetenschapsfilosofie: Toegepaste wetenschapsfilosofie:
Houdt zich bezig met fundamentele De filosofische vragen die betrekking
filosofische kwesties die verband hebben op specifieke wetenschappen
houden met wetenschap. (biologie, klimaatwetenschappen of
Wat is onderscheid tussen gentechnologie)
wetenschappelijke en niet-
wetenschappelijke kennis? …
Interesse: intrinsiek (innerlijk) Interesse: instrumenteel (of de
onderzoeksresultaten een nieuw
lichten kunnen werpen op filosofische
problemen)
Darwinisme en evolutiepsychologie
Volgens Feynman: wetenschappers hebben wetenschapsfilosofen niet nodig om hun
onderzoek te doen.
EEN ZEER KORTE GESCHIEDENIS VAN DE WESTERSE FILOSOFIE
‘Wat is filosofie?’ antwoorden door te verwijzen naar geschiedenis.
Iemand kan zich een filosoof noemen in de mate dat hij of zij zich bezighoudt met de
filosofen uit de geschiedenis. (= arbitrair omdat niet alle filosofen uit het verleden vandaag
ook nog als filosoof worden beschouwd)
Geschiedenis van filosofie = de geschiedenis van een discipline die voortdurend werd
uitgedaagd door andere vormen van kennis: mythologie, theologie en de wetenschappen.
1. Ontstaan 2. Anno domini 3. Hedendaagse filosofie
Westerse filosofie
1. Westerse filosofie ontstaan in oude Griekenland in 6e eeuw v.C.
Thanes, Anaximander en Anaximenes waren de allereerste filosofen, deze waren
natuurfilosofen en revolutionair! (ze wilden de kosmos begrijpen vanuit hun eigen natuur
en principes).
Dit allemaal in schril contrast met de aanpak van hun voorgangers (Hesiodos)
Goddelijke gebeurtenissen!! (niet bij natuurfilosofen)
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukmeynants. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
